Tips en valkuilen bij aankoop tweedehands gps

Omdat een gps-systeem nauwelijks slijt tijdens het stuurwerk, kun je relatief zorgeloos een tweedehandse set aanschaffen. Soms lukt het om aanzienlijk geld te besparen ten opzichte van een nieuwe. Reken voor een gloednieuwe, complete gps-besturing met RTK-correctiesignaal op een aanschafprijs van zo’n € 15.000 tot € 18.000. Weet je een geschikte tweedehandse met geïntegreerd stuursysteem te vinden? Wellicht lukt het om die te scoren voor € 10.000, of zelfs iets minder. Daarvoor is het wel zaak om die ene occasion te vinden. Er is namelijk beperkt aanbod, en veel vraag naar gebruikte sets. Zo worden veel ingeruilde gps-systemen gelijk ‘doorgeschoven’ naar een wachtende koper, zonder überhaupt op het internet te verschijnen. Tip: ben je serieus geïnteresseerd, maak dit dan kenbaar bij de dealer. Soms zijn er namelijk wachtlijstjes opgesteld.

Lees verder onder de foto

Jarno Hofsteenge, precisielandbouw coördinator bij Kort Landbouwmechanisatie in het Drentse Zwiggelte, in zijn magazijn met nieuwe en gebruikte gps-systemen van vooral de merken Trimble en New Holland. Hofsteenge verkoopt jaarlijks 30 tot 40 stuks gebruikte gps-systemen.

Kleiner prijsverschil

Op moment van schrijven worden er op Traktorpool.nl in de subcategorie gps-systemen, in Nederland 47 stuks aangeboden. Het aanbod varieert van een losse component, stuurhulp tot een complete zelfsturende set. Ter indicatie: verschillende dealers zeggen jaarlijks vijf tot veertig gebruikte gps-systemen te verhandelen. Unaniem zijn verkopers het erover eens dat de handel is afgenomen ten opzichte van bijvoorbeeld vijf jaar geleden. De belangrijkste reden: de nieuwprijs van gps-apparatuur neemt af. Zo kostte een complete set vijf jaar geleden nog € 20.000, terwijl die nu wordt verkocht voor € 15.000. Het prijsverschil met een tweedehands is daardoor minder overtuigend. Toch wordt er bijna dagelijks gebeld voor gebruikte apparatuur. Het beperkte aanbod komt bij gebruikers vandaan die hun apparatuur vroegtijdig inruilen op een nieuwe set. Daar zijn grofweg drie redenen voor. Inruilen gebeurt omdat een nieuwe set beter is geïntegreerd in de (nieuwe) trekker, bijvoorbeeld volledig ín het trekkerscherm of door het ontbreken van externe componenten. Tweede reden: een moderne gps werkt fijner. Zo start-ie doorgaans sneller op, is het scherm sneller en groter, en reageert de touchscreen wellicht beter. En tot slot: eenheid. Het werkt fijn als alle beeldschermen van dezelfde generatie zijn, of matchen met de trekkerterminal.

Introductie van nieuwe gps-systemen geven impuls aan de tweedehands markt. Zo is John Deere onlangs gestart met inbouwen van nieuwe Starfire 6000-ontvangers en Gen 4-schermen. Die laatste komen overeen met het scherm dat óók in de nieuwe trekkers hangt. Daarom zijn de 2630-schermen (in productie van 2011 tot oktober 2020) en Starfire 3000-ontvangers (tot 2017) nu ineens populair op de tweedehands markt. Ook Topcon en Ag Leader hebben onlangs nieuwe componenten aangekondigd, wat kan leiden tot een nieuwe impuls.

