15 april 2024
Techneut bouwt eigen gps-systeem op een Deutz-Fahr
Techneut Niels van Vilsteren zocht alle componenten bij elkaar en bouwde zelf een gps-systeem op een Deutz-Fahr. En dit is het...
Terug naar nieuwsoverzicht
7 mei 2021
Keus genoeg om te sturen ‘zonder handen’
Overzicht universele stuurautomaten
Zo’n twintig jaar geleden begon de gps-stuurautomaat aan z’n opmars in Nederland. Vandaag de dag gebruikt het merendeel van de akkerbouwers ze, en hiernaast ook veel loonwerkers en steeds meer veehouders. Welke (trekker)merkonafhankelijke systemen zijn er?
De stuurautomaat – een systeem om met behulp van satellietsignalen ‘zonder handen’ automatisch recht te rijden en patronen te volgen – werd niet in de Verenigde Staten uitgevonden, zoals vaak ten onrechte wordt gedacht, maar in Australië. Door een boerenzoon welteverstaan.
In 1993 (nog vóór het Amerikaanse Global Positioning System (gps) officieel operationeel werd in 1995) daagde boer Mike Mailler uit de Australische deelstaat New South Wales zijn zoon en elektrotechnicus Robert uit een systeem te bouwen dat zijn zelfrijdende spuit automatisch in een rechte lijn kon laten rijden. Het duurde even, maar in 1997 kon Mike gebruikmaken van het zelf ontwikkelde systeem. Vanwege het succes ervan schakelden de Maillers op hun bedrijf over op boeren met vaste rijpaden, en noteerden ze als resultaat een productiestijging van maar liefst 40%.
Lees verder onder de foto
Bij een elektrische stuurautomaat bedient het systeem het originele stuurwiel of de stuurkolom, óf wordt een apart stuur gemonteerd. Een hydraulische stuurautomaat grijpt rechtstreeks in op de orbitrol.
Pioniers
Het leidde tot de oprichting van ’s werelds eerste stuurautomatenfabrikant, Beeline Technologies. Een pre-productiemodel van hun Beeline Arro-systeem voor twee van hun John Deere 9400-trekkers kostte destijds 40.000 Australische dollar per trekker, plus 15.000 dollar voor een basisstation voor de vereiste nauwkeurigheid. Dat komt na inflatiecorrectie en omrekenen naar euro overeen met ruim € 42.000 plus € 16.000 nu! Hun technologie is ondertussen in Chinese handen, omgedoopt tot Hemisphere GNSS.
John Deere en Trimble hadden ook vroeg oog voor het potentieel van gps en stuurautomaten. Ze kwamen ermee op de markt na de overname van een of meer gespecialiseerde bedrijven. De Trimble-importeur van destijds, Geometius, verkocht zijn eerste RTK-gps autopilot in Nederland in 2003 aan een biologische akkerbouwer met een systeem van vaste rijpaden.
Hoge adoptiegraad
Sinds die tijd is de adoptiegraad in Nederland gestaag toegenomen. Volgens jaarlijks onderzoek van marktonderzoeker AgriDirect heeft meer dan 50% van de ruim 2.000 ondervraagde akkerbouwers begin 2021 gps (in welke vorm dan ook) op een of meerdere machines. Diezelfde 50% gebruikt het op de trekker, en 29% eveneens op de veldspuit. Van de bedrijven met een areaal van 100 hectare of meer gebruikt zelfs 90% gps. Investering in gps in de nabije toekomst geeft 7% aan. Ter vergelijking: ook 90% van de Australische boeren gebruikt tegenwoordig een stuurautomaat.
TREKKER besteedde vanaf het begin aandacht aan de ontwikkelingen rondom stuurautomaten, met onder meer in 2014/2015 een heuse serie over de meerwaarde ervan. In 2019, TREKKER 370/71, testten we zes fabrieksmatige oplossingen. In samenwerking met Future Farming vroegen we dit keer 14 fabrikanten van universele, merkonafhankelijke stuurautomaten naar hun mogelijkheden. De systemen van fabrikanten die tijdig reageerden op onze oproep staan in dit overzicht.
