Zo maakt u uw spuit 2020-proof

De twee belangrijkste vragen qua driftreductie en spuittechniek voor 2020 die een teler voor zichzelf moet beantwoorden.

Vraag 1: Volstaan driftreductiedoppen op mijn spuit of zijn aanvullende driftreductie (DRT-)technieken zoals WingsSprayer, Wave, luchtondersteuning, verlaagde spuitboom of MagGrow nodig?

Vraag 2: Voorzie ik de spuit wel of niet van een drukregistratievoorziening (druklogger)?

Twee vragen die alles met elkaar te maken hebben, maar toch ook weer volledig los van elkaar staan. En die niet direct simpel met ja of nee kunnen worden beantwoord. Het verschilt per teler. Adviesorganisatie Delphy geeft inzicht.

Vraag 1: Volstaan driftreductiedoppen of zijn extra driftreductietechnieken nodig?

De vraag stellen is simpel, maar de vraag beantwoorden met een simpel ja of nee is lastig, en vergt uitzoekwerk. Het antwoord hangt namelijk af van diverse deelvragen, namelijk:

• Gebruikt u middelen die 95 of 97,5% driftreductie vereisen?
• Stelt u hoge eisen aan indringing en bladbedekking?
• Liggen uw percelen langs droge en/of watervoerende sloten?
• Hanteert u de minimum teeltvrije zone of bredere teeltvrije zones?
• Hoeveel geld wilt u investeren?

Driftreductie middelen

Het gebruik van 75% driftreducerende doppen is volgens het Activiteitenbesluit sinds 1 januari 2018 verplicht. De dopverplichting geldt niet alleen op de 14 meter langs watergangen, maar op het gehele perceel. Het gros van de gewasbeschermingsmiddelen vereist 75% driftreductie, maar er zijn tal van gewasbeschermingsmiddelen die een hogere driftreductie van 90%, 95% of zelfs 97,5% eisen. Enkele voorbeelden:

• Bij Olie-H en Kompaan is 90% driftreductie verplicht, en een minimale teeltvrije zone van 1,5 meter langs een watergang of perceelsgrens.
• Bij het herbicide Xanadu (metsulfuron-methyl en Bensulfuron-methyl) in granen en Pilot (quizalofop-P-ethyl) in onder andere aardappelen is 95% driftreductie verplicht.
• Ook voor de herbiciden Citation (metribuzin) in aardappelen en Omnera metsulfuron-methyl, fluroxypyr-meptyl en thifensulfuron-methyl) in granen is 95% driftreductie verplicht. Echter, gebruik van 95% driftreductiedoppen is uitgesloten. Alleen doppen met aanvullende DRT-technieken zijn toegestaan.
• Bij het herbicide Agil 100 EC op basis propaquizafop, toegelaten in onder andere aardappelen, vlas en koolzaad is 97,5% driftreductie vereist.
• Dezelfde driftreductie (97,5%) is vereist bij het insecticide Benevia (Cyantraniliprole). Bij Benevia is naast de 97,5% driftreductie ook een teeltvrije zone van 2 meter langs een watergang of perceelsgrens verplicht.
• Voor diverse middelen gelden verschillende driftreducties, afhankelijk of het betreffende perceel wel of niet aan een watergang grenst en de teeltvrije zones die gehanteerd worden.
• Zo mogen bijvoorbeeld de fungiciden Elatus Era, Adexar, Infinito en Canvas en de herbiciden Arcade, Herold en Quickdown met 75% driftreductiedoppen worden gespoten, maar grenst het perceel aan oppervlaktewater, dan is bij deze middelen 90% driftreductie verplicht.
• Opus Team (epoxiconazool en fenpropimorf) kent drie driftreductieklassen. Op percelen die niet grenzen aan een watergang 75% en minimaal 90% op percelen die grenzen aan een watergang en een dosering lager dan 1 liter per hectare. 95% is van toepassing op percelen die grenzen aan een watergang en een dosering tussen de 1 en 1,5 liter per hectare.
• Voor het herbicide Centurion Plus (clethodim) in onder andere aardappelen en uien geldt een driftreductie van 97,5%, als langs de perceelsgrens geen teeltvrije zone wordt aangehouden. Wanneer in de meeste gewassen langs de perceelsgrens een teeltvrije zone van 2,25 meter wordt aangehouden, geldt de milde driftreductie-eis van 75%. Uitgezonderd uien. Daar mag met 75% driftreductiedoppen een teeltvrije zone van 1,5 meter worden aangehouden.
• Voor het fungicide Spyrale (difenoconazool en fenpropidin) geldt iets soortgelijks. Op percelen die niet grenzen aan oppervlaktewater 75%. Voor bietenpercelen die grenzen aan watergangen met een teeltvrije zone van 0,5 meter 95% driftreductie en bij een teeltvrije zone van 1 meter 90% driftreductie.
• Voor Movento (spirotetramat) geldt een driftreductie-eis van 97,5% en een teeltvrije zone van 1,5 meter. Echter, als langs een perceelsgrens niet een teeltvrije zone van 1,5 meter wordt aangehouden, maar een teeltvrije zone van 2,25 meter, dan mag Movento met conventionele 75% driftreductiedoppen worden gespoten.

