Schoffelfabrikant Hak is sinds eind 2019 importeur van de robot-werktuigdrager Farmdroid FD20. De importeur uit Bleiswijk (Z.-H.) zegt inmiddels in Nederland enkele Farmdroids te hebben verkocht, maar wil niet kwijt hoeveel precies. Hak zegt ze aan akkerbouwers te hebben verkocht en één aan suikerconcern Cosun.
Cosun gaat de Farmdroid binnen het project Groeikracht testen op zijn Innovation Centre in Dinteloord (N.-Br.) in suikerbieten en cichorei. TREKKER ging kijken bij biologische akkerbouwer Mark Buijze in Schoondijke (Zld.), die onlangs een Farmdroid in gebruik nam.
De Farmdroid FD20 is een robot-werktuigdrager die zowel kan zaaien als schoffelen. De machine kan maximaal 20 hectare aan. Hij is geschikt voor allerlei fijnzadige gewassen, zoals suikerbieten, cichorei, uien, spinazie en koolzaad.
De Farmdroid FD20 is ontwikkeld en geproduceerd in Denemarken en kan 24 uur per dag autonoom werken in het veld. Vier grote zonnepanelen zorgen samen voor 1 kWh aan stroom, die naar een 2,4 kWh-accupakket gaat.
Geavanceerde gps-techniek maakt extreem nauwkeurig werken mogelijk. De fabrikant claimt een nauwkeurigheid van 0,7 centimeter. Beide gps-ontvangers zijn overigens niet uitwisselbaar met andere gps-systemen. Dat maakt ze meteen minder interessant voor diefstal.
De robot is een driewieler, met twee wielen achter en een wiel middenvoor, maat 650-16. De Farmdroid stuurt met de twee aangedreven achterwielen, het voorste wiel is een zwenkwiel. De robot kan om één wiel draaien. Uit veiligheidsoverwegingen rijdt de Farmdroid nooit achteruit (vandaar dat hij om één wiel kan draaien en er niet een wiel achteruit en een wiel vooruit draait). Omdat de robot bijna om zijn as kan draaien, hoeft hij op de kopakker niet te steken. Hij draait tweemaal om zijn as en begint aan de volgende werkgang. Zodoende voldoet een kopakker van slechts één werkbreedte.
Rondom zit een veiligheidskoord. Rijdt de Farmdroid ergens tegenaan, dan stopt-ie onmiddellijk. De robot stuurt dan een alarm-sms naar de eigenaar.
Tekst gaat verder onder de video
Het zaaielement is conventioneel mechanisch, met een elektronisch aangedreven zaaischijf. Voor de verschillende gewassen zijn verschillende zaaischijven beschikbaar. Onderin de valbuis, vlak boven de grond, zit een klepje waar de zaadjes op vallen. Dat klepje opent exact op de plek waar de zaadjes moeten komen. De Farmdroid ‘onthoudt’ waar elke zaadje ligt. Hij kan dan al gaan schoffelen voordat de plantjes opkomen.
De Farmdroid is er in vier, zes, acht en tien rijen. Akkerbouwer Buijze heeft een achtrijige versie. De zaai/schoffelelementen staan dan gepaard op 25 en 50 centimeter. Dus twee rijtjes op 25 centimeter, en dan 50 centimeter verder weer twee rijtjes op 25 centimeter. Door deze aparte verdeling kunnen de elementen, die in de rij moeten schoffelen, van buiten naar binnen slaan. Opzij van elk zaaielement moet dus ruimte zijn voor het uitzwaaien van het schoffelmes. De tienrijige uitvoering heeft een rijafstand 22,5 centimeter.
De Farmdroid is niet geschikt voor wegtransport. Transport van en naar het veld gaat met een hefbok aan de trekker. Buijze zet de Farmdroid op de hoek van het perceel neer. De eerste stap is een afdraaiproef, om de juiste zaaiafstand te kunnen instellen. Tweede stap is het inmeten van het perceel. Het overnemen van perceelsgrenzen en AB-lijnen uit andere rechtrijdsystemen kan niet.
Achter op de Farmdroid zit het bedieningspaneel met kleine joystick. Daarmee is de Farmdroid handmatig te besturen, enigszins vergelijkbaar met een radiografisch bestuurbaar autootje. Eerst moet je het perceel volledig buitenom rijden om de perceelsgrenzen vast te leggen. Net als bij een trekker met RTK-gps-stuurautomaat, maar met dat verschil dat je zelf achter de Farmdroid aan moet lopen. Of je hangt hem in de hef, dat gaat wat sneller.
