Sinds een jaar of twintig zijn meetsystemen voor plaatsspecifieke bepaling van de opbrengst leverbaar op rooimachines. Aanvankelijk was deze opbrengstmeting hoofdzakelijk bedoeld voor aardappelrooiers, tegenwoordig ook voor bieten-, uien- en bollenrooiers. Het idee: inzicht krijgen in variaties in de bruto-opbrengst én de oorzaak daarvan.
Als je wilt weten hoe de opbrengst van een gewas verschilt tussen percelen en/of binnen een perceel, moet je die variatie in kaart brengen. Dat kan met een opbrengstmeetsysteem op oogst- en rooimachines. Op rooimachines is wegen een voor de hand liggende en beproefde methode.
Van den Borne Aardappelen in Reusel (N.-Br.) werkt al sinds 2004 met opbrengstmeting in aardappelen. Aanvankelijk met een krachtopnemer (rol/wieltje) onder de bunkerband van een zelfrijdende aardappelrooier. Samen met de snelheid van die rol en de gps-positie bracht dat de bruto-aardappelopbrengst plaatsspecifiek in kaart.
Vervolgens ontwikkelde het bedrijf in samenwerking met de Nederlandse specialist Probotiq een systeem met weegcellen. Vantage Agrometius nam die techniek aanvankelijk over en ontwikkelde een nieuw Isobus-compatibel systeem genaamd YieldMasterISO. Dat kost momenteel € 9.000.
Het systeem is leverbaar voor oogstmachines voor rooivruchten, denk aan aardappelen en uien, en voor onder meer druiven en tomaten. In Nederland rustte de fabrikant er al ruim vijftig rooimachines mee uit; 60% betreft een aardappelrooier en 40% een uienrooier. Een dertigtal systemen is in het buitenland in gebruik voor opbrengstmeting tijdens de druiven- en tomatenoogst.
Bij machinefabrikanten AVR en Grimme kun je af fabriek een opbrengstmeetsysteem met weegcellen laten monteren op je nieuwe (zelfrijdende) aardappelrooier. De Belgische fabrikant AVR monteert een eigen systeem met twee weegcellen onder de leestafel van de Puma-zelfrijder. Dat kan voor € 4.900 als je een bestaand gps-systeem gebruikt voor de plaatsbepaling. Circa 80 Puma’s zijn er intussen mee uitgerust, het merendeel in België en Nederland.
De Duitse fabrikant Grimme levert af fabriek het Topcon YieldTrakk-systeem met twee weegcellen onder de leesband op zijn rooiers Evo 280, AirSep 290, Varitron 470en Ventor 4150. In basisuitvoering zonder Isobus-licenties voor € 5.735, of in Pro-uitvoering inclusief alle benodigde Isobus-licenties voor € 7.435.
Dewulf geeft aan een beperkte vraag naar opbrengstmeting met weegcellen te ervaren en levert het niet af fabriek. Klanten die interesse hebben, verwijst de Belgische fabrikant door naar Vantage Agrometius. De meeste systemen werken met een hoeksensor op de machine en/of op de bunkervulband om te corrigeren voor werken onder een hoek.
De Zeeuwse machinefabrikant Vervaet is de enige bietenrooierfabrikant die actief opbrengstmeting met weegcellen aanbiedt. Deze eigen ontwikkeling is leverbaar op de Q-series en de Beet Eater Evo, met twee weegcellen onder de ringelevator. Dat kost € 6.814 in combinatie met een bestaand gps-systeem. In het Interreg-project ADaM & PreCiLa doet het bedrijf onderzoek naar de effectiviteit van wegen en de combinatie ervan met camerabeelden.
Het Duitse Holmer vindt dat wisselende hoeveelheden tarra een te grote invloed hebben op de betrouwbaarheid van de weging, en adviseert een weegsysteem om die reden niet. Niettemin zijn er wel Holmer-gebruikers die het in eigen beheer erop hebben laten bouwen. Holmer geeft wel op basis van de ultrasoonsensoren van de bunkervulautomaat een betrouwbare indicatie van de bunkerinhoud. Dit is vooral bedoeld voor logistieke doeleinden en lastig in combinatie met rijdend lossen.
Bij elk opbrengstmeetsysteem met weegcellen kun je als rooiermachinist per perceel een geschat tarrapercentage invoeren om daarmee de netto-opbrengst te benaderen.
Mede vanwege de invloed van grondtarra op opbrengstmetingen met weegcellen, voegen fabrikanten camera’s toe aan een weegsysteem. Of ze stappen volledig over op camera’s. AVR introduceert op vakbeurs InterPom, van 24 t/m 26 november in Kortrijk (B), een opbrengstmeetsysteem met weegcellen én camera’s. De fabrikant wil daarover nog geen details kwijt, maar het systeem zou ook geschikt zijn voor inschuurlijnen.
Grimme liet een jaar geleden op vakbeurs Agritechnica zijn nieuwe CropAnalyser voor aardappelrooiers zien. Dit systeem gebruikt 2D zwart-witcamera’s en een laser voor inzicht in het tarrapercentage en de grootte en vorm van aardappelknollen, gekoppeld aan de positie van de rooier. Het is nog niet bekend wanneer dit systeem leverbaar wordt.
Al wel leverbaar is het camera-opbrengstmeetsysteem van het Britse HarvestEye. Dit bedrijf patenteerde zijn technologie om met 3D-camera’s de grootte en vorm van rooivruchten te bepalen. Geoptimaliseerd voor knolgrootte/maatsortering, die momenteel met maximaal 95% nauwkeurigheid wordt bepaald. Voor het (afgeleide) knolgewicht per klasse geldt een nauwkeurigheid van 90%. De plaatsspecifieke opbrengst in tonnen wordt niet bepaald. Leverbaar voor aardappelen en uien en vanaf 2025 ook voor zoete aardappelen, en te koop en ook te huur vanaf € 5.000.
HarvestEye heeft inmiddels 170 systemen draaien. Vooral in Noord-Amerika, het Verenigd Koninkrijk en in Australië. Dewulf laat weten dat enkele Britse klanten een HarvestEye hebben laten installeren door hun dealer.
Vanwege het genoemde patent zijn andere bedrijven en partijen terughoudend met informatie over hun ontwikkelingen op het gebied van visuele opbrengstbepaling met camera’s. Dat geldt ook voor onderzoek van onder meer Wageningen Universiteit & Research naar het gebruik van visuele camera’s voor opbrengstmeting.
Enkele fabrikanten en leveranciers denken overigens dat de toenemende populariteit van optische sorteersystemen zijn weerslag kan hebben op de interesse in een opbrengstmeetsysteem met camera’s. Hoewel ze een ander doel dienen – sorteren in plaats van plaatsspecifieke opbrengstmeting – geven de optische sorteersystemen niet alleen inzicht in de maatsortering, maar ook in ziektes/zieke knollen. Bovendien leveren ze een (aanzienlijke) arbeidsbesparing op.
Auteur: René Koerhuis
Gerelateerde tags: Oogstmachines, Oogsttechniek, rooiers