Kortom, door alle uitzonderingen best ingewikkeld. Het etiket van een middel biedt uitsluitsel (zie wikkel middel, www.CTGB.nl of het gewasbeschermingsboekje van Delphy).

Scheidslijn 90% driftreductie

Leidraad is dat 90% driftreductie nog goed met traditionele venturidoppen gerealiseerd kan worden. De bladbedekking is met 90% driftreductiedoppen nog aanvaardbaar, blijkt uit bladbedekkingsproeven die Delphy afgelopen jaar heeft uitgevoerd. De maximale driftreductie die met standaard spuitdoppen is te realiseren, is 95%. In deze categorie zijn drie doppen toegelaten, maar zijn er maar twee bruikbaar, namelijk de Agrotop TurboDrop TDXL 110-05 en 06. De Lechler PRE 13005 heeft ook een 95% driftreductietoelating, maar deze dop valt in de praktijk af omdat de druppels gewoonweg te grof zijn voor een acceptabele bedekking. Deze dop is bedoeld om vloeibare kunstmest mee te spuiten. De beide Agrotop-doppen zijn vanwege de grove druppels eigenlijk alleen maar geschikt om bodemherbiciden mee te spuiten. Voor andere toepassingen dan bodemherbicide is de bladbedekking van deze doppen ondermaats.

Middelen die een hogere driftreductie vereisen dan 90% zijn, in verband met de bedekkingsgraad, zodoende alleen maar te spuiten met 50, 75 of 90% driftreductiedoppen, aangevuld met een driftreductietechniek. De fijne druppels geven een goede bladbedekking en de driftreductietechniek voorkomt verwaaien van die fijne druppel. Conclusie: hebben de toe te passen middelen alle een driftreductie gelijk of lager dan 90%, dan volstaat een conventionele spuit met spuitdoppen. Vereisen diverse middelen een hogere driftreductie, dan moet de spuit uitgerust worden met extra driftreducerende technieken.

Een niet onbelangrijke vraag is ook hoeveel geld u wilt spenderen. Een 33-meterspuit voorzien van bijvoorbeeld een set nieuwe 90% driftreductiedoppen, zoals de Lechler ID POM 110-03 kost slechts zo’n € 665.

Een WingsSprayer op dezelfde 33-meterspuit opbouwen kost het veelvoudige daarvan, globaal € 26.400. De meerprijs voor MagGrow of Hardi TwinForceis is nog meer, die kosten zo’n € 33.000 extra.

Het is daarom goed vóór aanschaf uw middelenpakket kritisch te beoordelen. Stel: het gros van de middelen in uw middelenpakket is met 75 en 90% driftreductiedoppen te spuiten, maar één middel vereist een hogere driftreductie. Bijvoorbeeld Spyrale in een bietenperceel langs een watergang (95%). Een optie kan dan ook zijn komend jaar de bieten te telen op een perceel dat niet aan oppervlaktewater grenst. Of een ander bietenfungicide met een lagere driftreductie te kiezen, bijvoorbeeld Sphere (90%). Of die ene specifieke bespuiting niet zelf spuiten, maar een loonwerker met een spuit met DRT-techniek inschakelen. Werkbreedte en spoorbreedte moeten dan natuurlijk wel matchen met de eigen spuit.

