Dit najaar maakte een aantal akkerbouwers, bollentelers, loonwerkers en een veehouder voor het eerst georganiseerd kennis met de kansen én beperkingen van een autonome trekker op hun bedrijf. Wat zijn hun conclusies na testen bij met een zelfrijdende Steyr Expert 4130 cvt? Een terugblik met evaluaties.
Het gros van de werkzaamheden vond plaats bij akkerbouwers en bollentelers. Zij zien vooral kansen voor de de onbemande autonome trekker bij grondbewerkingen. Vooral als die bewerking gevolgd wordt door een andere meer gecompliceerde bewerking met een trekker met chauffeur. Dat heeft een reden: toezicht. Toezicht voor de veiligheid én toezicht op de werking van de machine en de kwaliteit van het werk.
Juist dat laatste is essentieel voor telers als het aankomt op onbemand werken. Dat realiseren werktuig- en machinefabrikanten zich maar al te goed. Enkele van hen toonden op vakbeurs Agritechnica 2023 in Hannover (D.) oplossingen daarvoor. Zij toonden sensoren op cultivatoren en schijveneggen die vollopen en tandbreuk signaleren. Maar ook camera’s die de vlakheid van een zaaibed controleren en het maaibeeld van schijvenmaaiers.
Lees verder onder de foto’s
Akkerbouwer Brian Salomé mocht medio augustus het spits afbijten. Vanwege de veiligheid stopt de autonome trekker zodra hij de knop loslaat of te ver van de trekker is verwijderd. – Foto: Peter Roek
Akkerbouwer Brian Salomé in IJzendijke (Zld.) mocht medio augustus het spits afbijten met het testen van de onbemande autonome trekker. Op initiatief van Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL) en Wageningen Universiteit & Research (WUR) stelden De Bruijn Mechanisatie in Zundert (N.-Br.) en GPX Solutions in Erichem (Gld.) een Steyr Expert 4130 cvt beschikbaar met daarop gemonteerd een iQuus Control-systeem.
Salomé wilde een tweedejaars graszaadstoppel laten klepelen gevolgd door de autonome Steyr voor een ondiepe freesbewerking. Maar hoe vertel je een autonome trekker die normaal gezien een eerder gereden route volgt, dat-ie om de 3 meter moet gaan frezen en een kopakker van een bepaalde breedte aan moet houden? Dat doe je door die route eerst te gaan rijden met een chauffeur op de bestuurdersstoel.
Salomé heeft dat opgelost door de klepelmaaier aan de Steyr te hangen en tijdens het klepelen van het perceel tegelijk de route voor het frezen vast te leggen. De akkerbouwer had daar echter duidelijk niet op gerekend toen hij werd uitgenodigd om een onbemande autonome trekker te testen op zijn bedrijf. “Ik had er een hogere verwachting van. Met name over het meteen al kunnen gaan werken met AB-lijnen en het automatisch maken van routekaarten.”
GPX Solutions speelde daar vlot op in door op basis van vier AB-lijnen (acht punten) en een gewenste werkbreedte een routekaart te maken voor het volgende perceel van Salomé. ‘Vooralsnog moet dat elke keer. Nu heb ik voor het woelen op het perceel 2,90 meter werkbreedte doorgegeven. Maar als ik er volgend jaar op 3 meter wil gaan poten, moet door GPX opnieuw een routekaart gemaakt, doorgestuurd en ingeladen worden.”
Ondanks de snelle interventie van GPX Solutions bleek het uit handen moeten geven van de routeplanning voor de meeste testbedrijven een breekpunt. Het gros van hen doet dat in eigen beheer.
Bollenteler Sjaak Huetink in Lemelerveld (Ov.) zegt daarover: “Op ons bedrijf plannen we sinds tien jaar alle perceelsgrenzen, AB-lijnen, werklijnen en werkzaamheden zelf. Veelal ’s winters, maar sowieso ruim voordat de werkzaamheden plaatsvinden. We weten precies of een AB-lijn dient voor grondbewerking, zaaien/planten en/of gewasbescherming. Die planning en ook de bijbehorende data wil ik niet uit handen geven en ik wil daarvoor ook niet van iemand anders afhankelijk zijn.”
Voorzichtig optimisme bij bollenteler Sjaak Huetink over de inzet van de autonoom rijdende trekker in de bollenteelt. – Foto: Koos Groenewold
Dat de verwachtingen van de deelnemers aan de test hoog gespannen waren, bleek ook bij het gebruik van de afstandsbediening voor het iQuus Control-systeem. Terwijl de autonome trekker werkt, moet de groene startknop continu ingedrukt worden gehouden door een persoon in de nabijheid van de trekker. Dit is omdat de testtrekker niet voorzien was van een veiligheidspakket.
Sommigen vonden daarvoor al snel een noodoplossing terwijl anderen, zoals bollenteler Huetink, de Steyr lieten volgen door een bemande trekker voor een vervolgbewerking. De chauffeur daarvan beheerde de iQuus-afstandsbediening. Ook dit gegeven beïnvloedde de mening van een aantal boeren/loonwerkers en tuinders ten aanzien van autonomie.
