Hoe beter de messen het gras snijden, hoe vlotter de doorvoer is. Zo voorkom je vermoezen. Maar hoe scherp is scherp genoeg? TREKKER geeft je 7 tips om ervoor te zorgen dat de snijrotor altijd scherp snijdt. - Foto: Penn Communicatie
Gras goed snijden lukt alleen met scherpe messen. Maar hoe houd je de messen van de snijrotor in topconditie? TREKKER geeft je zeven tips om ervoor te zorgen dat de snijrotor altijd scherp snijdt.
Het belangrijkste van goed snijden van gras is dat de messen scherp blijven. Zeker als het druk is, wordt slijpen in de praktijk nogal eens uitgesteld. Dat gaat ten koste van de vermogensbehoefte en de kwaliteit van het snijden. Hoe beter de messen het gras snijden, hoe vlotter de doorvoer is. Dat helpt vermoezen te voorkomen. Maar hoe scherp is scherp genoeg?
Een ervaren chauffeur merkt de scherpte al snel aan de vermogensbehoefte. Daarbij snijdt vers gras veel makkelijker dan droog materiaal. Plus dat de messen in vers gras ook veel minder slijten dan in een droog product. Voor zomerstalvoedering gebruik je maar een paar messen, en kun je wel een hele week of twee weken aan de slag zonder slijpen. Maak je flink wat uren met inkuilen, dan is iedere dag slijpen de vuistregel. In de praktijk gebeurt dit vaak te weinig.
PICK-UP De loopwielen bepalen de werkdiepte van de pick-up. De basisafstelling gebeurt op de beton, meestal tanden 2 centimeter van de grond afstellen. In het land controleer je of er een bijstelling nodig is. Stoppelhoogte en insporen van wielen hebben ook hun invloed. – Foto: Michel Velderman
Daarnaast spelen andere factoren mee. Zo bevat voorjaarsgras een hoger fructaangehalte (soort suiker) dan najaarsgras. Ook droogt het voorjaarsgras minder snel dan gras dat je in de zomer maait. Bovendien zit er in de zomer ook meer stengel aan het gras. Dat snijdt eenvoudiger dan taai voorjaarsgras waar meer blad aan zit.
HANDSCHOENEN Messen moeten scherp zijn. Daarom is op tijd uitnemen en slijpen een absolute must. Bij sommige merken gaat dat makkelijk door de messenbalk zijdelings van de wagen te zwenken. Soms moet je onder de wagen blijven zitten. Draag te allen tijde handschoenen!
Werk met een slijptafel
Een slijptafel om een rotormes met iets meer gemak en precisie te slijpen is aan te bevelen. De slijptafel is een tafel of werkoppervlak dat speciaal is ontworpen voor het slijpen van messen. Het voordeel is dat het een stabiele ondergrond biedt om het werkproces uit te voeren en dat je de messen altijd onder eenzelfde hoek slijpt.
Echter, als je te vaak slijpt, lijdt dat tot onnodige slijtage. Hoe vaak je de messen moet slijpen, hangt onder meer af van de ondergrond van het grasland. Zo slijten messen op zandgrond doorgaans sneller dan op kleigrond. Zand schuurt meer dan klei.
SCHERPEN Slijpen doe je met een grove zandsteen op een slijpmachine. Messsen moeten ook onder de juiste hoek worden geslepen. Dat lukt je niet uit de vrije hand. Een watergekoelde steen is het allermooiste, dat voorkomt verbranden van de snijkant. Haal dikke bramen apart weg. – Foto: Michel Velderman
Slijp je de messen met een slijptol (met slijpschijf of lamellenschijf), blijf dan niet te lang op één plek hangen. Het gevolg is dat het ijzer dan blauw wordt, en dan gaat de hardheid eruit. Een mes zal dan nog sneller slijten. Wat kan helpen is koeling (water) erbij te houden zodat messen niet te snel te heet worden. Slijp dus snel.
GEREEDSCHAP Messen zitten in een soort snelsluiting en zijn daardoor makkelijk uitneembaar, maar soms is er kracht nodig en klemmen de messen. Dan is zo’n meegeleverd hulpstuk handig en veilig! Bij Strautmann (foto) zijn de messen dubbelzijdig geslepen en dus omkeerbaar. – Foto: Michel Velderman
Houd oog op snijkwaliteit
Zorg ervoor dat de messen keurig in het midden van de rotortanden zitten. Als je aan één kant meer ruimte creëert, snijdt de rotor minder mooi. Let hierop als bijvoorbeeld de lagers van de snijrotor worden vervangen. Het gevolg is dat de snijkwaliteit achteruit gaat.
Let op: fabrikant Krone is de enige die juist het tegengestelde beweert met zijn ‘Scherenschnitt’ oftewel schaarwerking. Door het mes juist strak tegen één van de rotormeenemers te zetten, zou de rotor het gras beter knippen dan wanneer het mes in het midden staat.
AUTOMAAT Pöttinger heeft sinds 2009 Autocut en Krone sinds 2014 ‘SpeedSharp’ (foto) als optie. Dat slijpt met flexibele slijpschijven 23 van de 46 messen tegelijk. Naarmate slijpen makkelijker kan, zal het ook vaker gebeuren. – Foto: Michel Velderman
Voer toerental snijrotor op
Het toerental van de snijrotor is constant. Voldoende gewasstroom is dan wel van belang om vermoezen te voorkomen. Een belangrijke oorzaak van vermoezen is doordat de snijrotor te lang in het materiaal ronddraait. Dat los je op door de materiaalstroom op te voeren door sneller te rijden. De chauffeur moet dat in de praktijk bepalen en een beetje aanvoelen.
Vermoezen speelt vooral in zwaar, nat materiaal. Je voorkomt het ook door de wagen niet maximaal vol te persen. Een laadautomaat helpt daarbij. Treedt vermoezen op terwijl de rijsnelheid goed is en de messen goed zijn geslepen, dan is minder zwaar laden het wapen in de strijd om dat te voorkomen.
SLIJPBANK Een slijpbank is een eenmalige investering. Wie veel messen slijpt, kan voordeel hebben van een volautomaat, zoals deze Aqua Non Stop van Claas. – Foto: Michel Velderman
Stel machine niet te diep af
Tot slot: hoe minder vervuiling en zand in het gras, hoe langer de messen meegaan. Stel daarom de schudder, de hark of de pick-up niet te diep af. Te diep zetten maakt dat vooral messen in snijrotoren en hakseltrommels te snel slijten. Nog los van het feit dat zand ook mee in de kuil of baal komt.
Auteurs: Martin Smits en Annelies Bakker
GÖWEIL-SLIJPBANK Schuitemaker levert onder eigen naam een slijpbank van Göweil. Kan zowel nat als droog slijpen en is, net als de concurrenten, met adapters ook geschikt voor messen van andere merken en diverse machines. – Foto: Schuitemaker
