Een voorbewerking, vervolgens woelen met een 3 meter brede woeler en daarna zaaien. Dat kan slimmer en efficiënter dacht Gerard Rikkenberg van landbouwbedrijf AT Texel. Sinds dit seizoen woelt én zaait het bedrijf in één werkgang met 6 meter werkbreedte. De woeler is doordacht ontworpen en daarmee multifunctioneel inzetbaar.
Met één forse, 6 meter brede woelcombinatie de hoofdgrondbewerking doen én tegelijk zaaien in één werkgang. Liefst met dezelfde machine in zowel bieten als mais. Dat was de gedachte van Gerard Rikkenberg van AardappelTeeltbedrijf Texel (afgekort AT Texel). Hoofdreden: alleen op deze manier kan de capaciteit per uur in het voorjaar fors omhoog. Dat is nodig, vanwege de beperkte beschikbaarheid van personeel én om veel hectares in een korte tijd te kunnen doen als de omstandigheden goed zijn.
Ook zijn er geen twee zaaitrekkers meer nodig met elk hun eigen spoorbreedte, waarvan één op cultuurwielen. “We komen nu in het voorjaar twee keer op een perceel. Eén keer om te bemesten met onze zelfrijder. En de tweede keer met de woeler en tegelijk zaaien. Daarmee is het klaar.”
Rikkenberg begon in 2001 samen met Dennis Wetenkamp AT Texel. Wetenkamp is geen onbekende in de sector, hij is tevens de oprichter en directeur van het inmiddels sterk gegroeide transportbedrijf AB Texel.
In het voorjaar is er dus veel te doen. Bij het combineren van grondbewerking en zaaien is de spitmachine natuurlijk een logische eerste gedachte. Hiervan heeft het bedrijf twee stuks naar tevredenheid lopen, zowel voor de pootmachine als in combinatie met zaaien. “Het is hier vooral lichte zandgrond met een laag gehalte organische stof, maar die kan vooral onderin wel heel erg taai zijn. Die harde taaie laag willen we wel breken, maar tegelijkertijd willen we de makkelijk bewerkbare, verweerde laag bovenin houden.”
Met een spitmachine haal je op lastige, nattere percelen te veel zware grond naar boven halen. Deze droogt op tot harde brokken, is de ervaring van Rikkenberg. Daarom viel de keuze al jaren terug op een niet-kerende bewerking met de woeler. “Zo doen we het al jaren en dat hebben wij niet bedacht, bijna iedere akkerbouwer doet dat hier zo. Wij hadden twee Kverneland CLI-woelers, eentje van 3 meter en eentje van 4 meter werkbreedte.” In de praktijk liep Rikkenberg op tegen de lage capaciteit, vanwege de werkbreedte én het nadeel dat gewasresten soms opstropen voor de tanden.
In 2024 kocht het bedrijf een nieuwe trekker, een Claas Axion 930 Terra Trac. Deze 350 pk halfrups legde de basis voor de stap naar flink meer capaciteit in het voorjaar. Maar hoe? “Toen zijn we gaan denken. Een opklapbare woeler met 6 meter werkbreedte, snijschijven voor de woelpoten, een grote bandenpakker die niet bulldozert in het losse zand én een zware hef achterop voor de zaaimachines. Dat moest het zijn. Een machine die ik in het voorjaar kan gebruiken met het zaaien, en in het najaar op de stoppel. En zélfs als graslandwoeler. Diep én ondiep”, somt Rikkenberg de wensen op.
Via YouTube stuitte hij per toeval op een woeler van het Britse merk Grange die eigenlijk aan veel wensen voldeed. Dus reisde de akkerbouwer dit voorjaar naar deze relatief kleinschalige Engelse fabrikant. Het gevoel was meteen goed. Het bedrijf dacht mee en kwam met suggesties, zoals een extra rij gewasschrapers na de woelpoten om bij ondieper werken de toplaag nog wat te raken. Ook tekende Grange op verzoek een zwaardere hefinrichting voor de zaaimachines. “Daarmee waren alle wensen wel vervuld. En ze wilden de machine ook graag bouwen”, blikt Rikkenberg terug. Eind januari bestelde hij de machine en in maart is die al geleverd.
