Vanaf 16 februari kunnen we weer aan de slag op het land. Met drijfmest wel te verstaan. Vanwege strakkere regelgeving en de noodzaak om je nutriënten zo goed mogelijk te gebruiken, is het belangrijk dat je de mest netjes en op de juiste plek plaatst. TREKKER ging langs bij Duport in Dedemsvaart, liep een bemester na en noteerde 10 handige tips om weer net werk te leveren komend seizoen.
Voor dat het seizoen aanbreekt, is het belangrijk om de bemester na te lopen. Daarom geven we 10 tips die ervoor zorgen dat de mest komt waar het moet komen. Veel van deze tips zijn op de meeste bemesters van toepassing. Zit het bij jouwe net iets anders en twijfel je, dan kun je altijd de dealer even raadplegen.
Eigenlijk zijn de tips vooral technisch, maar vergeet ook de verlichting niet. Begin voordat je deelneemt aan het verkeer met checken of de verlichting werkt. Controleer ook of olieslangen nog dicht zijn en niet klem hebben gezeten en of de vergrendeling goed werkt. Ook is het erg belangrijk om aankoppelpennen na te kijken. Vaak hangt een bemester in balans achter de tank, waardoor hij wat gaat klapperen. Vervang aankoppelpennen die een krukas-vorm hebben zodat je niet per ongeluk de bemester op de weg of in het land onbedoeld achter laat.
Beginnende slijtage aan een koppelpen. Vervang deze tijdig, zodat-ie niet gaat klapperen. Of erger: afbreekt.
Heb je een bemester met schijfkouters? Loop dan even rond de bemester en voel aan de schijven of ze geen speling hebben. Elk lager moet kunnen draaien en dit moet soepel gaan. Je mag dus geen nokjes voelen tijdens het draaien. Ook zijdelingse speling is uit den boze. Een handige tip is om meerdere schijven tegelijkertijd een slinger te geven. Draait er eentje minder hard, dan is de kans groot dat het lager aan vervanging toe is. Voor een lagertje moet je denken aan ongeveer een tientje per lager.
Vet heeft naast een smerende werking nog een functie, namelijk vuil buiten houden. Dit doe je door voldoende vet in het lager te pompen, zodat het eruit komt. Het is dan wel belangrijk dat de keerring goed is. Is deze kapot, dan loopt het vet sneller uit je lager tijdens het bemesten en kan er makkelijk vuil bij je lagers komen. Tel het aantal slagen van de vetspuit die nodig zijn voordat je vet naar buiten ziet komen. Is er bij een of meer lagers meer pompen vet nodig dan bij de rest, dan kan dit duiden op een kapotte keerring. Vaak zie je dan ook een kapot lager als gevolg van vuil wat binnen is gekomen. Een kapotte keerring kost je ongeveer € 5.
Een van de meest belangrijke factoren voor een juiste verdeling zijn de uitstroommondjes. Elke bemester heeft ze en de afmetingen van de opening bepalen vaak ook de tegendruk. De rubberen voetjes zijn slijtgevoelig en worden van lieverlee dunner. De openingen kunnen daardoor makkelijker vervormen en groter worden, waardoor de weerstand zakt. Dit resulteert in een mindere verdeling, omdat mest altijd de weg van de minste weerstand zoekt. In het ergste geval zorgt dit voor een pulserend effect bij bemesten, omdat de uitlopen geen constante aanvoer hebben, maar wel voortdurend leeglopen. Controleer dus of de hakjes van de uitlopen dik genoeg zijn en de mondjes niet te makkelijk te vervormen zijn. Uitstroommondjes als deze kosten € 12,50 per stuk.
Er is verschil in mestslangen. Simpel gezegd: de doorzichtige goedkopere en de duurdere zwarte slangen. Het verschil is dat de doorzichtige slangen eerder droog worden en gaan scheuren. Vooral de plekken vlak achter de pijpjes waar ze op geklemd zitten is een aandachtspunt. Loop ze even na en vervang poreuze of gescheurde slangen. De zwarte met koordlagen gevoerde rubberen slangen hebben hier iets minder last van, maar ook die kunnen doorscheuren. Het is verstandig om een paar lengtes op voorraad te leggen zodat je ze ook in het seizoen vlot kunt vervangen.
