Techneut bouwt eigen gps-systeem op een Deutz-Fahr

‘Waarom moet een gps-systeem eigenlijk zo duur zijn?’, vroeg Niels van Vilsteren zich af toen een vertegenwoordiger een prijs noemde van ruim € 20.000 voor een dergelijk systeem op het melkveebedrijf van zijn ouders. Verschillende sectoren gebruiken gps-techniek en er bestaan gewoon universele componenten, zo redeneerde de student Bedrijfskunde. Niels nam de proef op de som en bestelde online de onderdelen die hij nodig dacht te hebben.

Hij startte in 2020 met de bouw van het gps-systeem. Hij gebruikte zoveel mogelijk universele componenten, zoals een gyroscoop, een gps-antenne die een RTK-correctiesignaal kan ontvangen, een stuurhoeksensor, een tablet en een elektrische stuurmotor. Niels verzamelde de nodige software op het internet via AgOpenGPS. En daarmee ging hij aan de slag.

Op het dak van de Deutz-Fahr zet Niels een kleine universele ontvanger die een RTK-correctiesignaal ontvangt. Daartoe maakt hij gebruik van een basisstation, dat hij op het dak van de boerderij heeft geplaatst.

Gps-besturing op Deutz-Fahr

De sleutelaar bouwde alles op een Deutz-Fahr. Die trekker staat op het melkveebedrijf van zijn ouders. Gps-besturing is niet per se nodig, maar Niels vindt het een interessante toevoeging aan de trekker. Het systeem werkt uiteindelijk: via een tablet kan Van Vilsteren een AB-lijn maken, een werkbreedte invoeren en rechtrijden met behulp van een stuurmotor.

Niels liep tijdens de bouw van het systeem wel tegen een aantal kinderziektes aan, zoals een stuurhoeksensor die compleet verkeerde waardes doorgaf nadat de trekker was schoon gespoten met de hogedrukreiniger. Ook de software was wat gebrekkig in functies, onder de bomen was het signaal gauw verloren. Dat in combinatie met het feit dat Niels commercieel perspectief zag in het verkopen van relatief goedkope gps-systemen, maakte dat de sleutelaar nogmaals een stap zette.

Lees verder onder de foto’s

De stuurhoeksensor op de vooras, waarmee het gps-stuursysteem communiceert. Niels heeft zijn bedrijfsnaam Nivavi in de beschermkap laten zetten.

Sturen via hydrauliek

Dat brengt ons bij het heden. De 23-jarige sleutelaar start de Panasonic-tablet die draait op een herkenbaar Windows-systeem en opent de gps-toepassing. Het systeem draait nog op de software van AgOpenGPS, en daar heeft Niels enkele aanpassingen in gedaan. Het doet nu qua functies weinig meer onder voor een gps-systeem van gerenommeerde merken. Straks meer daarover.

Ook is de elektrische stuurmotor niet langer aanwezig in de Deutz-Fahr. “Direct ingrijpen op het hydraulische stuursysteem is toch nauwkeuriger en fraaier”, vertelt Niels. Daartoe heeft hij de trekker, in samenwerking met een lokaal mechanisatiebedrijf, uitgerust met een driewegklep en proportioneel stuurventiel. Die eerste is nodig om de oliestroom naar de orbitrol af te sluiten tijdens een stuurbeweging. “Die ontbrak in eerste instantie. Olie zoekt de weg van de minste weerstand, en dus begon bij een stuurcorrectie juist het stuurwiel in de cabine te draaien, en niet de voorwielen”, vertelt Niels lachend. Door middel van een oliedruksensor herkent het systeem wanneer je handmatig aan het stuurwiel draait, dus wanneer je de besturing overneemt. Dan schakelt het systeem uit.

Onder de cabine heeft Niels een driewegklep geplaatst om de oliestroom naar de orbitrol af te sluiten, en een proportioneel stuurventiel om mee te sturen.

Rechts naast de stoel heeft Van Vilsteren een soort computerkast gemonteerd. Daarin zit de computertechniek en ook een gyroscoop. Die laatste is nodig om ervoor te zorgen dat het stuursysteem niet reageert op oneffenheden – als de trekker scheef staat, zit de ontvanger immers niet meer recht boven het midden.

