13 september 2023

Zaaien op smalle VF-cultuurbanden of op brede 1050-banden?

VF-cutluurbanden onder de trekker. Maar wat werkt nu het beste: zaaien en poten op brede 1050-banden of op smalle VF-cultuurbanden? - Foto: Roel Dijkstra

VF-technologie heeft ook zijn intrede gedaan bij cultuurbanden. Die VF-cultuurbanden kunnen door hun hogere draagkracht bij gelijke bandenspanning voor een aantal toepassingen een alternatief zijn voor brede banden. Wat werkt nu het beste; zaaien en poten op brede 1050-banden of smalle VF-cultuurbanden?

Zaaien of poten in onbereden grond is het ideale uitgangspunt voor een goede start van een nieuwe teelt. Dat pleit ervoor om tijdens het zaaien en poten een trekker op VF-cultuurbanden te gebruiken, om het zaaibed volledig te ontzien. Maar door de jaren heen werden trekkers groter en machines zwaarder. De beperkte draagkracht van een smalle cultuurband maakt het moeilijk of zelfs onmogelijk om op smalle banden te zaaien of te poten.

Op brede 1050-banden zonder spoor achter te laten

De komst van brede banden met soepele karkassen die ook voldoende draagkracht hebben om op lage druk (royaal onder 1 bar) te werken, bracht uitkomst. Deze 1050-banden maakten het mogelijk om op brede banden pontificaal over het zaai- of pootbed te rijden zonder de bodem te veel te verdichten, zonder een spoor achter te laten. Wanneer zo’n band bij lage bandenspanning ook nog voldoende draagkracht heeft om de combinatie met hoge snelheid over de weg te transporteren, zijn in principe alle problemen opgelost.

In principe, want hoewel veel gebruikers tevreden zijn over de inzet van brede banden, zijn er ook opmerkingen. Het ene voorjaar is het andere niet, de ene grondsoort is de andere niet. Ondanks hun lage bodemdruk laten brede 1050-banden soms toch zichtbaar sporen achter. In de uien kan dat leiden tot wat onregelmatigheid in de opkomst. In een droog voorjaar met opkomstproblemen staan de uien er in de sporen van de brede banden soms net wat eerder op door iets meer capillaire werking. Die onregelmatigheid maakt chemische onkruidbestrijding weer wat lastiger.

Lees verder onder de foto

Uien zaaien op 3 meter op brede 1050-banden. Op de vooras staat de trekker van akkerbouwer Mark Geling op cultuurbanden op 3 meter spoorbreedte om afgebakende bedden te maken. – Foto: Ton Kastermans

Meer draagkracht met VF-cultuurbanden

Zaaien op smalle VF-cultuurbanden of op brede 1050-banden? Voor beide is wat te zeggen. De grote beperking van een smalle band is het geringere draagvermogen. Het luchtvolume is in sterke mate bepalend voor de last die een band bij een bepaalde bandenspanning kan dragen. Het gevolg is dat een cultuurband voor een zware last op een aanzienlijk hogere spanning moet worden gepompt dan een brede band. Van afplatten voor minder bodemdruk is dan al gauw geen sprake meer. VF-cultuurbanden bieden dan uitkomst. Vergeleken met een conventionele band kunnen VF-cultuurbanden bij gelijke spanning 40% meer gewicht dragen. Omgekeerd kunnen VF-banden bij gelijkblijvend gewicht zonder de bandenspanning op te voeren een hogere rijsnelheid aan.

Er zijn echter ook andere beperkingen dan de vraag hoeveel gewicht een band bij lage bandenspanning nog aankan. Voor voorjaarswerk gaat de bandenspanning vaak ver onder 1 bar. Voor VF-cultuurbanden is 0,6 of 0,7 bar dan geen uitzondering. In veel gevallen kunnen de banden dat ook hebben. Bij keren op de kopakker worden de banden dan van de velg gedrukt, waardoor oppompen toch noodzakelijk is.