Functies bepalen de prijs

Wie nu enthousiast het internet afspeurt op zoek naar occasions, zal verward raken. Vraagprijzen variëren namelijk van € 1.500 tot € 11.500, terwijl de gefotografeerde sets identiek lijken. Je moet weten dat de waarde sterk wordt bepaald door niet-zichtbare zaken. Dat maakt overzicht in de markt lastig. Belangrijk is bijvoorbeeld welke functies zijn geactiveerd. Ja, je kunt een set kopen voor € 2.000, maar die kan dan waarschijnlijk alleen recht rijden met een DGPS-signaal (nauwkeurigheid van 5 tot 30 cm). Zo’n set upgraden naar het ontvangst van een RTK-signaal (2 cm nauwkeurig) kost zomaar € 5.000 tot € 6.000 extra (voor de modem en unlockcode). Wil je dan ook variabele giften geven, reken dan op € 750 extra aan activatiekosten. Wil je ook de Russische Glonass-satellieten ontvangen, en dus beter bereik vanwege de zestien satellieten in plaats van acht? Reken dan op € 1.500 extra. Sectiecontrole? € 1.000. Dit geldt voor alle uitbreidingen. Deze niet-zichtbare opties bepalen voor een groot deel de marktwaarde. Check dus altijd welke functies zijn vrijgeschakeld. In een John Deere-scherm ga je hiervoor naar het tabblad ‘activaties’, hier zie je bijvoorbeeld of sectiecontrole is geactiveerd. Via het tabblad ‘Ontvanger’ en dán het tabblad ‘activaties’: hier zie je of de set werkt met gratis SF1-signaal, of nauwkeurige RTK-correctiesignaal. Bij bijvoorbeeld Trimble ga je vanaf het hoofdscherm naar een statusmenu dat met vinkjes of voluit uitgeschreven ‘vrijgegeven’ (afhankelijk van type) aanduidt wélke functies werken.

Lees verder onder de foto

Upgraden van een DGPS-systeem naar nauwkeurig RTK-signaal kost al gauw €4.000 tot €6.000. Wil je zoals hier ook een variabele afgifte, sectiecontrole en bijvoorbeeld Glonass-satellieten ontvangen? Reken voor elke extra functie zomaar €1.000 extra.

Kies voor een 4G-modem

Een RTK-correctiesignaal waarmee je op 2 cm nauwkeurig kunt rijden wordt doorgaans ontvangen door een modem (2G, 3G of 4G) of door radiopalen. Tip: kies voor een 4G-modem, of houd rekening met naderende ombouwkosten van een kleine € 1.000 (Trimble), € 1.500 (New Holland) tot € 1.600 (John Deere). Voor de nauwkeurigheid maakt het niet uit, maar het 3G-netwerk verdwijnt namelijk (KPN in 2022), of is al verdwenen (Vodafone). Alleen T-Mobile heeft nog geen einddatum gecommuniceerd, maar laat weten dit ‘spoedig’ niet meer te ondersteunen. Ook 2G stopt: T-Mobile in 2021, Vodafone noemt nog geen einddatum en KPN houdt het tenminste in de lucht tot 2025. Dat betekent dat gps-systemen met 2G- of 3G-modems op den duur niet meer met RTK-signaal kunnen werken, of hiervoor moeten worden omgebouwd. Ombouwen betekent: er moet een nieuw modem aan worden geschroefd. Vraag de verkoper daarom specifiek naar het type RTK-ontvangst, want het is moeilijk om te ontdekken wat voor modem is geïnstalleerd. In de display kijken biedt geen zekerheid, want een 4G-modem draait soms (kort) op 3G (net als een smartphone doet). Bij John Deere Starfire-ontvangers is het een 4G-ontvanger als er twee antennes opstaan. Zijn er geen twee antennes, en is er een extern kastje bij, dan moet het een 2G- of 3G-systeem zijn. Nog een voorbeeld: Trimble. Je moet al weten dat de AG3000- en DCM300-modems werken met 2G of 3G, en alles nieuwer is 4G. Je mag grofweg stellen dat alles van 2016 en jonger werkt met 4G. Goed na- en doorvragen levert de meeste zekerheid op.

Ook radiopalen verdwijnen

In plaats van een modem om het RTK-signaal binnen te halen, was het populair om via radiobasisstations zo’n signaal te ontvangen. Het toenmalige telefoonnetwerk was namelijk niet zo stabiel als nu. De grootste, landelijk dekkende radionetwerken zijn van New Holland (zo’n 120 palen) en Trimble (enkele tientallen). Trimble haalt de palen in 2022 weg, en New Holland ondersteunt het radionetwerk ook niet meer vanaf 2022. New Holland bouwt dertig palen om, om te gebruiken voor het eigen Europese RTK-PLM-netwerk dat begin 2021 wordt geactiveerd. Niet alle radionetwerken verdwijnen overigens; bijvoorbeeld John Deere-dealer GroeNoord heeft een eigen netwerk, dat gewoon in de lucht blijft. Check dit even voor je eigen regio.

Er draaien in de praktijk niet veel systemen meer op de verdwijnende radionetwerken, want inruilacties hebben ertoe geleid dat velen al overstapten op een modem. Maar het is wel degelijk mogelijk om zo’n gps-systeem op de tweedehands markt tegen te komen. Volgens Trimble en New Holland zijn die sets wel om te bouwen naar een 4G-modem. Hiervoor moet je rekening houden met € 1.500 ombouwkosten. Een andere oplossing is om zelf (of vanuit een dealerorganisatie) een zendvergunning aan te vragen en een lokaal radiobasisstation optuigen

Lees verder onder de foto

De waarde van een gebruikt gps-systeem wordt voor een groot deel bepaald door de geactiveerde functies. Zoek in het scherm naar een tabblad als dit, dat aangeeft wat de activaties zijn. Zoals hier: Center Point RTK: ‘Ontgrendeld’.

Koop opgebouwd en werkend

Bijna net zo waardebepalend, is de compleetheid van de set. Check bij aanschaf goed of álle onderdelen op de pallet of in de doos aanwezig zijn. Natuurlijk, ieder kabeltje is afzonderlijk nieuw te verkrijgen. Maar duur zijn ze wel. Mist bijvoorbeeld de hoofdkabelboom, of is die bij het demonteren beschadigd? Reken voor een nieuwe dan op een factuur van € 1.000. De kabel tussen het scherm en Isobus-aansluiting kost € 250. Ook een klein kabeltje, bijvoorbeeld dat tussen de ontvanger en het scherm hoort, kost al € 100. Check dus goed en houd rekening met de bijkomende kosten. Tip: laat je het systeem opbouwen door de verkopende dealer, dan speelt dit risico niet. Koop het systeem opgebouwd en werkend. Onderschat de montage niet. Schrik er niet van als een monteur vijf werkdagen nodig heeft om het automatisch sturende systeem netjes in de trekker te bouwen. Het hangt natuurlijk sterk af van trekkermodel en gps-type, maar reken voor het inbouwen ruim twee, tot vijf werkdagen. Spreek daarbij trouwens twee dingen af: een (korte) garantieperiode en enige service naderhand. Als je geen ervaring met gps-systemen hebt, is de kans aanzienlijk dat je vragen hebt over de werking.

Lees verder onder de foto

Check altijd of de geadverteerde gebruikte gps-set écht volledig is. Mocht er een kabeltje ontbreken of bij demontage zijn beschadigd, dan zijn die wel nieuw te verkrijgen. Maar losse, nieuwe onderdelen zijn wel prijzig. Hier in beeld een complete Trimble-set met ontvanger, modem, ventielenblok, stuurmotor, scherm en kabels.

Niet ouder dan tien jaar

Wie de RTK-gps-set serieus gaat gebruiken, kan het beste systemen ouder dan tien jaar vermijden. Dat is ongeveer de leeftijd dat fabrikanten het verouderde systeem niet meer ondersteunen. En dat wil zeggen: monteurs worden niet meer geschoold voor dát type ontvanger en beeldscherm, er komen geen updates meer en er zijn via het normale aftermarket-circuit geen onderdelen meer voor te krijgen. Het scherm is dan waarschijnlijk ook verouderd en traag, en de langdurige trillingen beginnen hun tol te eisen van de componenten.

Soms moet de software een update krijgen. In het menu zoek je naar ‘systeem gegevens’, en daar vind je doorgaans de componenten met hun softwareversie en bijhorende datum. Sommigen adviseren te controleren op updates bij vijf jaar oude software. In veel gevallen kun je dit zelf gratis downloaden en via een USB-stick inladen op het beeldscherm. Laat je het een dealer doen, dan moet je rekenen op één uur werkplaatstarief. Laat je alle componenten updaten én kalibreren (ontvanger, scherm en eventuele nav-controller), dan heeft een monteur daar zo’n vier uur werk mee.

Fysiek te controleren

Start het scherm sowieso even op, en kijk hoe het touchscreen reageert. Let vooral ook op de hoeken van het scherm, want dáár zal het aanraakscherm als eerst gaan haperen. Doorloopt alle menu’s even om te kijken of alles laadt. Zoek je een automatisch sturend systeem dat werkt middels een ventielenblok? Als je de keus hebt, kies dan een hydraulisch systeem dat matcht met die van de trekker. De meeste trekkers sturen tegenwoordig met een LS-systeem (loadsensing), maar oudere trekkers en dus ook gps-systemen werken ook wel met een OC-systeem (Open Centre). Het verschil zit ’m in stuur- en prioriteitskleppen. Ombouw van het ventielenblok van de gps-set van OC naar LS kost € 500 aan materiaal. Andersom iets meer omdat je óók het prioriteitsventiel nodig hebt: zo’n € 1.000.

Tot slot, belangrijk: voer het serienummer even in op de website stopheling.nl (of de app), zeker als je de set aangeboden krijgt via eBay, Facebook of een andere particuliere verkoopwebsite. Als het gps-systeem als gestolen geregistreerd staat, moet het dáár te zien zijn.