“De trekker had nog geen veiligheidspakket. Dat betekent dat je er telkens bij moet blijven en de groene knop op de afstandsbediening ingedrukt moet blijven houden”, vertelt akkerbouwer en loonwerker Jan Pieter Evenhuis in Giethoorn (Ov.). “Het is natuurlijk maar net wat je verwacht, maar het systeem kan alle functies van de trekker bedienen en daar houdt het mee op. Het systeem is niet zelfdenkend en zelflerend en je moet er de hele dag nog bijblijven. Ik zie het daarom meer als een onbemande trekker dan een volledig autonoom systeem.”
Evenhuis is niettemin enthousiast over en verrast door de techniek. “Het viel mij echt 100% mee wat-ie al kon. Het is natuurlijk heel eenvoudig om zoiets te bedenken, maar ga het maar eens uitvoeren. Wat mij betreft zijn ze al een heel eind op de goede weg. De functionaliteiten in het open veld vind ik momenteel echter nog te beperkt. Bij ons zou een onbemande trekker grasland kunnen frezen in het voorjaar en eenvoudige grondbewerkingen kunnen uitvoeren, zoals voor een spitmachine of voor een ploeg uit. Dat zijn werkzaamheden die niet veel snelheid vragen en niet te complex zijn.”
Akkerbouwer en loonwerker Jan Pieter Evenhuis vindt de functionaliteiten van de onbemande autonome trekker in het open veld nog te beperkt. “Bij ons zou een onbemande trekker grasland kunnen frezen in het voorjaar en eenvoudige grondbewerkingen kunnen uitvoeren.” – Foto: Jan Willem Schouten
Bloembollenteler Stef Ruiter van bloembollenbedrijf Ruiter-Wever in Andijk (N.-H.) kon profiteren van de ervaringen en het leereffect van de andere bedrijven. Hij raakte mede door een goede voorbereiding al snel gecharmeerd van de mogelijkheden op zijn bedrijf en in zijn bedrijfsvoering.
Net als Huetink bereidt Ruiter de routekaarten voor op een moment dat hem past, zodat er (vlak) voor het uitvoeren van een bewerking geen verdere voorbereidingstijd nodig is. Dit keer moest hij dat nog uit handen geven. GPX Solutions heeft hem echter beloofd dat het werkt aan een mogelijkheid om zelf routekaarten te maken. Ruiter ziet dan mogelijkheden voor een onbemande trekker bij het bollen planten. “Wij spitfrezen vlak voor het planten, bijna in aansluitende werkgangen. Dan is het niet zo heel ingewikkeld om vanaf de plantmachine een onbemande spitfreescombinatie in de gaten te houden. Vanaf de plantmachine zie je voortdurend wat voor werk de spitfrees aflevert. Je zou de afstelling kunnen bijstellen als de grond te grof of te fijn komt te liggen. Dynamisch bijstellen dus.”
Terwijl sommige testbedrijven een voorkeur hebben voor een autonome veldrobot zonder cabine, verkiest Ruiter voorlopig het concept van een onbemande standaardtrekker boven een autonoom voertuig zonder cabine. “Met dit systeem heb je een trekker die onbemand in het veld aan het werk kan. Maar zet je een knop om, dan kun je er ook met een wagen bollen erachter mee de weg op.”
Agro innovatiecentrum De Marke liet de trekker onbemand weiland bloten. Tom te Veldhuis, medewerker van De Marke, vond de eerste kennismaking met het autonome deel van de trekker me niet tegenvallen. “Hoewel ik de inzet van deze trekker alleen zinvol vind als de percelen groot genoeg zijn.” – Foto: Galama Media
Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo (Gld.) was vooralsnog het enige melkveebedrijf dat kennismaakte met de autonome trekker. Tom te Veldhuis, medewerker van Agro-innovatiecentrum De Marke viel de eerste kennismaking met het autonome deel van de trekker niet tegen. “Weiland bloten lukt goed. Hoewel ik dat alleen zinvol vind als de percelen groot genoeg zijn. Is de klus op een perceel snel klaar, dan moet je er ook alweer snel naartoe om de trekker naar een ander perceel te brengen. Gras schudden zou ook kunnen. Maar ook daar geldt: percelen moeten wel groot genoeg zijn voor minstens een aantal uren werk. Wellicht dat het toepassing zou kunnen krijgen wanneer je met twee trekkers op een perceel aan de gang bent. Mogelijk dat je dan maait en dat de trekker autonoom volgt met de schudder. Of dat de maaier autonoom werkt en je zelf volgt met de schudder.”
Deze foto geeft in een oogopslag weer voor welke toepassing de testbedrijven de autonome trekker interessant vinden: grondbewerking. Vooral gevolgd door een trekker met chauffeur die toezicht kan houden op de onbemande trekker én het werk. – Foto: Koos Groenewold
Auteur: René Koerhuis