Zodra het perceel is ingemeten, geef je de zaaiafstand en het aantal kopakkerwerkbreedtes in. De Farmdroid rekent dan zelf zijn rijroute over het perceel uit. Voor de zaaiafstand geldt: eenmaal ingesteld is ingesteld. Halverwege het perceel de zaaiafstand aanpassen kan niet, dan raakt de Farmdroid in de war.
Het zaaien gaat mooi rustig. De machine rijdt bij een zaaiafstand van 13 centimeter zo’n 560 meter per uur. Het zaaien van de 1,5 hectare uien vergt zo’n 10 uur.
De Farmdroid werkt geheel autonoom. Af en toe is er een storing. Een sensor meet of er zaad op het klepje ligt. Detecteert de sensor geen zaadje, bijvoorbeeld omdat het zaad zich ophangt, dan stopt de Farmdroid en slaat het schoffelelement tweemaal tegen het zaaielement, zodat het zaad losvalt. Dan gaat hij verder. Detecteert de sensor wederom nog geen zaad, dan stopt de robot opnieuw en verstuurt een alarm-sms.
Op de zaaielementen is een camera gericht, zodat je op de telefoon het zaaien kunt checken. AIs de Farmdroid klaar is met zaaien, rijdt hij terug naar het beginpunt en stuurt een sms.
De Farmdroid kan alleen rechte lijnen zaaien en schoffelen, geen bochten. Dat heeft waarschijnlijk met de exacte positionering van de zaden te maken. Wil je toch een bocht inmeten, dat moet je die opdelen in meerdere korte, rechte stukken. De Farmdroid tilt dan na elk recht stukje de zaaielementen op, herpositioneert zich naar de volgende rechte AB-lijn, laat de zaaielementen zakken en gaat weer rijden tot de volgende AB-lijn.
Ook op geren zijn de zaaielementen niet per element in- en uitschakelbaar. Er is dus overlap. Daarbij zijn drie werkwijzen instelbaar: 1) niet zaaien en niet schoffelen, 2) wel zaaien en niet schoffelen, en 3) wel zaaien en wel schoffelen. Het is dus altijd kiezen tussen óf met wat onkruid genoegen nemen, óf met wat gewasschade.
Het omzetten van zaaien naar schoffelen vergt een uurtje sleutelwerk. Eerst moeten de zaaibakken eraf en vervolgens een boutje losgedraaid, zodat je de zaaielementen kunt opklappen. Aan de schoffelarmpjes moeten schoffelmesjes worden gemonteerd, en de toestrijker die het zaaivoortje dichtstrijkt moet worden verwijderd.
Dan kan het schoffelen van start. Omdat de Farmdroid weet waar elk zaadje ligt, kan hij al schoffelen voor opkomst. Dat is vooral een voordeel bij traagkiemende gewassen als cichorei. Deze plantjes blijven vaak eerst erg klein, waardoor camera’s van cameragestuurde schoffels ze niet waarnemen. Zodra de camera de cichorei-plantjes wel waarneemt, is de tijd van schoffelen alweer bijna voorbij, omdat de planten in korte tijd groeien als kool. De Farmdroid kan veel eerder beginnen met schoffelen en houdt zodoende het gewas beter onkruidvrij.
Is een perceel klaar, dan kan de robot beginnen aan de volgende schoffelronde. Het perceel blijft zodoende onkruidvrij en ziet geen onkruiden groot worden. Hetzelfde effect als een robotmaaier op een gazon. Van zo’n gazon zie je het gras ook niet groeien.
De zesrijige Farmdroid kost circa € 78.000, de achtrijer tegen de € 85.000. Dat is inclusief RTK-basisstation. Op zich geen onoverkomelijk hoog bedrag. In de biologisch teelt rendeert deze investering al snel vanwege de besparing op arbeid. In gangbare suikerbieten en cichorei laat de machine zich nog lastig rendabel rekenen. Maar dat kan zo kantelen als binnen afzienbare tijd nog meer essentiële herbiciden wegvallen.
Auteur: Martijn Knuivers
Wil je precies weten hoe Farmdroid FD20 werkt? Bekijk deze video
Gerelateerde tags: Robots, Schoffelen, Zaaien
