Dit zijn de trends in precisiezaaiers en graanzaaiers

‘Zaaimachines’ is een breed begrip. Enerzijds is er de rijenzaaimachine die kilo’s per hectare met een constante stroom in de lengterichting verdeelt. Aan de andere kant heb je de precisiezaaimachine die een exact aantal zaden per hectare op een precieze onderlinge afstand in de grond legt, zonder dubbelen of missers. De rijenzaaier realiseert een zaaidiepte op een centimeter nauwkeurig; de precisiezaaier doet dat op een millimeter nauwkeurig.

In het basisprincipe van de zaaimachines is al tientallen jaren niets veranderd. Dat betekent echter niet dat de tijd heeft stil gestaan. Integendeel. Er zijn duidelijke trends waar te nemen.

Schijfkouters en loopwielen op graanzaaiers

Trend: werkbreedte zaaimachine 3 tot 6 meter Zaaimachines worden niet per se veel breder om een hogere capaciteit te halen. Bij de rijenzaaimachines is een werkbreedte van 3 meter – vaak in combinatie met een rotorkopeg – in Nederland nog steeds heel populair, melden verschillende leveranciers van zaaimachines. Bij biologische boeren is 4,5 meter vrij gangbaar. Die combineren dat dan met een trekker op cultuurwielen, die ook 4,5 meter breed schoffelt. Zo halen ze capaciteit en passen ze tegelijk een vorm van rijpadensysteem toe. De grotere graanteler kiest wel steeds vaker voor een 6-metermachine om capaciteit te halen.

Trend: zaaidiepte nauwkeuriger Ook wat zaaimachines betreft blijft Nederland een land van gedragen machines. Wel is er de laatste jaren meer aandacht gekomen voor constructies om de zaaidiepte nauwkeuriger in te stellen en het zaad goed aan te drukken.

Trend: schijfkouters Zaaikouters zijn bij de nieuw verkochte machines overwegend schijfkouters geworden. Die blijven in stugge of heel kluiterige grond makkelijker op diepte dan een traditionele sleepkouter, én ze raken niet verstopt door gewasresten. Ploegen gebeurt minder dan jaren geleden. Bovendien zaaien telers vaker groenbemesters, waardoor meer vraag is naar machines die ook door gewasresten kunnen zaaien.

Trend: mengteelten zaaien Vanouds wordt een zaaimachine gebruikt om één gewas te zaaien. De laatste tijd is er een zekere trend naar mengteelten. Dat speelt in de biologische landbouw meer dan in de gangbare landbouw, maar de sectoren groeien steeds meer naar elkaar toe. Denk aan voergraan in combinatie met een vlinderbloemige, of onderzaai van gras of klaver.

Groenbemesters worden ook steeds meer als mengsel gezaaid. Zijn dat zaden van duidelijk verschillende grootte, dan vraagt ook dat een verschillende zaaidiepte. Bovendien kan een mengsel van heel verschillende zaden ontmengen. De meeste fabrikanten kunnen een machine leveren met een dubbele zaadbak of zelfs drie zaadbakken, met ieder hun eigen doseersysteem. Ze gaan nog niet over de toonbank als warme broodjes, maar de belangstelling ervoor groeit, merken de leveranciers.

Hogere rijsnelheid met overdruksysteem op precisiezaaier

Trend: vaker een pneumaat Mais en andere wat grovere en onregelmatigere zaadsoorten worden altijd al met een pneumaat gezaaid. Dat geldt ook voor uien en andere groenten. Gepilleerd zaad, zoals bietenzaad, laat zich prima met een mechanische precisiezaaimachine verenkelen. Daarbij zaait een binnenvuller nauwkeuriger op afstand dan een buitenvuller.

Hierdoor heeft de binnenvuller, waarvan de Kverneland Monopill, Monosem Meca en Grimme Matrix de bekendste zijn, het pleit gewonnen. Al zijn ook steeds meer pneumaten inmiddels geschikt om bieten te zaaien. Vooral interessant voor wie veel mais of bonen zaait evenals een aantal hectares bieten.

Trend: werkbreedte precisiezaaier 6 meter Een machine met een werkbreedte van 6 meter (twaalf rijen bieten of cichorei, acht rijen mais) is nog steeds de meest verkochte precisiezaaimachine. 3-metermachines houden een zeker marktaandeel, meestal om te werken in combinatie met spitten of een rotorkopeg.

Trend: overdruksystemen De capaciteit is toegenomen door de komst van machines die met overdruk werken in plaats van met een vacuüm. Een overdruksysteem schiet de zaadjes naar de grond. Een principe dat Kongskilde al midden jaren zeventig introduceerde. Becker paste destijds als eerste overdruk toe om het zaad te verenkelen, maar toen nog niet om het ook onder luchtdruk naar de grond te schieten. Schieten onder luchtdruk staat rijsnelheden toe tot 15 kilometer per uur, soms zelfs nog wat sneller.

Monosem introduceert dit jaar een borstelbandprincipe als alternatief. Bij enkele fabrikanten is er keuze tussen een vacuüm- of een overdruksysteem. De Gaspardo Chrono is een combinatie van vacuüm en overdruk. In theorie is het overdruksysteem superieur, maar het heeft ook beperkingen. Een wieltje legt de zaden in de zaaivoor meteen vast. Dat wieltje kan aankoeken als het wat vochtig is. En het doseren van granulaten op het zaad lukt vanwege de luchtstroom minder goed.

Trend: elektrische aandrijving Behalve overdruksystemen is ook elektrische aandrijving een duidelijke trend. Een aantal merken levert niets anders, andere hebben nog steeds de keuze tussen elektrisch of een systeem met kettingen en tandwielen.

Auteur: Martin Smits