Vraag 2 Wel of geen drukregistratie nodig?

Moet er een druklogger op de spuit. Het antwoord is ja, mits … Vanaf 1 januari 2019 is drukregistratie op spuiten verplicht. 2019 was echter een overgangsjaar. Vanaf 1 januari 2020 wordt er ook op gehandhaafd. Ontheffing van drukregistratie is mogelijk, namelijk:

• Aanwezigheid DRT-techniek. Wanneer de spuit is voorzien van driftreductietechnieken, is geen druklogger nodig. De lucht-vloeistofmengsystemen Airtec, Airjet/Twinfluid en HTA zijn door de TCT niet als DRT-techniek aangemerkt. Dat houdt dus in dat bij deze systemen zowel op vloeistofleiding als op de luchtleiding een druklogger moet zijn gemonteerd.
• Doppen driftarme erkenning 3 bar en hoger. Wanneer alle gemonteerde spuitdoppen op de spuit volgens de DRD-lijst een driftarme erkenning hebben bij 3 bar of hoger. Dat zijn bijvoorbeeld de Agrotop TurboDrop TDXL 110-04 05 en 06, de Hypro Ultra Low Drift ULD 120-04 en de Lechler ID 120-03 en 04 POM. Nadeel van deze oplossing is dat wordt ingeboet op bladbedekking, omdat deze doppen veel grovere druppels geven dan de doppen die vergelijkbaar driftreducerend zijn bij 2 bar. Let op: Beide Agrotop 95% Turbo Drop-doppen mogen, als voor deze optie wordt geopteerd, niet gemonteerd worden, want die zijn 95% driftreducerend bij slechts 2 bar.
• Dubbele teeltvrije zone. Alle gemonteerde doppen (75%, 90% en 95%) op de spuit zijn volgens de DRD-lijst voldoende driftreducerend bij 2 bar of hoger, én langs oppervlaktewater wordt een dubbele teeltvrije zone aangehouden. De teeltvrije zone langs watervoerende sloten bij aardappelen, uien, peen en bloembollen bedraagt met 75% driftreductiedoppen 1,5 meter, bij gebruik van 90% driftreductiedoppen 1 meter. Een dubbele teeltvrije zone bedraagt dus respectievelijk 3 en 2 meter, naar gelang de dop. Bij overige gewassen is de teeltvrije zone langs watergangen bij zowel 75 als 90% driftreductiedoppen een halve meter. De dubbele teeltvrije zone bedraagt dan een meter.

Waterschappen hebben daarnaast gemeld dat ze bij handhaving langs droogstaande sloten minimaal een teeltvrije zone hanteren. Deze laatste regel is overigens nergens bestuurlijk vastgelegd.

Valkuil: wel druklogger met grazende pony

Een dubbele teeltvrije zone hanteren langs watergangen voor vrijstelling op een druklogger klinkt simpel, maar er is een valkuil. Namelijk of de teeltvrije zone wel een echte teeltvrije zone is. Want wat precies wordt verstaan onder een teeltvrije zone: De teeltvrije zone langs een watergang is per definitie een ander gewas dan het hoofdgewas. Ook mag de teeltvrije zone niet bespoten worden. Wel toegestaan is pleksgewijze bestrijding (maximaal 10% van het oppervlak) met bijvoorbeeld een rugspuit om probleemonkruiden aan te pakken. Tot slot, er mag geen afvoer van gewasproduct plaatsvinden.

In de praktijk is de teeltvrije zone vaak een strook gras of een bloemenrand. Belangrijk detail: je mag de strook wél maaien, maar mag het gras vervolgens níet afvoeren of er een pony of schapen op laten grazen, want dan is de grasstrook volgens de definitie geen teeltvrije zone maar een hoofdgewas. En dan geldt ook voor die grasstrook een dubbele teeltvrije zone met een ander gewas dan het hoofdgewas. Dus dan moet er bijvoorbeeld een bloemenrand van een meter tussen de watergang en de grasstrook van 2,5 meter breed. Van kracht blijft dat de aardappelen minimaal een dubbele teeltvrije zone, dus 3 meter van de waterkant moeten blijven, wil je vrijgesteld worden van de druklogger-verplichting op de spuit.