Van € 200 tot € 19.600
De vanafprijzen lopen uiteen van € 200 tot bijna € 19.600. De laagste prijs geldt voor een softwarelicentie van het Spaanse Cerea bedoeld voor ‘zelfgemaakte’ (elektrische) stuursystemen. Het meest betaalbare ‘gebruiksklare’ systeem wordt door datzelfde Cerea aangeboden, en wel voor € 4.670. Het duurste systeem in het overzicht kun je aanschaffen bij Ag Leader voor € 19.585. Gemiddeld heb je het momenteel over vanafprijzen voor zowel elektrische als hydraulisch automatische besturingssystemen van € 7.000 tot € 9.000. Let wel: vanaf. De samenstelling, de mogelijkheden en al dan niet de aanschaf van een terminal kunnen grote prijsverschillen opleveren. Ook kan de internationale prijsstelling in het overzicht afwijken van de Nederlandse prijsstelling. Niettemin zijn het heel andere prijzen dan de ruim € 42.000 van de eerste Beeline-systemen eind vorige eeuw.
Ook ten aanzien van andere aspecten waren er diverse ontwikkelingen. Zo kun je een stuurautomaat soms al activeren vanaf slechts 0,07 km/u, dat is 70 meter per uur! En bij sommige fabrikanten kun je het systeem zelfs vanuit stilstand activeren. De maximale rijsnelheden zijn ook gestegen, naar maar liefst 48 km/u.
Vijf satellietnetwerken
Aanvankelijk kon je alleen de Amerikaanse gps-satellieten gebruiken. Tegenwoordig zijn vijf satellietsystemen operationeel: GPS, Glonass uit Rusland, het Chinese BeiDou, ons Europese Galileo en Quasi-Zenith/QZSS. Vergeet die laatste maar weer snel, want dat Japanse systeem werkt alleen in Azië.
Maar er zijn meer technologische ontwikkelingen waar je als gebruiker van kunt profiteren. Zoals Isobus-compatibiliteit en licenties, gestandaardiseerde formaten voor gegevensuitwisseling, automatisch keren op kopakkers, en oplossingen om bij tijdelijk wegvallen van correctie- en/of satellietsignalen door te kunnen werken. En als je een getrokken of zelfrijdende veldspuit gebruikt, kan het maximale aantal bedienbare secties nu oplopen tot zelfs 255!
Tekst: René Koerhuis
Foto’s: fabrikanten
Fabrikant: Ag Leader (VS)
Type: SteadySteer (elektrisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: StableLoc: RTK naar Egnos en terug. Tijdsduur afhankelijk instellingen
Terminal: InCommand 800 (8 inch) of 1200 (12 inch)
Activeren: in meeste gevallen ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: ESRI Shape, beperkt Iso-XML
Rijsnelheden: 1,6 tot 45 km/u
Spoortypen/patronen: rechte AB-lijn, identieke bocht, adaptieve bocht, cirkels, rijpaden, toegangspaden/inritten en patroongroepering (voor sommige patronen), ander voertuig volgen
Aantal bedienbare secties: 36 of 255 met ECU van derden
Software-updates: 2 tot 3 keer per jaar, gratis
Licenties: vanaf € 750
Vanafprijs: € 7.915 inclusief voertuigkit
Fabrikant: Ag Leader (VS)
Type: SteerCommand Z2 (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: StableLoc: RTK naar Egnos en terug. Tijdsduur afhankelijk instellingen
Terminal: InCommand 800 (8 inch) of 1200 (12 inch)
Activeren: in meeste gevallen ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: ESRI Shape, beperkt Iso-XML
Rijsnelheden: 1,6 tot 45 km/u
Spoortypen/patronen: rechte AB-lijn, identieke bocht, adaptieve bocht, cirkels, rijpaden, toegangspaden/inritten en patroongroepering (voor sommige patronen), ander voertuig volgen
Aantal bedienbare secties: 36 of 255 met ECU van derden
Software-updates: 2 tot 3 keer per jaar, gratis
Licenties: vanaf € 750
Vanafprijs: € 7.990 inclusief Canbus-voertuigkit
Fabrikant: Ag Leader (VS)
