Sleutelaar Rob van Steen vond in Denemarken een Vredo VT4546 met mestoplegger uit 2015. Met verschillende onderdelen bouwde hij de machine om tot zelfrijder. De zelfrijder draaide afgelopen zomer naar tevredenheid. – Foto’s: Bob Karsten
Rob van Steen in Bant (Fl.) heeft een aantal specialisaties en één daarvan is slootkanten herprofileren. Dat begon bescheiden, met een Hemos-vijzel achter een 120 pk-trekker. Al snel paste hij die vijzel aan en stond er 300 pk voor. Van Steen dacht lang na over een zelfrijder, en die omgebouwde Vredo VT4546 is nu bijna klaar.
Van Steen droomde al over een zelfrijder toen hij de laatste keer zijn Hemos-slootkantvijzel opnieuw modificeerde om achter zijn 300 pk sterke Fendt-trekker te gebruiken. De loonwerker en akkerbouwer in Bant (Fl.) gebruikt die vijzel om slootkanten in de Flevopolder weer het profiel te geven zoals die bij de drooglegging destijds zijn gegraven – waarover straks meer.
De sleutelaar startte in dit werk met een 120 pk trekker, maar dat groeide rap. “Dat begint met wat sterkere breekbouten, en voor je het weet staat er een trekker van ruim 300 pk voor en is de aftakasbuis de zwakste schakel”, vertelt Van Steen lachend. Het is duidelijk: voor zo’n vijzel kun je veel pk’s kwijt. Een trekker is voor dit werk niet ideaal, omdat die de neiging heeft om scheef te trekken, en het zicht vanuit de stoel is zeer beperkt. Daarom droomde Rob al langer over een zelfrijder. Dit jaar is het dan zover: zijn omgebouwde Vredo vijzelde de eerste slootkanten.
Lees verder onder de foto’s
Gespecialiseerd in strakke slootkanten
Bij de drooglegging van de Flevopolders zijn alle watergangen onder een berekend profiel gegraven. Hierbij is met name gelet op de afvoercapaciteit. De kavelsloten zijn in de loop der jaren door bodemdaling en door bewerkingen op de rand kleiner geworden. Mede hierdoor en door het steeds vaker maaikorven van de bodem, kalft de slootkant van onderen af. Dat kan reden zijn om die kanten te laten herprofileren – vooral zodat de sloot voldoende water afvoert bij veel neerslag, of juist aanvoert voor het beregenen. Dat werk kan met een rupskraan, of met een vijzel zoals bijvoorbeeld Hemos in Meppel (Dr.) die bouwt.
Dat herprofileren is één van de specialisaties van Rob van Steen, naast egaliseren en gewasbescherming. “Met een rupskraan kun je 80 meter per uur doen, terwijl ik nu gemiddeld 225 meter per uur afwerk,” vertelt Rob. Van Steen zaait meteen de slootkant in met een taludgrasmengsel – vooral langzaam groeiend en sterk wortelend roodzwenk gras.
Met behulp van waterpassensoren op de vijzel, stelt Van Steen een gewenst afschot in. Hij kan meteen een taludgrasmengel inzaaien. Deze sloot wordt gevijzeld om ervoor te zorgen dat de sloot voldoende regenwater afvoert én water aanvoert voor het beregenen.
Deense occasion op de kop getikt
Een volledig afgeschreven bietenrooier op rupsen – die koop je voor weinig – zou een goede basis zijn, dacht de akkerbouw-georiënteerde Van Steen lang. Maar het sloopproject zou té omvangrijk zijn. Plus dat zo’n machine nog niet ideaal is op de weg – Van Steen werkt immers van Lemmer tot achter Almere.
Pas toen hij een Vredo Kantonnier te koop zag, die overigens te compact was en te weinig motorvermogen had, kwam Vredo bij hem in beeld. Van Steen vond in Denemarken een Vredo VT4546 met mestoplegger uit 2015. Er stond al 9.500 uur op de urenteller, maar redelijk recent (bij 8.500 uur) is er een nieuwe, 450 pk sterke motor ingezet. Bovendien zat er al een Trimble-gps-stuursysteem op.
Niet veel later reed Van Steen de Deense Vredo VT4546 bij machinebouwer en vriend Cris Schilder in Ens (Fl.) de werkplaats binnen. Samen bouwde het duo de machine om – met de benodigde ondersteuning van Vredo en Hemos.
Tijdens het werk staat de cabine 90 graden gedraaid. Daardoor heeft Van Steen uitstekend zicht op de vijzel en zaaimachine. De machine stuurt automatisch met behulp van Trimble-gps.
