De John Deere-hakselaar 9500i mag dan de ‘kleinste’ machine van de 9000-serie zijn, met maximaal 765 pk krijg je ’m niet zomaar op de knieën. Met de nieuwe motor heeft de hakselaar veel capaciteit en weet-ie toch relatief zuinig met brandstof om te gaan. En dan zijn er nog de vele praktische details.
Afgelopen jaar was de John Deere-hakselaar vijftig jaar op de markt. Die mijlpaal leek een goede aanleiding om de in 2022 in gelimiteerde aantallen geleverde 9500i uitvoerig te testen. De invoer- en messentrommelbreedte van de 9000-modellen is 83 respectievelijk 85 centimeter en verschilt zo van de invoer- en messentrommelbreedte van 66 en 68 centimeter bij de 8000-serie.
De John Deere 9500i die TREKKER heeft getest, was niet uitgevoerd met de Active Fill Control-losautomaat, maar wel met:
Dura Drum-messentrommel met 4×16 messen (€ 2.700 meerprijs)
Dura Line-pakket met wolframcarbid geharde slijtdelen (€ 8.367)
Premium-korrelkneuzer van 240 millimeter diameter, 110/144 tanden en 40% toerentalverschil, met Dura Line-coating (€ 1.565)
HarvestLab 3000 NIR-systeem voor bepaling van vochtgehalte en inhoudsstoffen (€ 19.100)
Twaalfrijige Kemper 490 Plus-maisbek met 9 meter werkbreedte en transportwiel (€ 193.236)
3 meter brede Kemper 639 pick-up (€ 42.497)
Onder de motorkap de nieuwe JD18X-motor die John Deere, deels samen met Liebherr, speciaal ontwikkelde voor de 9500i, 9600i, en de 9700i die we in TREKKER 398 al 850 uur stevig aan de tand voelden. Deze JD18X heeft geen roetfilter, drinkt geen AdBlue en voldoet toch aan de Fase V-emissienormen. Dat is uniek voor een hakselaar. Gekoelde uitlaatgasrecirculatie (EGR) volstaat, en volgens John Deere blijft dat nog minstens zes jaar zo.
Lees verder onder de foto
Geen AdBlue nodig, geen roetfilter. En toch voldoet de nieuwe JD18X-motor aan de Fase V-emissienormen en dat is uniek voor een hakselaar. Hij flikt het dankzij gekoelde uitlaatgasrecirculatie (EGR). – Foto: Profi
In de 9500i levert de in de lengte geplaatste 18 liter grote zescilinder lijnmotor bij een nominaal toerental van 1.800 toeren 700 pk. In de praktijk kun je meestal met duidelijk minder toeren toe. Zo stelden we een toerental van 1.500 in, maar we konden gerust terug naar 1.350 of 1.400 toeren. Vanaf 1.400 toeren levert de motor 65 pk extra, maar het maximale koppel van ruim 4.100 Nm is al bij 1.300 toeren beschikbaar. Dat is toch echt wel grensverleggend.
Ook als je nog verder aftoert, pakt de motor met gemak weer op. Zelfs bij minder dan 1.200 toeren. De motor is ontwikkeld voor maximaal 919 pk. Vermogensniveaus of karakteristieken kun je niet instellen. De hakselaar pas je aan aan een lichter gewas door het maximale toerental nog verder naar beneden bij te stellen.
Lees verder onder de foto
In zo’n licht gewas kun je toe met slechts 1.300 motortoeren. Dat spaart brandstof. In een zwaarder gewas, met alle messen en een korte snijlengte, merk je pas echt wat de 9500i allemaal in zijn mars heeft. Hij is in grassilage vooral effectief bij korte snijlengtes. – Foto: Profi
Het eerste gewas dat we de 9500i toevertrouwden, was de tweede snede gras langs de Noordzeekust. Daarbij probeerden we een zware eerste snede na te bootsen om alle 765 paardenkrachten te benutten. Dat deden we door eerst naar links en rechts te harken met een dubbele rotorhark met zijafleg en vervolgens met een vierrotorhark. Met 18 meter werkbreedte leverde dat dikke, homogene zwaden op. Bij 16 ton veldgewas per hectare is dat 29 kilo gras per meter zwad, en met 33 tot 36% droge stof is dat 5,3 tot 5,8 ton per hectare drogestofopbrengst.