Type: SteerCommand Z2 DualTrac (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: StableLoc: RTK naar Egnos en terug. Tijdsduur afhankelijk instellingen
Terminal: InCommand 800 (8 inch) of 1200 (12 inch)
Activeren: in meeste gevallen ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: ESRI Shape, beperkt Iso-XML
Rijsnelheden: 0,08 tot 45 km/u, inschakelen vanuit stilstand
Spoortypen/patronen: rechte AB-lijn, identieke bocht, adaptieve bocht, cirkels, rijpaden, toegangspaden/inritten en patroongroepering (voor sommige patronen), ander voertuig volgen
Aantal bedienbare secties: 36 of 255 met ECU van derden
Software-updates: 2 tot 3 keer per jaar, gratis
Licenties: vanaf € 750
Vanafprijs: € 19.585 inclusief Canbus-voertuigkit
Fabrikant: I&S Cerea (Spanje)
Type: Autosteer kit (elektrisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass, Galileo, BeiDou en Quasi-Zenith/QZSS
Backup bij signaalverlies: nog 1 minuut RTK-nauwkeurigheid
Terminal: (eigen) tablet
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: automatisch
Isobus: nee
Dataformaten: ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,5 tot 20 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, krommen/bochten, cirkels en contouren
Aantal bedienbare secties: 12
Software-updates: 4 keer per jaar, gratis
Licenties: enkel voor de stuurautomaat app, € 200
Vanafprijs: € 200 (software licentie), € 4.670 (gebruiksklaar)
Fabrikant: FieldBee (Nederland en Oekraïne)
Type: autosteer system (elektrisch en hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass, Galileo en BeiDou
Backup bij signaalverlies: nog 99 seconden RTK-nauwkeurigheid
Terminal: eigen Android-telefoon of tablet
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: komt in 2022
Dataformaten: ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,8 tot 42 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, krommen/bochten, kopakkers (interne perceelsgrenzen) en vrije vormen
Aantal bedienbare secties: geen
Software-updates: 6 tot 4 keer per jaar, gratis
Licenties: enkel voor de stuurautomaat app, € 119/jaar
Vanafprijs: € 6.700 (gebruiksklaar)
Fabrikant: Hexagon (Brazilië)
Type: HxGN AgrOn Auto Steering (elektrisch en hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: geen
Terminal: 5 inch, 7 inch en 10 inch, capacitief
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: i.c.m. 7 inch en 10 inch terminals
Dataformaten: ESRI Shape
Rijsnelheden: elektrisch 1,6 tot 25 km/u, hydraulisch 0,5 tot 25 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, krommen/bochten, cirkels en vrije vormen
Aantal bedienbare secties: 64
Software-updates: 2 tot 3 keer per jaar, gratis
Licenties: Isobus TC/UT € 450, Isobus TC+UT € 650
Vanafprijs: elektrisch € 4.900 (RTK € 8.600), hydraulisch € 9.000
Fabrikant: John Deere (VS)
Type: AutoTrac Universal 300 (elektrisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: RTK Extend: tot 14 dagen RTK-nauwkeurigheid
Terminal: Gen4 4240 (8,4 inch), Gen4 4640 (10,4 inch)
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,5 tot 27 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, identieke bocht, adaptieve bocht, cirkels, kopakkerwerkgangen, toegangspaden/inritten, interne perceelsgrenzen en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 3 keer per jaar, gratis
Licenties: SF3 (3 cm nauwkeurig), RTK (2 cm nauwkeurig)
Vanafprijs: € 8.490
Fabrikant: John Deere (VS) en Reichhardt (Duitsland)
Type: AutoTrac + GREEN FIT (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass
Backup bij signaalverlies: RTK Extend: tot 14 dagen RTK-nauwkeurigheid
Terminal: Gen4 4240 (8,4 inch), Gen4 4640 (10,4 inch)
