De verschillende controlepunten nalopen zorgt dat een gps-systeem ook doet waarvoor het is bedoeld: nauwkeurig werken. TREKKER geeft je 8 tips voor maximale nauwkeurigheid.
RTK-gps werkt supernauwkeurig, maar kan ook zomaar afwijkingen vertonen. TREKKER vroeg Erik Jan Schenk van RTKned (een van de oprichters en partner van gps-specialist SBG) en Jaap Nijboer van RTK-gps.nl welke punten aandacht vragen voor nauwkeurig werken met een gps-systeem.
Het begint met goed afstellen van je gps-systeem. Heeft het systeem steeds goed gewerkt, dan kan dat toch zomaar veranderen. Aan het begin van het seizoen alle gegevens goed nalopen, is meestal genoeg om lange tijd probleemloos te werken.
De gegevens die het gps-systeem van de sensoren krijgt, moeten kloppen. En de signalen die het systeem uitstuurt, moeten het verwachte effect opleveren. Voor betrouwbare signalen zijn goed aangelegde kabels en stekkers essentieel.
Problemen kunnen ontstaan doordat er simpelweg iets aan de elektronica of elders in het totale systeem hapert. Afwijkingen die maar af en toe optreden, zijn vaak moeilijk te traceren, maar structurele fouten zijn goed te voorkomen en ook al voor de start van het seizoen op te sporen.
De eenvoudigste test is om een keer op een kavelpad of een betonplaat met de trekker een krijtstreep te trekken en te controleren of de besturing wel zo nauwkeurig werkt als het hoort. Pak ook in het land af en toe de rolmaat erbij om de aansluiting te controleren.
Lees verder onder de foto’s
Het correct functioneren van het gps-systeem is voor een groot deel aan de gegevens op het scherm af te lezen. Maar controleren in het veld blijft van belang. Stap af en toe af en hanteer de rolmaat! – Foto: Fred Libochant
De nauwkeurigheid van RTK-gps staat of valt met het correctiesignaal. Stilstaand zijn de posities waar het systeem mee werkt op het scherm te zien aan het verspringen van een puntenwolk. De puntenwolk mag niet breder zijn dan 1,5 centimeter, maar laat soms wel verschillen van 8 centimeter zien. In de praktijk zit er bovendien wat verloop in de puntenwolk, waardoor bij herhaalde bewerkingen toch verschillen kunnen ontstaan. Staat het voertuig stil op de AB-lijn, drink een bak koffie en kijk of de positie op de lijn daarna nog steeds dezelfde is.
Asymmetrische belasting van het werktuig kan een reden zijn dat het gaat ‘zoeken’. Dan is een correctie van de middenstand nodig om nauwkeurig aan te sluiten. – Foto: Jaap Nijboer
De correctiesignalen werden afgelopen jaren beter, maar nog altijd geldt dat de nauwkeurigheid afneemt naarmate de afstand tot het basisstation groter is. Tot enkele jaren geleden was de ongeschreven regel dat de afwijking 1 millimeter per kilometer afstand toeneemt. Inmiddels is dat 0,5 millimeter.
Sommige gps-systemen versturen de correctie via mobiel internet (MoveRTK), andere via zendpalen. Wat nauwkeurigheid betreft werkt het een niet per se beter dan het ander. Een zendmast mag met maximaal 1 watt vermogen zenden. Het bereik is daardoor maximaal 8 à 10 kilometer. Wordt de afwijking groter dan gewenst, dan biedt een repeaterstation uitkomst, of zelfs meerdere. Uitbreiden met repeaterstations heeft zijn grenzen. Maximaal is het zo’n 50 kilometer.
Of het een wielsensor is of een sensor op het werktuig: na verloop van tijd kan een afwijking ontstaan. Controleer met enige regelmaat de kalibratie. – Foto: Ronald Hissink
Nog even terug naar de puntenwolk: hoe meer satellieten de gps-ontvanger in beeld heeft, des te nauwkeuriger de positiebepaling. Strikt theoretisch volstaan drie satellieten, maar voor de gewenste nauwkeurigheid is minstens het dubbele aantal nodig.
Jaren geleden waren er meestal maar vijf of zes in beeld. Dankzij meerdere netwerken (constellaties) zijn dat er inmiddels behoorlijk wat meer, mits de ontvanger ook voor die satellieten geschikt en geactiveerd is. Met de satellieten van gps (VS), Galileo (EU), Glonass (Rusland) en BeiDou (China) in beeld kan een gps-systeem wel met een stuk of vijftig signalen werken.
Als laatste, maar niet onbelangrijk, blijft de mens een mogelijke stoorzender. Al of niet bewust kan iemand een digitale instelling wijzigen die een afwijking veroorzaakt. Een fout die makkelijk ontstaat door wisseling van chauffeurs.
Los van de vraag of de apparatuur tiptop in orde is voor maximale nauwkeurigheid, vraagt het werken met RTK-gps ook een zekere discipline. Vooral bij vervolgbewerkingen op basis van vastgelegde gps-lijnen. Wie volgens het boekje werkt kan op een centimeter nauwkeurig boeren. Anderzijds is een afwijking van enkele millimeters inherent aan het systeem. Bedenk dat een correctie alleen optreedt als er al een afwijking is ontstaan!
Auteur: Martin Smits
Gerelateerde tags: Precisielandbouw, Stuurautomaten