Een graankopakker langs het aardappelperceel ontheft je niet van een dubbele teeltvrije zone langs de sloot. Het graan op de kopakker wordt namelijk ook aangemerkt als hoofdgewas, omdat het én bespoten wordt én geoogst. Tussen graangewas en sloot is dus een dubbele teeltvrije zone met een ander gewas vereist, en de afstand tussen bijvoorbeeld de aardappelen en de sloot moet ook minimaal een dubbele teeltvrije-zone breed zijn.

WingsSprayer

Driftreductie 99%. DRD-doppen 50%. Dopafstand maximaal 33 centimeter. Boomhoogte 20 centimeter. Prijs: € 800 per meter spuitboom.

Aan de spuitboom zijn hangende scharnierende vleugels gemonteerd, die een naar beneden gerichte luchtstroom genereren.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+De combinatie Teejet AI 110-015 50% driftreductiedoppen met wings zorgt voor én een erg goede bladbedekking vanwege de fijne druppels én zeer weinig drift.

+Merk spuit onafhankelijk.

+Leverbaar tot 45 meter boombreedte.

Minpunten:

-Een algemeen geldende randvoorwaarde voor het behalen van driftreductie is dat de wings altijd afsteunen op het gewas of kale grond, in combinatie met een spuitdophoogte van maximaal 20 centimeter. Als de wings boven het gewas en de kale grond zweven, dan is de driftreductie volgens de wetgever gelijk aan de techniek ‘verlaagde spuitboom’, met 50% driftreductiedoppen dus ‘slechts’ 75%.

Dubex Wave

Driftreductie 99%. DRD-doppen 50%. Dopafstand maximaal 33 centimeter. Boomhoogte 20 centimeter. Prijs: € 400 per meter spuitboom.

Dubex Wave is het goedkope alternatief voor WingsSprayer, maar alleen verkrijgbaar op Dubex-spuiten. Leverbaar tot 39 meter boombreedte.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+De combinatie Teejet AI 110-015 50% driftreductiedoppen met vleugel zorgt voor én een erg goede bladbedekking vanwege de fijne druppels én zeer weinig drift.

+Relatief goedkoop.

Minputen:

-Een algemeen geldende randvoorwaarde voor het behalen van driftreductie is dat de vleugels altijd afsteunen op het gewas of kale grond, in combinatie met een spuitdophoogte van maximaal 20 centimeter. Als de vleugels boven het gewas en de kale grond zweven, dan is de driftreductie net als bij WingsSprayer ‘slechts’ 75%.

-Techniek alleen op Dubex-spuiten.

MagGrow

Driftreductie 97,5%. DRD-doppen 95%. Dopafstand 50 centimeter. Boomhoogte 40 centimeter. Prijs: € 1.000 per meter spuitboom.

Bij MagGrow wordt de spuitvloeistof aan magnetische velden blootgesteld, waardoor een homogener druppelspectrum ontstaat, dus meer dezelfde grootte druppels. Hierdoor treedt minder drift op. De MagGrow-techniek in combinatie met een verlaagde spuitboomhoogte van 40 centimeter verhoogt de driftreductie met één klasse. 90% DRD-doppen met MagGrow worden dus 95% driftreducerend, en 95% DRD-doppen met MagGrow 97,5%.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+Weinig poespas op de spuitboom.

+Opbouw eenvoudig te realiseren, ook nabouw.

+Bij 95% driftreductie kan dit gespoten worden met een 90% dop, waardoor de bladbedekking beter is dan traditioneel spuiten met een 95% dop.

Minpunten:

-Erg grove druppels en zeer matige bladbedekking met 95% DRD-dop, daardoor ongeschikt voor het 97,5% insecticide Benevia.

-Duur.

Hardi Twin Force

Driftreductie 99%. DRD-doppen 75%. Dopafstand 50 centimeter. Boomhoogte 50 centimeter. Prijs: circa € 1.000 per meter spuitboom.