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: niet automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,1 tot 37 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, identieke bocht, adaptieve bocht, cirkels, kopakkerwerkgangen, toegangspaden/inritten, interne perceelsgrenzen en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 3 keer per jaar, gratis
Licenties: SF3 (3 cm nauwkeurig), RTK (2 cm nauwkeurig)
Vanafprijs: op aanvraag
Fabrikant: Raven (VS)
Type: RS1 (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass en Galileo
Backup bij signaalverlies: RTK-L: tot 20 minuten RTK-nauwkeurigheid
Terminal: CR7 (7 inch), CR12 (12 inch), capacitief
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: Iso-XML, ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,07 tot 42 km/u, inschakelen vanuit stilstand
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, A+, krommen/bochten, cirkels, contouren, laatste werkgang, voorgeconfigureerd, interne perceelsgrenzen en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 4 keer per jaar, gratis
Licenties: Isobus TC-SC € 850, TC-GEO single € 805, TC-GEO multi € 1.080
Vanafprijs: € 6.250 (dgps)
Fabrikant: Trimble (VS)
Type: Autopilot Motor Drive (elektrisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass, Galileo, BeiDou en Quasi-Zenith/QZSS
Backup bij signaalverlies: xFill: tot 20 minuten RTK-nauwkeurigheid
Terminal: GFX-350 (8 inch), GFX-750 (10 inch) en TMX-2050 (12 inch), capacitief
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: Iso-XML, ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,36 tot 48 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, A+, krommen/bochten, cirkels, toegangspaden/inritten, kopakkers (interne perceelsgrenzen) en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 2+2 per jaar, gratis (dealers kunnen kosten rekenen)
Licenties: verschillende nauwkeurigheden en Isobus-licenties
Vanafprijs: € 9.000
Fabrikant: Trimble (VS)
Type: Autopilot (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass, Galileo, BeiDou en Quasi-Zenith/QZSS
Backup bij signaalverlies: xFill: tot 20 minuten RTK-nauwkeurigheid
Terminal: GFX-350 (8 inch), GFX-750 (10 inch) en TMX-2050 (12 inch), capacitief
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: Iso-XML, ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,07 tot 48 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, A+, krommen/bochten, cirkels, toegangspaden/inritten, kopakkers (interne perceelsgrenzen) en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 2+2 per jaar, gratis (dealers kunnen kosten rekenen)
Licenties: verschillende nauwkeurigheden en Isobus-licenties
Vanafprijs: € 10.500
btr
Fabrikant: Trimble (VS)
Type: Autopilot Canbus (hydraulisch)
Satellietsystemen: GPS, Glonass, Galileo, BeiDou en Quasi-Zenith/QZSS
Backup bij signaalverlies: xFill: tot 20 minuten RTK-nauwkeurigheid
Terminal: GFX-350 (8 inch), GFX-750 (10 inch) en TMX-2050 (12 inch), capacitief
Activeren: ook met trekker-eigen knop
Draaien op kopakker: automatisch
Isobus: ja
Dataformaten: Iso-XML, ESRI Shape
Rijsnelheden: 0,07 tot 48 km/u
Spoortypen/patronen: rechte werkgangen, A+, krommen/bochten, cirkels, toegangspaden/inritten, kopakkers (interne perceelsgrenzen) en POI’s
Aantal bedienbare secties: 255
Software-updates: 2+2 per jaar, gratis (dealers kunnen kosten rekenen)
Licenties: verschillende nauwkeurigheden en Isobus-licenties
Vanafprijs: € 7.000
Gerelateerde tags: Stuurautomaten
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht