In 2001 neemt Terex de wiellader- en graafmachinefabrikant Schaeff over. Sinds 2006 krijgen de wielladers de TL-typebenaming. Los van details zijn er weinig veranderingen in de constructie geweest. De een looft de eenvoud en het gebruiksgemak van de Terex TL120-wiellader, de ander klaagt over een te krappe cabine en slijtage. TREKKER neemt een TL120 op de korrel, vertelt je alles over de uitvoeringen en waar je op moet letten bij de aanschaf van een Terex-wiellader.
De Terex TL120-wiellader is een knikshovel met een eigengewicht van 7 ton en een viercilinder Deutz-motor. Hij heeft een starre knikconstructie en een pendelende achteras. De TL120 is al achttien jaar leverbaar onder verschillende merk- en typenamen.
Als we de RDW-gegevens erbij pakken, zien we dat in Nederland 188 TL120-wielladers zijn geregistreerd. Pakken we de andere types erbij, dan komen we uit op 239 geregistreerde voertuigen. Het kan best zijn dat er meer zijn, omdat het niet vanzelfsprekend is dat elke shovel geregistreerd is of onder de juiste typenaam is opgegeven. Toch geeft dit wel een goede indicatie.
Tellen we de TL80, TL100 en bijbehorende oudere en nieuwere typebenamingen erbij op, dan komen we uit op 932 geregistreerde voertuigen. Omdat de technische basis van de kleinere typen grotendeels gelijk is, gaan veel van onze tips ook voor die machines op.
De shovels zijn leverbaar (geweest) met een 20 km/u- of een 36 km/u-transmissie. Met name in Duitsland zijn enorm veel 20 km/u-versies te vinden. Naar schatting is zo’n 90% van de in Duitsland verkochte shovels van deze types een 20 km/u-uitvoering. Daar geldt namelijk andere regelgeving voor wielladers die harder rijden. De langzame uitvoering is op de bedrijfspolis te verzekeren, maar de snelloper moet apart verzekerd zijn en de chauffeur heeft aparte papieren nodig om de machine te mogen bedienen.
Eventjes de oliedebieten opschroeven om de shovel harder te laten lopen, is geen optie. Dat scheelt je hooguit 2 km/u. De snelloper heeft een tussenbak die elektrisch-mechanisch wordt geschakeld. Vaak staat in een advertentie of de machine snelgang heeft. Staat het er niet bij, dan kun je zien of er een witte sticker met 20 erop onder de giek op het hefframe en op het contragewicht zit. Dit betekent dat de shovel geen snelgang bezit. Toch hoeft het ontbreken van die sticker niet te betekenen dat het om een snelloper gaat.
Sta je naast een gebruikte machine, dan kun je onder de cabine checken welke vorm en grootte de versnellingsbak heeft. Komt de aandrijfas uit een groot huis met een ronde onderkant, met links naast de hydromotor een magneetventiel (dus rechts naast de hydromotor als je richting de achteras kijkt), dan gaat het om een 36 km/u-uitvoering. Is de onderkant van de transmissie plat en ontbreekt het magneetventiel, dan gaat het om een 20 km/u-uitvoering. Het is natuurlijk beter én net zo handig om even in te stappen en de rijsnelheid te controleren.
Na een oproep op Trekkeronline, konden gebruikers hun ervaringen met ons delen. Regelmatig werd geklaagd over de slijtage van het knikpunt, de giek en de pendelende achteras. Tijdig en vaak smeren is hier sowieso belangrijk.
Yanmar geeft aan dat een smeerbeurt elke tien bedrijfsuren moet plaatsvinden. Praktisch gezegd hoort dit dus minimaal wekelijks te gebeuren. Doe je dit te weinig, dan komt er ruimte op de pennen en de bussen. Tijdens het rijden kun je dit voelen aan het bonken bij het wisselen van rijrichting.
