Drie Duitse akkerbouwers zaaiden en schoffelden hun gangbare en biologische zaaiuien dit jaar met een FarmDroid FD20-veldrobot. Kleine aanpassingen aan het voertuig en uitdagende omstandigheden resulteerden in wisselende ervaringen. Daarom zoeken de akkerbouwers hun heil nu in lasertechnologie.
Net over de Duitse grens in het plaatsje Rhede, bij Borken, runt akkerbouwer Georg Honsel zijn 109 hectare metende gangbare bedrijf Honsel Agrar. Hij werkt samen met een collega, waardoor het totale areaal op 180 hectare komt. Met 80 hectare elk zijn gele en rode uien en aardappelen de belangrijkste gangbare gewassen.
De bedrijfsgebouwen deelt Honsel met het 35 hectare tellende biologische akkerbouwbedrijf Einfach Bio van zijn vrouw Verena en haar compagnon Christian Overkämping. Einfach Bio teelt 5 hectare verschillende gewassen, waaronder peen, uien en leguminosen. “Iedereen die onkruiden de baas is en blijft, kan biologisch boeren”, is de overtuiging van Christian.
Lees verder onder de foto’s
Georg Honsel (47, links), zijn vrouw Verena (niet op de foto) en Christian Overkämping (32, rechts) bewerken in totaal 180 ha gangbaar akkerbouwland en 35 ha biologisch akkerbouwland in Rhede bij Borken (D). Georg runt het gangbare bedrijf Honsel Agrar met 80 ha gele en rode uien, 80 ha aardappelen en verder peen, spinazie, stamslabonen en wintertarwe. Verena en Christian telen telkens zo’n 5 ha aardappelen, leguminosen, peen, uien en wintertarwe en 10 ha snijmais.
Om de gangbare uien wat minder te pesten tijdens de onkruidbestrijding en het herbicidegebruik terug te dringen, mocht Georg Honsel dit seizoen een Ecorobotix Ara van twee collega-akkerbouwers gebruiken.
De Ara is een driepunts spotspraymachine met een werkbreedte van 6 meter die met behulp van camera’s en algoritmen onkruiden detecteert en herkent. Via 156 spuitdopjes kan hij elke 6 bij 6 centimeter plaatsspecifiek bespuiten. “Vanwege onze 3 meter brede bedden hingen we de Ara achter een oude Amazone-zelfrijder en dat ging perfect! Met een gangetje van 8 km/u hebben we onkruiden in peen, stamslabonen, spinazie en uien plantspecifiek bestreden met herbiciden. Zo konden we 99% van de onkruiden doden met veel minder middel dan bij volveldsbespuiting. Langere wuivende uienpijpjes vormen echter een uitdaging voor de camera’s en (te) grote onkruiden zoals melganzevoet doodt de Ara niet.”
Georg Honsel spotsprayt zijn gangbare stamslabonen met de Ecorobotix Ara van twee collega-akkerbouwers. Vanwege de bedbreedte van 3 meter is de Amazone-zelfrijder ervoor gezet. – Foto: Matthias Honsel
De Ara inzetten voor onkruidbestrijding in de biologische gewassen van Einfach Bio is natuurlijk geen optie. Dat gebeurt vooral met een wiedeg en een schoffelmachine, en veel, heel veel handwerk. “Externe arbeidskrachten om te wieden zijn echter steeds moeilijker te vinden én steeds duurder”, vertelt Verena Honsel. Zij was het dan ook die de mannen na een demo elders in Duitsland attendeerde op de FarmDroid FD20-veldrobot. Die zaaide en schoffelde daar uien.
De FD20 van de Deense fabrikant FarmDroid is de meest gebruikte veldrobot ter wereld en wordt vooral gebruikt om te zaaien en te schoffelen in chicorei en suikerbieten. Tijdens het zaaien registreert de robot de positie van de rijen zaden (in de rijrichting en dwars erop) en schoffelt daar vervolgens telkens omheen. In Noord-Duitsland zijn inmiddels ruim zestig FD20’s operationeel, waarvan elf in de uien. In heel Duitsland zijn het er naar schatting 150 tot 180. De akkerbouwers zagen ook een FD20 in de buurt aan het werk en dat leek hen wel wat. Ze besloten er dit jaar eentje te huren bij distributeur Solar-Energie Andresen om 6 hectare biologische en 1,5 hectare gangbare uien te zaaien en te schoffelen.