Lees verder onder de video

VF niet altijd beter

Bandenspanning is niet het enige dat telt; de soepelheid van de band heeft ook invloed op de grootte van het contactvlak. Voor een licht voertuig, bijvoorbeeld een trekker van 4 ton of minder, kan een conventionele band uit oogpunt van bodemdruk nog steeds aantrekkelijk zijn.
Het profiel van de band is eveneens van belang. Hoge nokken drukken in de grond, voor sommige toepassingen heeft een afgerond profiel voorkeur boven een vierkant profiel.
Bandenspanning: hoe lager hoe beter? Nee, want een te lage spanning geeft ongelijkmatige drukverdeling onder de band.
Veel trekkers zijn op 1050-banden breder dan 3,50 meter in transport. Vanaf 3 meter breedte is ontheffing noodzakelijk, aan te vragen bij de wegbeheerder. Vanaf 3,5 meter breed verleent de RDW ontheffingen, echter voor landbouwverkeer is dat in de praktijk geen optie.

TREKKER sprak twee gebruikers die onlangs nog fors hebben geïnvesteerd in banden voor zaaiwerk in het voorjaar. Loonwerker Jaco Poldervaart stapte bewust af van brede banden en ging over op VF-cultuurbanden. Akkerbouwer Mark Geling koos juist voor het omruilen van cultuurbanden voor brede banden. Ieder op basis van eigen argumenten en ervaringen in zijn specifieke omstandigheden. Want zoals gezegd: iedere situatie is anders en vraagt om een andere oplossing. Bandenkeuze is maatwerk.

Akkerbouwer gaat van VF-cultuurbanden naar brede 1050-banden

Akkerbouwer Mark Geling. – Foto: Ton Kastermans

Akkerbouwer Mark Geling maakte afgelopen voorjaar voor het bieten en uien zaaien de overstap van VF-cultuurbanden naar brede 1050-banden.

Geling zaait zowel de bieten als de uien met een zaaimachine met 3 meter werkbreedte. De uien teelt hij op 3 meter brede, zo vlak mogelijke bedden. Het rooien gebeurt met een 3 meter brede zelfrijdende beitelrooier. Dat vraagt super vlak zaaiwerk. Daarom combineert de akkerbouwer het uien zaaien met een lichte bewerking met een rotorkopeg.

Eerder werden de uien gezaaid met een WKM-werktuigendrager. Die stond op cultuurwielen op 3 meter spoorbreedte. “Een relatief licht voertuig, maar door het 3-metersysteem wordt met zaaien ieder spoor twee keer bereden. Dat geeft op onze grond in Zuidelijk Flevoland toch te veel insporing”, vertelt Geling. Dat is voor de uien naast het spoor niet altijd ideaal. De cultuurwielen voorzien van VF-cultuurbanden, leek hem niet de juiste oplossing voor zijn situatie. Ook als het bovenop mooi grijs is, blijft de klei in Zuidelijk Flevoland onderin weinig draagkrachtig en verdichtingsgevoelig. Twee keer door hetzelfde spoor rijden is dan net teveel.

Twee jaar geleden maakte Geling de overstap naar een lichte trekker, een 4 ton zware driecilinder en de lichtste trekker op het bedrijf, om te gaan zaaien op dubbellucht. Ook dat was nog niet ideaal. De banden zaten te dicht naast elkaar om heel ver met de bandenspanning omlaag te kunnen. En ze hadden 4 centimeter hoge nokken. Ondanks de lage bandenspanning drukten die toch in de grond, en dat was in het zaaiwerk terug te vinden. In overleg met bandenhandel Bevri in Zeewolde, monteerde hij daarom dit jaar een stel Michelin 1050-banden met maar 2 centimeter profiel onder een 4.800 kilo zware MF 5713. “Ze staan op 0,55 bar. Je rijdt dan bijna op lege banden. Te gek ver omlaag met de bandenspanning kan ook averechts werken, omdat de band dan te veel op de flanken gaat steunen en de druk niet gelijkmatig verdeelt. Maar het heeft heel goed uitgepakt: je kon eigenlijk niet zien waar de trekker had gereden. De bieten en de uien kwamen mooi egaal op.”

Cultuurband op de vooras

Het lijkt strijdig met het uitgangspunt om op brede banden over te stappen, maar de vooras van de trekker staat bij het uien zaaien op cultuurbanden op 3 meter spoorbreedte. Die rijden dan iets een spoortje, en dat maakt het rooien met de zelfrijder op 3 meter makkelijker. In de fronthef hangt een bandenwals die de grond over de volle breedte egaal aandrukt. “Niet verdichten, maar aandrukken. Dat is het doel. Helemaal nul druk op de grond is ook niet altijd ideaal”, weet Geling. Bodeminsecten doen het bijvoorbeeld erg goed in absoluut losse grond. De wortelduizendpoot bijvoorbeeld houdt op bij het spuitpad, is hem al eens opgevallen. Zorg voor de bodem heeft al langer aandacht op zijn bedrijf. Een keer, geen tweede keer door een spoor rijden is een strategie geworden. Bij de oogst van de bieten en de aardappelen komt de kipper daarom ook niet meer op het land.

