Ploeg Pöttinger Servo 45S Plus bewijst zich in de praktijk

Wie bij Pöttinger kiest voor een ploeg met vier, vijf of zes scharen heeft de keuze uit drie series: de Servo 35S, de 45M of de 45S. De 35S voor trekkers tot 170 pk, de 45M tot 240 pk en de 45S tot 350 pk. Ze verschillen vooral in de zwaarte van de framebalk en de sterkte van de kop. Inmiddels is een vijfschaar in Nederland een heel gangbare maat, en ook zesscharen worden steeds meer verkocht.

Kies je voor een vijf- of zesschaar, dan kom je – zeker voor de zwaardere grond – uit op een 45S. De 45M is pas enkele jaren geleden aan het programma toegevoegd. Deze vervangt het vroegere type 45, dat eerder het lichtere broertje van de 45S was.

De 45M heeft een lichtere kop met 130 mm diameter wentelas, tegenover de 150 mm wentelas van de 45S. Maar ook het wentelsysteem is anders. Dat werkt niet met een memorycilinder die de ploeg voor het wentelen op zijn smalst achter de trekker zet, maar met een aparte cilinder die de framebalk zo veel mogelijk recht achter de trekker zwenkt. Daar is voor gekozen om de ploeg ook wat lichter en goedkoper te maken. Bij de M heeft de kop vier posities voor de topstang, bij de S zijn dat er drie (twee vaste gaten en een sleufgat). De M-uitvoering is nog zo recent op de markt dat ze gebruikt eigenlijk niet zijn te vinden.

Kiezen uit opties

De Pöttinger-ploeg uit de praktijktest van 2017 was om precies te zijn een zesschaar Servo 45S Plus Nova. Plus staat voor variabele snijbreedte, Nova voor steenbeveiliging. Deze was uitgevoerd met het 46Wc-rister. Volgens Pöttinger een rister dat vooral geschikt is voor löss en lichte grondsoorten. Volgens importeur Duport is dat in Nederland het meest verkochte rister. Voor de echte zware klei wordt vaker het type 41W gekozen. Ook een strokenrister wordt wel geleverd.

De gebruiker heeft de keuze tussen scharen met verwisselbare punten of een ééndelige schaar. Verwisselbare punt is populair. Er zijn 16 en 18 inch ploegscharen. Op lichte grond kan een 16 inch schaar wat mooier ploegwerk leveren, omdat die iets smaller snijdt. Daardoor snijdt hij een randje van de grondbalk niet los, waardoor die grondbalk wat netter keert. Al hangt dat effect ook af van de ingestelde snijbreedte.

De afstand tussen de schaarpunten is bij een zesschaar 95 centimeter. Bij de vier- en vijfschaar Servo 45S is ook 102 centimeter tussen de schaarpunten leverbaar. In de hoogte van het frame is er keuze tussen 80 en 90 centimeter vrije ruimte. De test uit 2017, onder andere in gedorste mais, bevestigt wat ook de Nederlandse gebruikers ervaren: de ploeg heeft voldoende ruimte en stropen komt eigenlijk niet voor. Ook niet bij het schijfkouter achterop.

Tekst gaat verder onder de foto

Servomatic noemt Pöttinger het systeem om treklijn en werkbreedte van de eerste schaar in te stellen. Voor iedere functie een aparte spindel, met bijgeleverde sleutel makkelijk te verstellen. – Foto: Stefan Tovornik

De ploeg in de test van 2017 was uitgerust met hydraulische obstakelbeveiliging per element, en een veerbelaste schijf op het achterste ploeglichaam. Van belang op grond met veel stenen, maar in Nederland voor de meeste bedrijven niet aan de orde.

De hydraulische beveiliging maakt een nieuwe ploeg in aanschaf een stuk duurder, en ook zwaarder. Een vijfschaar Servo 45S Plus met een stel schijven en voorscharen weegt 2.355 kilo. Dat is voor een ploeg geschikt voor trekkers tot 350 pk nog relatief licht. De diameter van de wentelas is 150 mm, de kokerbalk is 140×140 mm met een wanddikte van 10 mm. De zesschaar uit de test zet 3,1 ton op de weegschaal.

Meerder opties voor steunwiel

Pöttinger heeft meerdere opties voor een steunwiel. In Nederland is het enkele steun- en transportwiel voor de vijf- en zesschaarploegen de standaarduitvoering. Dat is een hydraulisch geveerd en hydraulisch instelbaar wiel.

Er is ook een eenvoudiger, niet-hydraulisch verstelbare variant. Verder is er nog keuze tussen een metalen wiel of een luchtband, en wel of niet hydraulisch geveerd.

Derde alternatief, wel vaker geleverd op de vierschaar-uitvoeringen, is een dubbel loopwiel. Dan is er geen constructie om het wiel bij het wentelen om te klappen, aangezien iedere zijde van de ploeg een eigen wiel heeft. Ook dan is er weer keuze tussen metalen wielen of luchtbanden, en is hydraulische verstelling een optie.

De test van 2017 prees het hydraulische steun- en transportwiel om zijn handige gebruik op het veld. Wel was er wat commentaar op het betrekkelijk omslachtige omstellen van de ploeg van werk- naar transportpositie.

Modulaire opbouw

De ploeg is modulair gebouwd. Traction Control is achteraf nog op te bouwen. Bij ploegbalken is er de optie van een uitvoering waar je een extra ploeglichaam kunt aanbouwen. Een vijfschaar bijvoorbeeld kan een 4+1 uitvoering zijn. Wie kiest voor een ‘vaste’ vijfschaar met een ploegbalk uit één stuk heeft dan wel de optie daar achteraf een 5+1 van te maken. Een zesschaar is er naar keuze ook met een balk uit één stuk.

Aan- of afbouwen van een extra ploeglichaam gebeurt in de praktijk maar weinig. Een lichaam afbouwen, omdat de trekker het onder zware omstandigheden niet kan trekken, gebeurde in het verleden wel eens bij ploegen met een vaste snijbreedte. Door de opkomst van variabele snijbreedte is die optie minder vaak nuttig. Los van het feit dat aan- en afbouwen ongelijke slijtage van slijtdelen geeft.

Trekkrachtversterker Traction Control

Op één punt is Pöttinger in de ploegenwereld uniek: het systeem om gewicht van de ploeg over te brengen naar de trekker. Traction Control noemt Pöttinger dat, in de prijslijst een optie en voor een vijf- of zesschaar in Nederland is dat eigenlijk de standaarduitvoering. In 2017 kostte die optie je € 868, anno 2022 staat ze voor € 1.049 op de prijslijst.

Tekst gaat verder onder de foto

Traction Control, het systeem waarmee een instelbare hoeveelheid gewicht van de ploeg naar de trekker wordt overgebracht (gele scharnierstuk), kan de wielslip merkbaar beperken. – Foto: Koos Groenewold

Traction Control is een constructie in de kop van de ploeg die een instelbare hoeveelheid gewicht van de ploeg naar de trekker overbrengt. Omdat je gewicht naar de trekker verplaatst, vermindert de wielslip. En elke procent wielslip is een procent verspilde energie. Gebruikers geven aan dat ze in de praktijk vaststellen dat Traction Control inderdaad doet wat het belooft. Onder moeilijke omstandigheden neemt de wielslip merkbaar af, waardoor je merkbaar brandstof bespaart. Op vierschaarploegen wordt de optie minder vaak geleverd. Als het niet al te zwaar ploegt en de trekker de ploeg royaal de baas kan, dan is nut en noodzaak van Traction Control allicht ook minder groot.

Je stelt gewichtsoverdracht in met hydraulische druk. Een gebruiker merkt op dat het in het begin even wennen was om dat goed te doen. Maar wie eenmaal met Traction Control werkt, wil het niet meer missen.

Een constructie om een instelbare hoeveelheid gewicht van de ploeg naar de trekker over te brengen is niet per se een unieke vinding van Pöttinger, maar de manier waarop de fabrikant dat construeerde is dat zeker.

Ploeg is makkelijk af te stellen

De ploeg is overzichtelijk gebouwd. Instellen van de treklijn en de snijbreedte van de eerste schaar is eenvoudig. Vergelijkbaar, maar wat anders geconstrueerd dan het Lemken Optiquick-systeem, heeft Pöttinger voor beide functies een aparte draadspindel.

Tekst gaat verder onder de foto

In 2015 werd de aanspanning sterker geconstrueerd. De Servo 45S wordt daardoor gegarandeerd voor trekkers tot 350 pk. – Foto: Stefan Tovornik

Servo 45S weinig veranderd sinds 2015

De Servo 45S is bij Pöttinger al jarenlang in productie. In 2015 voerde de fabriek een aantal wijzigingen door. Een belangrijke was de sterkere montage van de kop van de ploeg aan het frame. Dat werd een gesmeed deel, in plaats van de eerdere gelaste constructie. Minder zichtbaar, maar ook de boutverbindingen tussen de bok en het hoofdframe zijn in 2015 versterkt. Die versterking zit inwendig in de koker van de eerste tot de derde schaar, en maakt de balk bestand tegen een grotere buigweerstand.

Na 2015 volgden geen belangrijke wijzigingen meer. Het steunwiel is in detail veranderd, maar voor wie een gebruikte 45S zoekt, zijn dat geen punten die het verschil maken.

Tweedehands niet vaak te koop

Pöttinger heeft in Nederland met ploegen een bescheiden, maar redelijk vast marktaandeel. Gebruikers zijn het merk ook wel trouw. Ze ruilen Pöttinger-ploegen vaak weer voor een nieuwe Pöttinger in, maar over het algemeen pas na jaren van gebruik. Een jonge gebruikte Pöttinger 45S kom je dus niet gauw tegen. Daarbij is de vraag naar mooie gebruikte werktuigen al langere tijd groot. Vaak zelfs groter dan het aanbod. Mooie inruil wordt daarom ook vlot verkocht. In enkele gevallen staat er bij de dealer een demoploeg die ook te koop is. Of in een enkel geval een splinternieuwe, vaak net niet de uitvoering waar veel vraag naar is. Voor een gebruikte Pöttinger-ploeg is er vooral in Duitsland wat aanbod. Die is dan vaak uitgevoerd met strokenrister en/of steenbeveiliging.

Voor de kritische akkerbouwer die meent dat een ploeg volledig met schijfkouters moet zijn uitgerust, is een Pöttinger eigenlijk geen optie. Volledig met schijven uitgerust is leverbaar op de ploeg met steenbeveiliging, maar in de praktijk moet je die met een lampje zoeken.

Bij de ploegen die in Duitsland gebruikt worden aangeboden, lijkt het of tipkouters er lang niet altijd op zitten. Voor Nederlandse gebruikers zijn tipkouters een voorwaarde. Anderzijds zijn het slijtdelen, en ben je voor € 70-€ 80 per schaar voorzien van nieuwe tipkouters. Ook in voorscharen biedt Pöttinger diverse opties. Het zijn eveneens slijtdelen, en zeker als ze bij een gebruikte ploeg al flink versleten zijn, is de keuze voor een ander type voorschaar altijd mogelijk. In werkdiepte zijn de voorscharen zonder gereedschap makkelijk te verstellen, maar een hoekverstelling is niet mogelijk. Al missen gebruikers dat niet echt.

Auteur: Martin Smits

Meer lezen over de Pöttinger Servo 45S Plus-ploeg? Check de digitale TREKKER