Met alle 64 (4×16) messen in gebruik, hakselden we kort: 12 millimeter in ruwvoer en 4 millimeter voor biogasinstallaties. Voor maximale doorvoer stelden we het motortoerental in op 1.550 toeren om vervolgens terug te gaan naar 1.400 toeren. Om dan met 16 kilometer per uur de genoemde dikke zwaden te hakselen, moet je de hakselaar goed kennen. Bij 12 millimeter snijlengte vrat de hakselaar 280 tot 300 en maximaal zelfs 321 ton gras per uur bij 33% droge stof. Dat is 103 ton droge stof per uur, echt waanzinnig. Let wel: dit zijn netto tonnages zonder niet-productieve momenten. Het dieselverbruik schommelt daarbij tussen 0,52 en 0,58 liter per ton droge stof, en dat zijn prima verbruikscijfers.
Ook bij 4 millimeter snijlengte presteerde de 9500i zeer goed. Het hakselen ging zelfs nog rustiger, wat duidt op een mooi gelijkmatige gewasstroom. Netto verwerkte de hakselaar daarbij nog altijd 246 ton per uur. Slechts 18% minder dan bij 12 millimeter snijlengte. Het brandstofverbruik zwol met 8% aan tot 0,6 liter per uur. Deze cijfers bevestigen ons gevoel dat de 9500i vooral bij korte snijlengtes effectief werkt in grassilage.
Lees verder onder de grafiek
Bij toenemende snijlengte nam de doorvoercapaciteit van het veldgewas met 19,4% toe en die van de droge stof met 20,5%. Tegelijkertijd daalde het dieselverbruik met 16,7% respectievelijk 17,6%. Het verstellen van de snijlengte heeft vooral invloed op het percentage middelste fracties. Het Lufa in Münster bepaalde de CSPS-waarde, die met 50 tot 70% onafhankelijk van de snijlengte gemiddeld tot goed is.
Vervolgens was het de beurt aan de twaalfrijige maisbek om de hakselkooi te voeden. Met alle messen erin konden we op 4 tot en met 13 millimeter lengte hakselen. De korrelkneuzer stond 2,25 millimeter open. 52,4 ton snijmais stond er per hectare met drogestofgehaltes van 36 à 37%. Al bij 4 millimeter snijlengte verwerkte de hakselaar bijna 240 ton mais per uur. Bij 7 millimeter snijlengte, wat ons betreft het optimum voor de machine, steeg de doorvoer naar 260 ton per uur. Telkens als we de snijlengte 3 millimeter vergrootten, kwam er 12,5 ton aan doorvoercapaciteit bij. Ofwel maximaal 284 ton veldgewas en 100 ton droge stof per uur en dat komt neer op 5,4 hectare per uur. Met het HarvestLab 3000 NIR-systeem kun je dankzij AutoLock de snijlengte automatisch aan laten passen.
Omgerekend komt de capaciteit van de maximaal 765 pk leverende 9500i op 0,11 tot 0,14 ton droge stof per pk. Dat is indrukwekkend en goed voor een plek in de eredivisie van het hakselen. Met 0,45 tot 0,54 liter diesel per ton gewas is het dieselverbruik eveneens indrukwekkend, en dat ook nog zonder AdBlue.
Qua hakselkwaliteit zette de hakselaar geen nieuwe maatstaven. De kwaliteit was gewoon goed. Dat bevestigden ook de bedrijven bij wie we mochten hakselen. De universiteit van Bonn (D.) nam de analyse van de structuur van de mais voor haar rekening. Het geringe percentage lange fracties stemt tevreden. Alleen bij een snijlengte van 13 millimeter neemt dat percentage wat toe.
Het valt op dat verandering van snijlengte nauwelijks resulteert in het percentage korte fracties. Bij 4 millimeter snijlengte was 32% korter dan 6 millimeter en bij 13 millimeter lengte was dat krap 28%. Al met al heeft het aanpassen van de snijlengte van 7 naar 13 millimeter minder effect op de structuur dan gebruikelijk. Neemt niet weg dat je op het oog wel duidelijk verschil in structuur ziet.