De Hardi Twin Force luchtzaktechniek is door de TCT een grotere driftreductie toegekend dan de luchtondersteuningstechnieken van andere aanbieders. De Hardi Twin Force verhoogt de driftreductie met vier klassen, terwijl ‘gewone’ luchtondersteuning maar twee klassen verhoogt. Gevolg: een Hardi TwinForce realiseert 99% driftreductie met conventionele 75% 110 graden tophoek DRD-doppen op 50 centimeter dopafstand én geen verlaagde spuitboomhoogte.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+Goede bladbedekking.

+Geen verlaagde boomhoogte, standaard spuitdoppen en dopafstand 50 centimeter.

+driftreductie 99%.

Minpunten:

-Hardi Twin Force niet leverbaar op andere merken spuiten.

-Maximale boombreedte 36 meter.

Verlaagde spuitboom

Driftreductie 90%. DRD-doppen 50%. Dopafstand 25 centimeter. Boomhoogte 30 centimeter. Prijs: circa € 55 tot € 80 per meter spuitboom.

Het verlagen van de spuitboomhoogte van 50 centimeter naar 30 centimeter, gecombineerd met 80 of 90 graden tophoekdoppen met dopstafstand 25 centimeter, verhoogt de driftreductie met twee klassen. Op dit moment zijn qua 80 of 90 graden tophoekdoppen alleen doppen met 50% driftreductie toegelaten, bijvoorbeeld de Lechler ID 90-015 of de Agrotop HC 80-025. Gecombineerd met verlaagde spuitboom en dopafstand 25 centimeter geeft dit een driftreductie van 90%.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+Eenvoudige techniek.

+Goedkoop.

Minpunten:

-Maximale driftreductie nu nog maar 90%.

-Maximale spuitboomhoogte 30 centimeter vergt erg stabiele stabilisering spuitbomen.

-Niet elk merk spuit kan zijn bomen zo laag tot de grond laten zakken.

Luchtondersteuning

Driftreductie 95%. DRD-doppen 75%. Dopafstand 50 centimeter. Boomhoogte 50 centimeter. Prijs: circa € 700 tot € 1.000 per meter spuitboom.

Diverse spuitenfabrikanten kunnen hun spuit uitrusten met luchtondersteuning. Luchtondersteuning verhoogt de driftreductie met twee klassen. Het meest gebruikelijk is een luchtzak met uitstroomopeningen. De boombreedte is dan gemaximaliseerd op 36 meter. Er zijn echter ook fabrikanten, zoals Agrifac, met op elke 3 meter spuitboom een ventilator. Dit systeem is technisch gecompliceerder, maar boombreedtes groter dan 36 meter zijn hiermee wel mogelijk.

_{Artikel gaat verder onder de foto.}

Pluspunten:

+Goede bladbedekking.

+Nabouw mogelijk op conventionele spuit.

Minpunten:

-Maximale driftreductie 95%, dus geen mogelijkheid 97,5% DRT-middelen mee te spuiten.

-Techniek vereist vakmanschap.

-Bij luchtzak maximale boombreedte 36 meter.

Lucht plus verlaagde spuitboom

Driftreductie 97,5%. DRD-doppen 50%. Dopafstand 25 centimeter. Boomhoogte 30 centimeter. Prijs: circa € 800 tot 1.000 per meter spuitboom.

Om toch insecticiden te kunnen spuiten die 97,5% driftreductie vereisen, kan luchtondersteuning gecombineerd worden met een verlaagde spuitboom met 80 of 90 graden tophoekdoppen op 25 centimeter. De twee technieken gecombineerd verhogen de driftreductie met vier klassen, de 50% DRD-doppen zijn dus 97,5% driftreducerend.

Pluspunten:

+Goede bladbedekking.

+97,5% driftreducerend.

Minpunten:

-Zware geavanceerde constructie spuitbomen.

-Maximale spuitboomhoogte 30 centimeter vergt erg stabiele stabilisering spuitbomen.

-Bij luchtzak maximale boombreedte 36 meter, maar binnenkort bij Agrifac-zelfrijder 39 meter.