Heb je hydraulische afsluiters? Controleer dan of ze nog dicht zijn. Doe dit door de afsluiter hydraulisch dicht te trekken. Na een paar uur kun je elke afsluiter met de hand proberen uit te trekken. Lukt dit, dan betekent dit dat er een lek in een van de cilinders of de slangen een lek zit. Een tweede optie is om een tank water te laden, water door de bemester te laten lopen en vervolgens de afsluiters dicht te trekken. Ook na enkele uren horen de afsluiters dicht te blijven. Water onder de bemester betekent dus dat er ergens een lek is.
Bij luchtafsluiters kun je de voorgenoemde optie gebruiken, door de bemester met water te vullen en de afsluiters op druk te zetten. Als je dan toch de tank vol hebt met water, controleer ook meteen op verstoppingen in de slang door te kijken of er overal water uit komt.
Bemesters met een horizontale verdeler hebben vaak kleppen in de verdeelkop, die ervoor zorgen dat er lucht kan worden aangezogen. Heb je een bemester met dergelijke kleppen, zorg er dan voor dat die open zijn. Dit kun je doen door van bovenaf met bijvoorbeeld een schroevendraaier de terugslagklep in te duwen en te voelen of deze nog goed beweegt. Bij een onjuiste werking krijg je een slechte verdeling. Dit komt doordat er bij lage doseringen lucht nodig is om de slangen te vullen. Zijn de kleppen niet open, dan zoekt de mest de weg met de minste weerstand en zuigt dan lucht uit omliggende slangen. Dit betekent dat er bij de ene uitloop te veel uit komt en bij de andere helemaal niets. Zorg tijdens het schoonmaken dat je die goed reinigt, dan gaan ze langer mee.
Bij deze Duport zit een soort holle ster, waar de mest intern doorstroomt richting de uitlopen. Controleer bij zulke systemen of de gangen open zijn zodat de verdeling juist is. Bij bemesters als deze en bij de open snijverdelers is het ook van belang dat je de snijplaat controleert. De snijplaat mag geen stompe snijkanten of bramen hebben. Zie je bij de uitloopgaten vervormingen, dan kun je de snijplaat eruit halen en een keer laten slijpen. Bij Duport doen ze dit voor € 375. Vervanging is ook een optie. Een snijplaat als deze kost € 613. Wanneer je een slijtplaat laat slijpen of vervangt, loop dan ook meteen de mesjes na en vervang deze waar nodig.
Nu je toch bij de verdeler bent, probeer hem dan eens met de hand te draaien. Bemesters zoals deze hebben in verhouding tot een open snijverdeler minder raakvlakken en moeten met de hand te draaien zijn. Draait de verdeelmolen te makkelijk, geef hem dan wat meer voorspanning. Dit kun je doen door de bout in het midden strakker te draaien. Nét handmatig kunnen draaien is dus voldoende. Een open snijverdeler mag ietsjes lichter draaien, omdat deze meer raakvlakken heeft.
De hydromotor die onder de snijverdeler zit om de verdeelmolen aan te drijven, heeft een keerring die ervoor zorgt dat er geen mest bij de hydrauliekolie komt. Vervang deze preventief bij intensief (loonwerkers) gebruik jaarlijks en bij wat minder intensief (normaal boeren gebruik) gebruik tweejaarlijks. Dit is een relatief goedkoop onderdeel dat je veel ellende kan besparen. Kosten voor een keerring is ongeveer € 6. Mest in het hydraulieksysteem is namelijk zeer onwenselijk.
Heb je een bemester met automatische smering? Zet die dan aan en controleer of elk lager vet krijgt. Automatische vetsmering is fijn, maar dan moet het wel werken. Een verstopte slang voorkomt dat vet bij het lager komt, met als gevolg dat het lager niet gesmeerd wordt en vuil niet buitengehouden kan worden.
Zorg er daarnaast ook voor dat de vetpot gevuld wordt. Is deze eenmaal leeg kan er een luchtbel in de plunjer getrokken worden, waarna een of meerdere smeerlijnen niet gevuld kunnen worden. Is dit gebeurt? Dan kun je de plunjer vaak makkelijk ontluchten door de smeerleiding open te draaien.
Tekst en foto’s: Jacco van Erkelens
Lees ook: 20 vragen over mest: hoe zit het ook alweer?
Gerelateerde tags: Bemesters, mesttechniek