De korrelkneuzer stel je vanuit de cabine in. Wij hielden een opening van 2,25 millimeter aan. Het Lufa in Münster bepaalde de zogenoemde Corn Silage Processing Score (CSPS). Deze waarde wordt ook wel kernel processing score (KPS) genoemd. Dat is een maat voor de korrelkneuskwaliteit en -intensiteit. 70% gekneusde korrels is ideaal. De 9500i had een CSPS-waarde van 50 tot 70% en dat is gemiddeld tot goed. Voor intensiever kneuzen hadden we de opening tussen de rollen moeten verkleinen, met een geringe doorvoercapaciteit als gevolg. Niettemin waren alle korrels goed gekneusd, waarbij enkele kleine korrels alleen gebroken waren.
Behalve met de Premium-korrelkneuzer werkten we ook met de nieuwe XStream-korrelkneuzer die John Deere samen met Scherer ontwikkelde. Daar betaal je € 7.650 extra voor. Die heeft 250 millimeter grote rollen en een toerentalverschil van 50%. Het schuinvertande XCut-profiel van de rollen resulteert in een zeer intensieve en gevoelsmatig betere korrelkneuzing, die natuurlijk wel meer vermogen vraagt. Wat dit betekent voor de doorvoercapaciteit hebben we niet gemeten. Wij neigden ernaar de opening tussen de rollen wat te vergroten, hetgeen helaas alleen handmatig kan. De XStream-korrelkneuzer heeft druksmering en lagertemperatuurmeting. Bij het verwisselen van de korrelkneuzer gaat het er krap aan toe, maar alles past precies.
De hakselaar kan goed overweg met zowel geringe als forse gewasstromen. En zelfs bij 1.300 motortoeren werpt de blaaspijp het gewas goed uit. Het ontwerp van die blaaspijp is nieuw, met meer kleppen voor het verhelpen van verstoppingen, en hij werd 20 centimeter langer. Hij is mooi afgewerkt met beschermd gemonteerde hydrauliekleidingen en kabelboom.
Tezamen met het 4 ton wegende Kemper 490 Plus-voorzetstuk legt de 9500i ruim 23 ton in de weegschaal. Het contragewicht aan de achterzijde weegt 1.020 kilo, waardoor 16,6 ton op de vooras rust en 6,5 ton op de achteras. John Deere biedt geen bandendrukwisselsysteem aan. Dat hebben we in mais eerlijk gezegd ook niet gemist. Met 1,6 bar in de 2,15 centimeter hoge 900/60 R42-voorbanden gedroeg de hakselaar zich op vochtige stukken goed. De bodemvrijheid van 48 centimeter is top. Gezien de 3,50 meter breedte is een draaicirkel van 13,90 meter in orde. Kies je voor 800 millimeter brede banden, dan is de transportbreedte minder dan 3,30 meter.
Lees verder onder de foto
Dankzij de 83 cm brede invoer en de versterkte invoerrollen wordt de messentrommel bij elke snijlengte betrouwbaar gevoed. Je draait de hele invoer snel en eenvoudig opzij voor toegang tot de trommel. – Foto: Profi
Bekend is de comfortabele ProDrive-transmissie die John Deere al sinds de 7000-serie monteert. De tractiecontrole waarbij de techniek de olie automatisch naar de wielen met grip leidt, beviel ons goed op minder draagkrachtige grond. Het differentieel tussen de voor- en achterwielen voorkomt dat de achterwielen te veel gaan krabben.
De maximum veldsnelheid van 20 kilometer per uur volstaat terwijl de transmissie in transportmodus automatisch snelheden tot 40 kilometer per uur vrijgeeft. Dat gaat met 1.400 motortoeren. Op de weg voel je enkel een lichte schok als je tussen beide rijbereiken wisselt.
De Kemper 639 pick-up presteerde prima voor de 9500i. Wat ons betreft is de grotere 30R pick-up van John Deere en Kemper dan ook niet nodig in combinatie met deze hakselaar. Het € 4.800 extra kostende DualHeaderDrive-systeem beviel ons goed. Dat past de tandsnelheid van de pick-up aan aan de rijsnelheid.
De zes grote trommels van de Kemper 490 Plus-maisbek voeren de maisstengels mooi in de lengte in. De bek bleef onder alle omstandigheden gretig en nam ook gelegerde mais goed op. De geringe snijhoek, het snelle in- en uitklappen en het (over)zicht op de weg bevielen ons ook goed. De bodemvolging met de drie tasters is te gevoelig. Wel weer goed was de aanpassing van het toerental van het voorzetstuk aan de snijlengte. Daarmee past de 490 Plus zich perfect aan aan de invoersnelheid van de hakselaar. Van kolvenverlies was nauwelijks sprake en ook bij aankomst op de kopakker verwerkt de bek de resterende maisplanten goed.
