Sjoerd van Gelder startte een paar jaar geleden zijn bedrijf Baler Needles. TREKKER neemt een kijkje bij de productie van aluminium touwnaalden die Van Gelder produceert voor de Lely-/Welger-balenpersjes en -grootpakpersen. - Foto’s: Bas van Hattum
Onder de naam Baler Needles startte Sjoerd van Gelder enkele jaren terug zijn productiebedrijfje in aluminium touwnaalden voor de Lely-/Welger-balenpersjes en -grootpakpersen. Hoe dat zo kwam? TREKKER neemt een kijkje in de werkplaats van Van Gelder.
Toen Agco aankondigde definitief te stoppen met de productie van naalden voor de Lely-/Welger-balenpersen, dacht Sjoerd van Gelder: misschien is dat wel wat voor mij? Immers, het stopzetten van de productie van deze specifieke aluminium naalden zou betekenen dat de balenpersjes minder gewild en geliefd zouden worden als deze onderdelen niet of minder goed leverbaar waren.
En zo geschiedde. In 2020 verhuisde een tiental oude – speciaal gebouwde – metaalbewerkingsmachines vanuit de voormalige Welger-fabriek in het Duitse Wolfenbüttel naar het Nederlandse Bleiswijk. Daar startte Van Gelder met de productie van aluminium touwnaalden voor de Lely-/Welger-balenpersjes en -grootpakpersen. Hij schat dat wereldwijd zo’n 40.000 tot 50.000 Welger- of Lely/Welger-hogedrukpersjes draaien. Daarvoor maakt hij jaarlijks grofweg 400 tot 500 naalden.
Van Lely naar Agco
In de tijd dat het oer-Nederlandse Lelyzelf nog hooibouwmachines produceerde, werkte Sjoerd daar als product- en salesmanager. Met de verkoop van deze machinedivisie aan Agco in maart 2017, verhuisde Sjoerd mee. BijAgcois hij nu servicemanager ‘Lely grasslandmachinery’ en ‘Technical Service Specialist Loaderwagons’. Hij is daar een soort van vraagbaak voor alle Lely-hooibouwmachines zoals de maaiers, schudders, harken, opraapwagens en balenpersen. Praktisch gezien draagt hij de zorg voor alle onderdelen, kritische onderdelenvoorraad, kennis, oude tekeningen en allerlei informatie van de machines die destijds in productie waren en nu nog steeds in productie zijn.
Van de oude Lely-/Welger-producten bouwt Agco onder de labels Fendt en Massey Ferguson enkel nog de Lotus-schudders en de Tigo-opraapwagens, en uiteraard de rondebalenpersen. Agco zette de productie van de harken, sommige schudders en maaiers niet voort. De productie van de kleine hogedrukpersen stopte al veel eerder, rond 2015.
Naalden produceren is precies werkje
Van Gelder is nog steeds vier dagen in de week in dienst bij Agco, maar sinds hij de productie van de balenpersnaalden naar zich toe trok, werkt hij ook één dag in de week voor zichzelf. Op die dag produceert hij de aluminium naalden. Een precies werkje dat met aandacht moet gebeuren. Elke naald moet immers precies en perfect door het knoperapparaat gaan, waarna de knoop wordt gelegd in het touw.
Dat Welger ervoor koos om met aluminium naalden te werken in plaats van staal, heeft te maken met de snelheid waarmee de naald het touw heen en terug door het knoopapparaat voert. Hoe lichter de naald, des te minder krachten optreden in het mechaniek dat de naalden in een enkele seconde heen en weer brengt. De naalden gaan dan ook zelden tot nooit stuk. “Als ze stuk gaan, is dat meestal doordat een blok hout of staal mee het perskanaal ingaat en zo de naalden blokkeert of beschadigt”, legt Sjoerd uit.
Lees verder onder de foto; bekijk alle verdere stappen van het naaldenproductieproces onderaan dit artikel
Het productieproces van een naald kent 14 stappen. Stap 1 is zagen. Van Gelder zaagt de rauwe vierkante aluminiumprofielen – van een speciale legering uit de vliegtuigindustrie met mangaan – eerst op de gewenste lengte.
Steeds minder kleine balenpersjes
Hoewel Van Gelder plezier beleeft aan het produceren van naalden en een kleine bijverdienste uit de productie van deze bijzondere onderdelen haalt, kan hij niet ontkennen dat de productie jaarlijks afneemt. Er staan nog genoeg machines in de wereld, maar de grote vierkante en ronde balen winnen steeds meer terrein. Steeds minder mensen hebben de juiste kennis en onderdelen in huis van de kleine balenpersjes. Of hij ook naalden voor andere merken kan maken? Jazeker, dat is een kwestie van wat mallen erbij maken of kopen. Dan kan de rest volgen.
Auteur: Bas van Hattum
Stap 3: rugzijde frezen. Bij enkele typen naalden moet de punt een iets slankere vorm hebben. Vandaar dat van de rugzijde van de naald een stukje wordt afgefreesd.
Stap 2: gleuven frezen. De freesmachine maakt de touwsleuven in het profiel.
Stap 4: verhitten. Voor Van Gelder de naalden in de juiste vorm buigt, gaan ze een uur de oven in bij 480 graden.
Stap 5: buigen. Eenmaal uit de oven, buigt de machine de hete en dus zachte aluminium profielen. Elk type naald heeft zijn eigen mal.
Stap 6: onderdeelnummer. Elke mal heeft een uniek onderdeelnummer dat tijdens het buigproces in de naald wordt gedrukt.
Stap 7: touwgat boren. Deze freesmachine boort (freest) de kleine sleufgaten gaten erin. De boren maken daartoe een kleine, heen- en-weergaande beweging.
Stap 8: gaten boren. Vervolgens boort Van Gelder drie gaten om de naald te bevestigen aan het naaldenframe onder de pers. Onderin wordt de draad getapt voor de fijnafstelling.
Stap 9: punten. Deze frees maakt de top van de naald ‘puntig’ of scherp.
Stap 10: afbramen. Met een vijl en deze kleine afbraamfrees verwijdert Van Gelder overtollig aluminium en maakt hij alles glad.
Stap 11: hardingsproces. De naalden gaan opnieuw geruime tijd (geheim van de smid) de oven in. Vervolgens koelt Van Gelder ze direct af in koud water. Het uitharden duurt 48 uur.
Stap 12: vlakken. Binnen een uur nadat ze zijn afgekoeld worden de naalden gevlakt en precies gericht. Deels met een 5-tons pers, deels via handmatig buigen.
Stap 13: touwwiel. Vervolgens monteert Van Gelder het touwwieltje met een massieve aluminium pen. Met een hamer slaat hij de kopse kant van die pen plat.
Stap 14: polijsten. De laatste stap is het polijsten en mooi maken van de naalden met deze speciale poetsmachine. De polijstschijven zijn van een bijzonder materiaal gemaakt.
Het is uw recht om te bepalen welke gegevens een website mag opslaan en gebruiken. Met uw toestemming kunnen wij en onze partners gegevens opslaan op uw apparaat, zoals unieke identificatoren en browsegegevens, om persoonlijke gegevens te verzamelen en te verwerken.
Wij en onze partners verwerken de volgende gegevens: Opslaan en openen van informatie op een apparaat, gepersonaliseerde advertenties, reclame- en inhoudsmeting, publieksonderzoek en dienstenontwikkeling.
Door toestemming te geven, gaat u akkoord met het gebruik van cookies voor deze doeleinden. U kunt ook weigeren, maar sommige gepersonaliseerde functies kunnen dan niet beschikbaar zijn. Uw keuzes gelden alleen voor deze website, en u kunt uw toestemming op elk moment wijzigen of intrekken via het Privacybeleid of de knop Meer opties in de linkeronderhoek.