In het dashboard heeft de sleutelaar een ‘masterswitch’ geplaatst om het stuurventiel te (de)blokkeren. Tijdens het rijden op de weg is het raadzaam om die uit te zetten. Op het rechterconsole zit een drukknop om het stuursysteem te activeren.

Rechts naast de stoel staat een soort computerkast met daarin ook een gyroscoop. De kast is onder een hoek gemonteerd vanwege de stoelvering.

Ook automatisch draaien op kopakker

Dan over de functies. Het gps-stuursysteem werkt niet alleen met rechte AB-lijnen, maar ook met bijvoorbeeld A+, curve, of je kunt handmatig coördinaten van AB-lijnen invoeren. Ook is het mogelijk om een lange (slingerende) lijn in één keer op te nemen. Zolang het gaat om IsoXML-data kun je ook lijnen en perceelsgrenzen van andere gps-systemen inladen via een USB-stick.

Ook voer je niet alleen meer de werkbreedte in: je kunt per werktuig een profiel maken en daarin alle geometrie opslaan. Je kunt ook perceelsgrenzen opnemen en percelen met daarin verschillende lijnen opslaan. Een handig detail: je kunt bufferstroken invoeren, zodat je met bijvoorbeeld de mesttank altijd 3 meter van de slootkant wegblijft.

De software is zodanig uitgebreid dat het mogelijk is om automatisch te draaien op de kopakker, waarbij je zelf instelt hoeveel werkgangen worden overgeslagen en welke kant je opdraait. Sterker nog: het is niet alleen mogelijk om in een hoefijzervorm te draaien, maar ook in K-vorm – iets wat gerenommeerde leveranciers nog amper kunnen. Daarmee kun je deze functie ook bij het ploegen gebruiken, waarbij je zelfs op signaal van het gps-systeem de trekker handmatig in z’n voor- en achteruit zet. Niels gebruikt die Automatic U-turn-functie zelf vooral met bijvoorbeeld kunstmest strooien. “Bij het maaien ben ik toch geneigd zelf het stuur even te pakken,” vertelt Niels.

Zo ziet het scherm er uit tijdens het werk. Hier is ook te zien dat de trekker automatisch op de kopakker kan draaien naar een naastliggende werkgang.

Eigen basisstation

Van Vilsteren wil per se een RTK-correctiesignaal hebben om op 1,5 centimeter nauwkeurig te kunnen rijden. Daarvoor heeft hij wel een correctiesignaal nodig. Menigeen zou daarvoor aankloppen bij een aanbieder daarvan en licentiekosten betalen. Niels gooit het over een andere boeg.

De sleutelaar bestelt een antenne en een printplaat en downloadt de juiste software. Hij voegt dat samen tot een heus basisstation en verbindt die met draadloos internet en de gps. Dat alles monteert hij op het dak, op een vaste positie. Nadat een halve dag inregelen, heeft Niels een eigen RTK-correctiesignaal. Hij ontvangt dat signaal in een straal van 35 kilometer rondom de boerderij. Niels: “Het leek me ook gewoon leuk om dat zelf te maken.”

De eerste versie kon alleen AB-lijnen maken. Met de nieuwe versie kan Niels ook perceelsgrenzen opslaan, met bufferstroken. Tevens kan hij verschillende lijnen en lijntypen opslaan.

Volgende stap: taakkaarten en secties

Omdat Niels inmiddels bij acht buurtbewoners ook zo’n gps-systeem op de trekker heeft gebouwd, is hij onlangs een eigen bedrijf gestart onder de naam Nivavi. Menig veehouder in de regio wil graag een gps-systeem, maar vindt dat al gauw te duur. Niels wil onder zijn bedrijfsnaam voor € 4.000, exclusief montage, zijn eigen systemen aanbieden, die werken met een elektrische stuurmotor.

Daarmee is de sleutelaar echter niet uitgeknutseld. Een lokale loonwerker heeft al geïnformeerd naar automatische sectieafsluiting voor op een niet-Isobus-veldspuit. Daar heeft Niels wel ideeën over. En taakkaartbesturing lijkt hem ook wel wat, voor thuis, met de mesttank.

Auteur: Bob Karsten

Lees ook: Zo werkt je gps-systeem streeploos: 8 tips