Loonwerker ruilt brede banden in voor VF-cultuurbanden

Jaco Poldervaart van Loonbedrijf Poldervaart. – Foto: Roel Dijkstra

Loonbedrijf Poldervaart zette twee jaar geleden een Case IH Maxxum 150 op smalle VF-cultuurbanden voor het uien zaaien. Jaco Poldervaart wil niet meer terug naar de brede 1050-banden van voorheen.

Loonbedrijf Poldervaart zaait uien op drie bedden van 2,25 meter met een Monosem-precisiezaaimachine. Een vrij zware machine, maar vanwege de kwaliteit van het zaaien bevalt-ie uitstekend. Jarenlang stond de trekker op brede Michelin 1050-banden. Dat ging eigenlijk best goed, vertelt Jaco Poldervaart, al waren de klanten niet altijd 100% tevreden. Was het erg droog, dan zag je in het aangedrukte spoor de uien vaak toch iets eerder kiemen. Terug naar smalle banden leek geen optie, dan zou te veel insporing ontstaan. Een cultuurband op 1,5 bar staat al behoorlijk bol, maar die spanning heb je wel nodig vanwege het gewicht.

De oplossing vond Poldervaart twee jaar geleden in het combineren van cultuurbanden met een luchtdrukwisselsysteem van Agribrink. Hij koos voor VF-cutluurbanden: Alliance VF 354, 320/105 R50 achter en 320/85 R38 voor op de trekker. Tijdens het zaaien staan die op 0,7 bar. De banden platten dan enorm af in de lengte. Zou je de zaaimachine optillen met 0,7 bar luchtdruk in de banden, dan rijdt de trekker ook meteen op de velgen. Die fout moet je dus niet maken. Bij het keren op de kopakker wordt daarom opgepompt naar 1,4 bar. Met het Agribrink-luchtdrukwisselsysteem in de fronthef kost dat minder dan 10 seconden. Zo’n 10 tot 15 meter voor de kopakker schakel je het systeem in, en je kunt op 1,4 bar keren op de kopakker zonder de banden van de velg te drukken. Na het keren is aflaten van 1,4 naar 0,7 bar een kwestie van seconden.

Iets insporing

Aflaten van de banden naar 0,7 bar scheelt wel 3 tot 4 centimeter insporing. Twee jaar geleden was het voorjaar droger dan dit seizoen. Toen was er van sporen vrijwel niks te zien. Dit jaar vond het zaaien door het natte voorjaar later plaats, maar doordat de grond ook anders was, was wel sprake van iets meer insporing. Omdat je op smalle, opgepompte banden (zeker bij het draaien op de kopakker) niet helemaal aan insporing ontkomt, is het bijvoorbeeld bij het zaaien van geren wel goed opletten hoe je rijdt. “Op brede 1050-banden kun je je nog een keer een stuurfoutje permitteren omdat je er toch niet veel van ziet”, vertelt Jaco. “Op de smalle banden moet je bij het keren wel in één keer de goede draai maken om niet onnodig sporen achter te laten.”

De trekker gebruikt hij ook om te rooien. Dan met smallere, 270 millimeter brede cultuurbanden eronder met een meer afgerond profiel. “De Alliance VF 354-banden zijn super banden voor het zaaien, maar ze hebben een erg vierkant profiel. Dat geeft samen met de 6 centimeter grotere breedte toch wat beschadiging aan de uien bij het rooien.” Bij transport over de weg staan de VF-banden op 2,5 bar. Vergeleken met de 1050-banden blijf je dan ook smaller, een belangrijk praktisch voordeel. Al met al heeft de overstap heel goed uitgepakt, vertelt Jaco. “Op conventionele banden waren we dat avontuur waarschijnlijk niet aangegaan.”

Auteur: Martin Smits

Lees het gratis TREKKER E-mag over banden!

Gerelateerde tags: Bodemverdichting, Thema Banden en bodem, VF-banden