“Omdat we niet voor verrassingen wilden komen te staan, hebben we in de winter van 2022 getest met de FarmDroid FD20-veldrobot”, vertelt Christian. “De dekking van mobiele netwerken is in Duitsland namelijk niet zo goed, dat zou de navigatie kunnen beïnvloeden. Verder wilden we het frame verhogen: 25 in plaats van 15 centimeter bodemvrijheid om de uien later in het seizoen niet te beschadigen. Wij waren de eersten die dat deden, maar volgens de leverancier was dat geen probleem.”
Om de gewenste hoeveelheid zaden per hectare (800.000) en per positie (gemiddeld 8) te realiseren, deed Christian afdraaiproeven. “Een extra uitdaging was de onregelmatige vorm van de niet-gepilleerde uienzaadjes. Gepilleerde zaden zijn te duur voor ons.” Omdat de standaard zaaischijfjes niet voldeden, liet Christian speciale zaaischijfjes maken met een 3D-printer. “Tijdens de afdraaiproeven was de nauwkeurigheid met ongeveer twintig zaden per vierkante meter in orde.”
Alles leek gereed, maar het weer had wat anders in petto. “Door het koude en natte voorjaar moesten we er twee keer met de rotorkopeg overheen om een zo vlak mogelijk zaaibed te krijgen voor de robot.” De bewerking liet niettemin de nodige sporen na. “Op 5 mei 2023 kon de FarmDroid de uien zaaien. Dat is normaal gezien echt de laatste dag voor uien zaaien in onze regio. Het was dan ook erg spannend en stressvol of alles die dag zou lukken. De eerste meters waren zoals bedoeld en toen zijn we snel verder gegaan zonder nader te controleren.”
De teleurstelling was dan ook groot toen de uien opkwamen. Zo bleken er geen acht uien per positie te staan, maar vier tot twaalf. “Dat zijn er gemiddeld weliswaar acht, maar vier zaadjes geeft te grove uien en twaalf te kleine. Wellicht dat het ontbreken van afstrijkers van invloed was. Vibraties op de machine en het hellende perceel eveneens.”
Het viel de akkerbouwers ook op dat de afstand tussen de groepjes uien in elke rij precies 15 centimeter was, zoals beoogd, maar dat de groepjes uien dwars op de rijrichting niet op één lijn stonden. En laat dat nu juist cruciaal zijn voor goed en schoon schoffelwerk. “Idealiter neemt een groepje uien een maximaal oppervlak ter grootte van een twee-euromunt in. Bij ons was dat de breedte van een vijfeurobiljet. Het verschil kun je dan niet bewerken met de schoffels van de FD20.” Het resulteerde in ontzettend veel handwieden, met enorme hoeveelheden onkruid opgestapeld op de wiedeg.
Hoewel de akkerbouwers onder de indruk waren van de eenvoud van de zaaielementen, leverden die niet het gewenste resultaat. Met name het verenkelen was problematisch, onder andere door het ontbreken van afstrijkers.
Hoewel de akkerbouwers hoofdzakelijk naar de veldrobot wijzen voor de onnauwkeurigheid van het zaai- en schoffelwerk, is vooral Christian ook realistisch: “Het verhoogde frame, met als gevolg een veel steilere hoek van de parallellogramophanging van de zaaielementen, de eigen zaaischijven, het zaaibed, en ook de tijdsdruk zijn zeker van invloed geweest op het resultaat. Naar mijn idee moest ik te vaak naar de robot toe voor een interventie of om hem weer op gang te helpen. Al met al is de FarmDroid FD20 onvoldoende autonoom voor ons. Gelukkig hebben we de robot gehuurd en niet gekocht. Maar misschien hadden we er ook wel te hooggespannen verwachtingen van. Niettemin waren we onder de indruk van de eenvoud van de zaaielementen en de geringe manoeuvreerruimte die nodig was op de tot dusver altijd onbeteelde kopakkers.”
Voor automatisering van de onkruidbestrijding op hun bedrijven hebben Georg, Verena en Christian hun ogen daarom nu gericht op lasertechnologie. “We hebben al contact gezocht met een aantal bedrijven die daarmee werken”, besluit Georg.
Auteur: René Koerhuis
Gerelateerde tags: Precisielandbouw, Veldrobots