De transportbescherming inclusief verlichtingskabels is goed te koppelen. Toch kan hier zo nu en dan wat misgaan. Zo kan het vergrendelingsmechanisme verbuigen als je de transportbescherming niet probleemloos opneemt. En doordat je ’m loskoppelt, kan het gebeuren dat de transportbescherming (onbedoeld) achterblijft op het perceel waar je begon te hakselen.
Lees verder onder de foto
Met de Dura Drum-messentrommel met 64 (4×16) messen konden we gerust terug naar 1.350 motortoeren.
Mede dankzij de lage toerentallen van de motor is het in de eveneens comfortabele cabine lekker rustig en goed toeven. De ontwikkelaars hebben echt hun best gedaan om chauffeurs in staat te stellen lange dagen te maken. Dat geldt ook voor de bediening via de armleuning, het goede aanraakscherm en de informatie zoals motorbelasting en -temperatuur op het extra display in de A-stijl. Wat ons betreft kan die informatie echter ook een plekje op de terminal krijgen.
Op de 4640-terminal rechts gebeurt alles wat te maken heeft met instellingen en documentatie van HarvestLab, HarvestDoc en de gps-gegevens. Het scherm toont eveneens de beelden van de camera op de blaaspijp en de achteruitrijcamera. De opstelling met twee terminals voldoet wat ons betreft, maar dat doet er niets aan af dat het doorgronden van het bijna oneindige aantal mogelijkheden tijd vergt.
Lees verder onder de foto
De cabine is ruim, stil en comfortabel en biedt goed (over)zicht. De bediening werkt prettig. Enig minpuntje is de gedateerde rijhendel. De bovenste terminal is voor documentatie en camerabeelden.
De rijhendel levert wisselende ervaringen op. Je kunt de rijaandrijving nauwkeurig doseren en nagenoeg alle functies toewijzen aan de vrije knoppen. Bijzonder goed bevalt de dubbelklikfunctie waarmee je bijvoorbeeld het voorzetstuk volledig in en uit kunt klappen.
Tijdens de duurtest van de John Deere 9700i in 2021 concludeerden we echter al dat de rijhendel op leeftijd is. Op het gebied van ergonomie en haptonomie (aanraakgevoelheid) is de rijhendel inmiddels gedateerd. Zo voelen de bovenste knoppen 1 tot en met 3 hetzelfde aan als de knoppen van de stuurautomaat. En bij het bijstellen van het voorzetstuk moet je je duim verplaatsen. De fabrikant werkt hieraan.
Qua onderhoud is er de goede automatische smering en de eveneens goede toegankelijkheid van de machine. Je kunt overal goed bij en hebt rondom keuze uit verschillende luchtaansluitingen. Voor toegang tot de motor is zelfs een ladder aanwezig. Kenmerkend voor de vele praktische details zijn de goede en veilige opstapjes/tredes, en handgrepen om de ruiten schoon te maken. Toevoegmiddel past in de 325 liter grote tank achterop, en in een 30 liter grote tank voor concentraat.
Lees verder onder de foto
Kenmerkend voor de vele praktische details van de hakselaar zijn onder meer de goede, veilige tredes en handgrepen om de ruiten schoon te maken. Onder de motorkap vind je zelfs een opener voor bierflesjes!
Met de 9500i heeft John Deere grote sprongen vooruit gemaakt in dit segment hakselaars. De nieuwe JD18X-motor blijkt bijzonder standvastig en is bovendien zuinig. Dat merk je ook bij korte snijlengtes, waarbij de capaciteit van de machine minder terugvalt dan gebruikelijk. In de cabine vind je als chauffeur alles wat je hartje begeert. Behalve een optimale rijhendel dan.
Dat alles heeft zijn prijs. De door ons geteste uitvoering van de 9500i kost, inclusief beide voorzetstukken, bruto maar liefst € 870.256. Ook de prijs maakt dus grote sprongen vooruit. € 42.497 komt voor rekening van de Kemper 639 pick-up en € 193.236 is voor de twaalfrijige Kemper 490 Plus-maisbek. Die laatste is overigens leverbaar vanaf € 179.353.
Auteurs: Jan-Martin Küper, René Koerhuis
Gerelateerde tags: Hakselaars, John Deere, Oogsttechniek