Lees verder onder de foto’s
De trekker met fronttank, woelcombi en daaráchter nog weer de zaaimachine oogt ronduit imposant. Op alle fronten vraagt dit het maximale van de trekker. In hefvermogen, in tractie, in pk’s. Maar een 22-tons zaaicombinatie, daar zal ook menige wenkbrauw van omhoog gaan. Rikkenberg denkt even na een weegt z’n woorden zorgvuldig; “Kijk, iedereen is daar inderdaad heel druk mee. Met bodemverdichting. Maar de praktijk is dat alle idealen in één natte herfst te gronde gaan. Onder normale omstandigheden in het voorjaar geloof ik niet dat dit gewicht een probleem is. De trekker staat op megagrote banden én rupsen achterop, dus ik word daar niet zenuwachtig van.”
Het vermogen én het gewicht is ook gewoon keihard nodig om de bodem in het voorjaar tot 35 centimeter diepte te woelen. Onder de fronttank zit ruim 2 ton gewicht, nodig voor de balans én tractie. Zonder de extra ballast is de tractie te beperkt, de trekker zou dan slippen voor de woeler. “Wij kunnen nóg zo voorzichtig met onze grond doen, dat voorkomt niet dat zich op diepte een plaat vormt. Die moéten we breken om de capillaire werking te herstellen, want we kunnen niet beregenen. Daarom moeten we de diepte opzoeken met woelen, en dat vraagt vermogen en dus gewicht. Hoewel onze grond licht is, trekt het wel heel zwaar. De slijtage is ook enorm door de grove en scherpe korrels. Zandgrond in bijvoorbeeld Drenthe trekt veel lichter.”
Naast de nieuwe woelcombi ging ook de zaaitechniek op de schop. De bestaande machines ruimden het veld voor een 6 meter brede Kverneland-kouterbalk voor de granen en gras. Voor mais en de bieten is er nu een Kverneland Optima-zaaimachine op 50 centimeter. Precies in het spoor van de woelpoten, die ook op 50 centimeter afstand zitten. Om te veranderen van bieten naar mais wisselt AT Texel alleen de zaaischijven. “We zijn voor de mais nu dus overgestapt van teelt op 75 naar 50 centimeter rijafstand.”
De machines hangen achter de bandenpakkerwals. Hier zijn in hoogte verstelbare vanghaken en een topstang aan bevestigd. Zo is de zaaitechniek vrij vlot uitwisselbaar. In de fronthef hangt een fronttank voor het zaadgoed, en eventueel de kunstmest die het bedrijf meegeeft bij het zaaien van de mais.
Inmiddels is het groeiseizoen een heel eind op weg. Rikkenberg is tevreden met hoe de gewassen het gedaan hebben. “De mais staat bijzonder goed, de bieten goed.” Wel belangrijk om te vermelden is dat het bedrijf de drijfmest in het voorjaar bewust uitrijdt met een schijvenegbemester in plaats van een bouwlandinjecteur. Die intensievere voorbewerking is wel een must om de groenbemester te verkleinen en de grond goed voor te bewerken voor de komst van de woel-zaaicombi.
De nieuwe woeler is intussen op de tarwestoppel bezig om groenbemester in te zaaien. Dankzij de hydraulische verstelling van de woeler ten opzichte van de bandenpakker is het eenvoudig om de woeler wat minder diep te zetten. “Je gooit een ton zaadgoed in de fronttank en doet zo’n 16 à 17 hectare op een dag. Dan gebeurt er wel wat. We hebben vorige week een 6-meterse kopeg gekocht, deze kan ook in de hef achter de woeler. Ook wil ik nog experimenteren met alléén de bandenpakker en de zaaimachine, om de grond zo min mogelijk te beroeren bij het inzaaien van de groenbemester. Zo kunnen we er straks écht alles mee doen. En dat is eigenlijk precies wat ik voor ogen had.”
Auteur: Matthijs Verhagen
Gerelateerde tags: AT Texel, Grondbewerking, Woelers