Controleer bij aanschaf van een gebruikte machine goed of dit aan de hand is. Een bonkend geluid kan duiden op slijtage van de pendelende achteras, die dan heen en weer gaat schuiven, of op ruimte in het knikpunt.
Mocht dit aan de hand zijn, dan kun je deze punten opnieuw laten verbussen. Dit kost zo’n € 1.000 tot € 1.200. Wie van zichzelf weet dat smeren geen prioriteit heeft, kan een automatisch smeersysteem laten opbouwen voor € 3.700. Echter, je moet dan nog steeds de aandrijfas smeren!
Controleer dus ook die bij een gebruikte machine op speling in de kruisjes. Voel je hier beweging, dan moeten er nieuwe kruisjes in. Deze aandrijfas wordt vaak vergeten bij het smeren, terwijl er ontzettend veel krachten op komen als een shovel (zeker geknikt) moet duwen. Laat je overigens ook niet misleiden door smeerpunten die zwart zien van het vet. Immers: vet dat je ziet, smeert niet.
De bewegende delen, zoals het knikpunt en de achteras, zijn onderhevig aan slijtage. Let tijdens het rijden op of je gebonk voelt. Dit kan komen door een schuivende achteras, of ruimte in het knikpunt. Met name bij het wisselen van rijrichting is dit te merken. Voor de achteras is de transmissie te zien. Heeft-ie een ronde onderkant, zoals deze, dan is deze uitgevoerd met de snelloop-optie. Controleer dit ook bij het rijden, en check tevens de staat van de rijpomp en motor.
Ook merken we bij gebruikers dat het verbruik gevoelsmatig hoog ligt. In een test van Boerderij in 2010 werd een TL100 tegenover concurrenten van Caterpillar, JCB, Liebherr, Schaffer en Weidemann gezet. In die test verplaatste iedere shovel 115 ton gebroken puin, waarbij de Terex deze klus het snelste klaarde maar ook de meeste brandstof verbruikte. Hoewel dit misschien geen wetenschappelijke test was, geeft hij samen met de gebruikerservaringen wel een signaal dat de machine wat ruimer omgaat met zijn brandstof.
Een mogelijkheid om dit te verhelpen is het wegrijmoment te verlagen. Dat wil zeggen dat de shovel gaat rijden bij een lager toerental en dus brandstof kan besparen. Echter, de mogelijkheid bestaat dan wel dat de shovel bij lage olietemperaturen direct kan gaan rijden wanneer je hem in een rijrichting zet. Af fabriek is het wegrijmoment op 1.200 motortoeren afgesteld.
Controleer bij een gebruikte shovel dus ook het aantal motortoeren op het wegrijmoment. Heeft-ie meer toeren nodig, dan kan het zijn dat de afstelling niet goed is, of dat de rijpomp en/of rijmotor minder begint te worden. Mocht dit laatste het geval zijn, dan kun je dat ook merken aan of-ie vlot optrekt en op snelheid komt. Rijdt de shovel langzamer dan hij zou moeten kunnen, dan betekent dit een versleten rijpomp en/of -motor.
Wil je graag een shovel met een geveerde giek? Let dan op welke vering is opgebouwd. Bij de types vanaf 2014, met het nieuwe dashboard en keypad boven in de rechter A-stijl van de cabine, kun je bij de af fabriek opgebouwde dansonderdrukking instellen bij welke rijsnelheid die actief mag worden. Zeker voor het laden van een (meng)wagen en uithappen van de kuil is dat handig, omdat je dan wil dat de dansonderdrukking uit staat. Immers, staat de vering altijd aan, dan valt de bak omlaag als de lading eruit valt.
Sommige machines met geveerde giek zijn niet origineel zo geleverd, maar later voorzien van een eenvoudig systeem met een stikstofbol en een losse aan-uitschakelaar. Prima als je het af en toe gebruikt, maar het originele systeem geniet zeer de voorkeur bij intensiever gebruik. Navigeer in het dashboard naar het shovel-tekentje met sleuteltje om te zien of de shovel een originele, of een imitatie-giekvering heeft. Bij de originele vering kun je hier instellen bij welk rijbereik de vering actief wordt.