Koelers naar voren verplaatst
De Trac heeft een eenvoudige opbouw. Het frame is in feite is een smalle, hoge koker in de lengterichting, en het Deutz-V6-motorblok met erachter drie hydrauliekpompen waarvan één de vijzel aandrijft, hangt links tussen de wielen. De koelers hangen rechts tussen de wielen. De conversie startte dus met het naar voren toe verplaatsen van de koelers, zodat de sleutelaar de vijzel op die plek kon bouwen.
De grootste uitdaging, was het degelijk inbouwen van de vijzel. Daar komen immers forse zijdelingse krachten op. Daarom bespaarden de sleutelaars hier niet op ijzer, en bouwden direct aan het frame van de Vredo. De loonwerker kan de vijzel losbouwen en weer achter een trekker hangen, als dat nodig mocht zijn.
De machine is omgebouwd in de werkplaats van machinebouwer Cris Schilder in Ens (Fl.). De vijzel, die voorheen achter een trekker hing, is aan het frame van de Vredo gebouwd.
Op een eerder moment wisten Cris en Rob al twee draaibare Claas Xerion-cabines op de kop te tikken bij een Duitse sloper. Daarvan is nu één draaiframe gebruikt, een tweede is voor een heel ander project. Het voordeel van die cabine: tijdens transport staat de cabine recht vooruit, tijdens het werk is de cabine 90 graden gedraaid met goed zicht op het werk.
De zelfrijder is in antraciet-rode kleur gespoten; een kleur die Cris Schilder vaker gebruikt. “We vinden allebei dat het er wel mooi uit moet zien”, vertelt Rob, die deze winter ook op de grille voorop nog een fraai embleem wil plaatsen.
Om de zelfrijder compleet te maken, moest er een kraanarm op. Daarmee kan Van Steen de plekken waar hij de vijzel in- en uitzet netjes afwerken. De bak komt er binnenkort aan.
Kraanarm achterop gemonteerd
Om de droomzelfrijder compleet te maken, moest er een kraanarm achterop komen. Die gebruikt Van Steen voor het netjes afwerken van de plekken waar hij de vijzel in- en uitzet. Hij vond een gebruikte, kromgereden telescopische Bos-arm op het internet. Het schuifdeel van de giek heeft hij door een specialist laten richten. Verder heeft hij de kraan zelf herstelt. De kraan staat op het Twistlock-frame, er moet alleen nog een bak aan.
De vijzel is in feite een alternatief voor het gebruik van een rupskraan. Om een idee te geven: met een rupskraan kun je zo’n 80 meter per uur doen, terwijl Van Steen gemiddeld 225 meter doet.
Tweemaal terug naar de werkplaats
De machine draaide deze zomer naar tevredenheid. De achterwielen van de leeg 13 ton wegende zelfrijder zijn gevuld met water. Van scheeftrekken is mede daarom geen sprake. Tijdens het vijzelen sturen alleen de voorwielen, aangestuurd door Trimble-gps. De Vredo vijzelt gemiddeld 225 meter per uur.
Vijzelen gebeurt in het voorjaar – voor de gewassen de grond in gaan en ná de oogst. Afhankelijk van hoe het jaar loopt, werkt Van Steen 70 tot 100 kilometer slootkant bij. De nieuwe zelfrijder zal daarom jaarlijks 350 tot 500 uur gaan werken.
Tweemaal moest Van Steen terug naar de werkplaats. “Een keer brak toch een scharnierpunt van de vijzel los. Die hebben we nu verstevigd”, vertelt hij. “En ik had een zaaibak óp het zaaimachineframe gebouwd, maar door het trillen brak de bevestiging af.” Daartoe kocht Rob een grotere, elektrisch aangedreven APV-zaaimachine, met grotere blaascapaciteit en 200 liter tank (genoeg voor een dag), en bouwde die op de Trac.
Voor het transport klappen de vijzel en zaaimachine helemaal achterover. De kraanarm hangt naar achter, en rust in een steun. En de cabine wijst dan naar voren. Met 40 km/u rijdt Van Steen door z’n werkgebied van Lemmer tot achter Almere.
Deze winter 3D-gps op de vijzel
Daarmee is de sleutelaar nog niet klaar. Onlangs kocht hij een AP-kilverbak erbij, met daarbij een Topcon 3D-gps, terwijl Van Steen kilvert op laser. De sleutelaar wil die 3D-set komende winter op de vijzel inbouwen en ermee gaan testen. De vijzel is nu namelijk voorzien van automatische waterpassensoren, waarmee Van Steent het juiste afschot instelt. Met behulp van 3D-gps kan hij de diepte van de sloot nog nauwkeuriger aanleggen.
