Mechanisatiebedrijf Wasse uit het Drentse Hijken haalde een Crown Crusher naar Nederland en experimenteert daarmee in de zetmeelaardappelen. Twee kort boven elkaar draaiende, grof getande schijven knippen het aardappelloof rafelig af. Bewerkt pootgoed was twee weken later zo dood als een pier.
De Crown Crusher is een Deense machine van MSR Plant Technology. Uitgevonden in de praktijk door de Deense akkerbouwer en techneut Michael Stolberg-Rohr. Hij begon in de periode 2007-2008 met de ontwikkeling van een schoffelmachine voor aardappelen. Dat werd de Opti Weeder. Die maakt gebruik van sterrollen en aanaarders om een rug vrijwel volledig te bewerken, maar tegelijk ook op te bouwen of intact te houden.
Gebaseerd op de constructie van de Opti-Weeder had de Deense uitvinder ideeën hoe dat concept als basis kon dienen van een machine die volwassen aardappelplanten kan doden. Dat leidde in 2019 tot de eerste versie van de Crown Crusher.
De eerste versie van de Crown Crusher maakt gebruik van een deel van het frame en constructie van de Opti Weeder. Maar de essentie bestaat uit twee kort boven elkaar draaiende, grof getande schijven die de aardappelen net boven de rug rafelig afknippen, of de stengels daar toch tenminste flink kneuzen. Volgens de Deense ervaring is dat ook precies de reden dat de aardappelplant dan afsterft. Scherp afsnijden, zoals een loofklapper dat doet, geeft zonder daaropvolgende chemische doding toch hergroei. De rafelig afgeknipte stengel zorgt dat de plant gaat bloeden en daardoor afsterft.
De machine is ieder jaar weer verder doorontwikkeld. Inmiddels draaien de eerste exemplaren in Denemarken en Duitsland. Dit jaar ging de eerste ook in Nederland aan de slag.
Tekst gaat verder onder de video
Vanaf midden augustus is de Crown Crusher in Nederland ingezet. Veelal in fabrieksaardappelen, maar ook pootaardappelen zijn ermee bewerkt. Het is een experimenteerjaar, want er moet ervaring worden opgedaan onder uiteenlopende omstandigheden. Aardappelrassen verschillen, het groeistadium van aardappelen kan invloed hebben, en het is leren hoe je de machine het best afstelt. De Crown Crusher is in meerdere uitvoeringen leverbaar.
Het belangrijkste punt dit testjaar echter, is om te zien of de machine de claims van het doden van aardappelen ook waarmaakt. En dat lijkt zo te zijn.
Het gaat om het resultaat. Links: een dag na het crushen, beginnen de stoppels te bloeden. Rechts: twee weken na het doden van pootaardappels. Het rechterdeel is geklapt en gespoten. Allebei even dood.
TREKKER zag de machine aan het werk. Inclusief het resultaat een dag na een bewerking in fabrieksaardappelen, en twee weken na een bewerking van pootaardappelen. Daar is nog niet alle bewijs mee geleverd, maar het bewerkte pootgoed was twee weken later zo dood als een pier. Vergeleken met het deel van het perceel dat traditioneel was geklapt en gespoten, blijken de aardappelen na het crushen wat minder vast aan de stengels te zitten. Dat geeft moed.
De machine die in Nederland proefdraait, is meteen de meest uitgebreide variant. Dat betekent onder andere dat een extra werktuig met verticale aangedreven wielen het loof in de geulen oppakt en afsnijdt. Ook heeft de machine hydraulische in plaats van mechanische drukregeling op de elementen. De Crown Crusher wordt volledig door een aftakas-aangedreven hydrauliekunit van olie voorzien.
De eenvoudiger variant krijgt zijn aandrijving voor een deel van de hydrauliek van de trekker. Daar is de hydrauliekunit voor het aandrijven van de crushers op de machine zelf gebouwd. Die telt dan vier stuks tandwielpompen met een capaciteit van 68 liter per minuut.
De uitgebreide variant met de extra looflichters heeft een hydrauliekunit in de fronthef. In dit geval zijn er acht tandwielpompen van 68 liter per minuut.
De schijven van de crushers hebben een onderling snelheidsverschil van 30%. Dat ontstaat door een verschil in slagvolume van de motoren. Het aftakastoerental bepaalt het toerental van de machine. Op volle toeren kan de Crown Crusher tot 13 kilometer per uur rijden, hoewel met zwaar loof is 5 tot 6 kilometer per uur realistisch in de praktijk. Met het zwaarste hydrauliekpakket op maximale toeren is dan 9 liter olie per seconde beschikbaar. Gerekend met 160 bar komt dat op 145 kW. Dat zou betekenen dat je er een 200 pk-trekker mee kunt smoren.
Zo gek is het in de praktijk niet. De werkdruk ligt onder de 160 bar en de volledige opbrengst is maar zelden nodig. Toch is een trekker in de 200 pk-categorie wel gewenst om de machine goed de baas te zijn, zeker wat gewicht en balans betreft.
De eerste resultaten zijn bemoedigend. Punt is nu te bepalen in welke configuratie de machine voor Nederland het meest geschikt is.
Auteur: Martin Smits
Lees meer artikelen in TREKKER magazine nr. 409 (oktober 2022): Thema Akkerbouw
Gerelateerde tags: Loofdoding, Oogstmachines, Schoffelmachines