Nog een aandachtspunt zijn de draaikoppelingen bij de snelwissel. Om de derde functie te kunnen gebruiken zijn er origineel draaikoppelingen aan de giek geplaatst, zodat de olieslangen niet constant onder druk vervormen bij het kiepen of scheppen. Deze blokjes zijn bij de types van voor 2014 uitgevoerd met O-ringen. In principe kun je die bij lekkage vervangen, maar op den duur slijten de blokjes in.
Bij machines van na 2014 zitten er draaikoppelingen die de olie binnenhouden door middel van manchetjes. Als die lekken, kun je ervan uitgaan dat de asjes te ver zijn ingelopen voor alleen nieuwe manchetjes. Daarvoor moet je het complete blokje wisselen. Kosten: € 150 per stuk.
In sommige gevallen zie je dat de draaikoppelingen zijn vervangen door een haakse koppeling waarop de slang direct zit aangesloten. Dit is de goedkoopste oplossing, maar de olieslangen moeten dan constant buigen en vervormen. Dit zorgt voor snelle slijtage en scheurende slangen. Controleer dus even of de shovel die blokjes nog heeft, en zo ja of ze nog dicht zijn. Onze tip is om de shovel sowieso te voorzien van die draaikoppelingen omdat ze langer meegaan.
Soms worden deze draaikoppelingen vervangen door kniekoppelingen met hierop rechtstreeks de slang. Dit is op het moment van reparatie goedkoper, maar zorgt snel voor scheurende slangen vanwege het vele vervormen.
Overigens zagen we ook wat problemen met het dode punt bij het leegkiepen van een zware bak. Een volledig gekiepte zware bak, zoals een gevulde kuilhapper, komt dan moeilijk terug omhoog. Het is zaak om te controleren of de aanlas-oren goed zijn aangelast.
Originele bakken en lepels, en ook de nieuwere Hekamp-bakken, hebben speciale afmetingen voor het aanlassen van de aanlas-oren. Een tip om het dode punt te voorkomen bij een ander merk bak: las ophoogblokjes op de aanslag, zodat-ie niet zo ver kan doorkiepen.
De Schaeff TL80, TL100 en Yanmar V80 en V100 vanaf bouwjaar 2017 hebben – indien uitgerust met een 36 km/u-bak – een extra kruisje met een lagertje voor de remschijf. De reden dat het daar zit, is omdat het middelpunt van de aandrijfas idealiter exact onder het knikpunt zit.
Het is van belang dat het lagerblok en het kruisje tussen de remschijf en dit blok perfect recht zitten. Zo niet, dan is de kans groot dat dit kruisje slijt. Als dat het geval is, kun je het horen rammelen als je hard rijdt. Iets om even op te letten.
We sluiten af met een extra tip voor de nieuwere modellen (na 2017): voorkom dat je de shovel vaak aan- en uitzet en vaak korte klusjes doet. De motor komt dan niet op temperatuur en vervuilt het DPF-filter. Vul het motorblok ook nooit boven het peil af met motorolie. Ook dat resulteert in vervuiling van het DPF-filter.
Je kunt de machine overigens handmatig op regenereren zetten via het dashboard. Let er wel op dat je de shovel dan minimaal 30 minuten niet gebruikt. Wacht je niet zo lang, dan onderbreek je het reinigingsproces en heeft het niets geholpen. Het is dus goed om te kijken wat je koopt, zeker bij gebruikte wielladers. Zo verklein je het risico op vervelende verrassingen.
Auteur: Jacco van Erkelens
Wil je nog meer weten over de Terex-wiellader? Lees het uitgebreide artikel in TREKKER magazine nr. 426, maart 2024, pag. 62 t/m 67. Je leest meer over het waardeverloop van de Terex TL120-wiellader en de geschiedenis van het merk Terex.
Gerelateerde tags: Shovels, Verreikers, Wielladers
