ACO 460: old school kniktrekker met hedendaagse bediening

Wat doe je als je een vliegtuigbouwer bent die niets van trekkers weet? Justus Venter stapte samen met zijn vader Nic in een avontuur. De missie: Zuid-Afrikaanse boeren helpen met een upgrade-programma voor hun bestaande ACO-trekkers. Nic is sinds 2017 eigenaar van het intellectuele eigendom van de vroegere trekkerbouwer ACO. De blauwdrukken van het trekkerprogramma uit de jaren 90 waren in zijn handen. De ACO-trekkers zijn destijds gebouwd op de boerderij van Alph Coetzer in Oranje Vrijstaat, maar de fabrikant ging door mismanagement ten onder in 1998.

Recent overleed Nic Venter plotseling. Het grote verlies was voor zoon Justus Venter geen reden om te stoppen. Integendeel, het bleek een stimulans om het project te laten slagen waaraan hij samen met zijn vader in 2017 begon.

Tekst gaat verder onder de foto

Justus Venter (49) op de kap van zijn geliefde ACO 460. De vliegtuigbouwer moest flink omschakelen naar de landbouwtechniek, maar zag hierin geen belemmering. Vol overgave stortte hij zich op de trekkerbouw en legde zakelijke contacten voor de funding van het project.

Eenvoud trekker is pluspunt voor boer

Venter kwam er al snel achter dat hij veel moest bijleren. Letterlijk alles wat op zijn weg kwam aan informatie heeft hij de afgelopen jaren verslonden. Daarnaast heeft de oorspronkelijk vliegtuigbouwer goed geluisterd naar de akkerbouwers. “Het zijn vaak zeer grote bedrijven”, vertelt Venter. “Niet de doorsnee boer, maar met duizenden hectare’s onder beheer. Die mensen gebruiken vliegtuigen en helikopters om zich te verplaatsen.”

Tekst gaat verder onder de foto

De motorkap is gemakkelijk te openen. In de motorruimte kun je zelfs staan. De hydrauliekcomponenten zijn te bereiken via twee kleppen achter op de trekker. Van oudsher repareert de Zuid-Afrikaanse boer graag met ‘draad en tang’.

Veel akkerbouwers klagen over de beperkte service van hun dealers. Een trekker die stilvalt door een datafout, blijft vaak onnodig lang staan. Je moet een monteur invliegen om waarschijnlijk een klein probleem op te lossen. Zelf mag je niet gaan sleutelen of data uitlezen, ook al zou je dat kunnen. Daarmee vervalt de garantie. “Kort gezegd: de ideale trekker voor de Zuid-Afrikaanse boer is sterk, eenvoudig te bedienen. Repareren kan ‘met draad en tang’, zoals de boeren het hier zeggen. Dat laatste is gekheid, maar wat zij wel zeggen is: koop je een trekker van mij, dan train ik je om deze te repareren”, aldus Venter.

Werken met aarde als beton

Een ander aspect zijn de omstandigheden. “In Zuid-Afrika werk je vaak met beton”, grapt de ondernemer. De aarde kan extreem hard worden door de zogenoemde waterbarrière: een harde laag die onder de vruchtbare grond het water tegenhoud. Deze laag moet je elk jaar lostrekken, het zogeheten rippen. Hier gebruiken de boeren een grote woeltand of beitelploeg voor. “De krachten die nodig zijn en vrijkomen zijn enorm”, zegt Venter. De trekker moet in ieder geval zwaar zijn en beschikken over een dubbelwerkende hydrauliek. Vaak trek je assen en versnellingsbakken letterlijk stuk.

Zuid-Afrikaanse boeren houden van grote werktuigen. Hoe breder hoe beter, want dat gaat snel. Maar die grootte gaat vaak ten koste van het materieel en het brandstofverbruik.

Tweede leven voor ACO-trekker

Het was aanvankelijk niet de bedoeling een nieuwe trekker te ontwikkelen. De nieuwe eigenaren van ACO waren van plan de vele oude ACO-trekkers een tweede leven te geven. Er zijn er 420 gebouwd, en vele draaien nog.

De start met een blanco vel papier is een voordeel geweest. Er waren geen grenzen of regels, alleen maar korte lijnen. “De enorme hoeveelheid kennis die we vergaarden, moest op een zeker moment wel leiden tot een nieuwe trekker”, blikt Justus terug. “Het is bovendien de wens van de akkerbouwers. Het doel is nu het bouwen van de ideale trekker voor de Zuid-Afrikaanse boer.”

ACO heeft geen deadline, maar wil de komende jaren tien tot dertig nieuwe trekkers in verschillende vermogensklassen bouwen. Er staan al flinke orders in de boeken uit zowel binnen- als buitenland.

Zuid-Afrika zelfvoorzienend door boycot

De apartheidspolitiek leidde destijds tot een boycot, waardoor Zuid-Afrika deels zelfvoorzienend moest zijn. De wil om op eigen benen te kunnen staan, leeft nog sterk. De nieuwe ACO moet dan ook voor een belangrijk deel bestaan uit onderdelen uit het land zelf.

ACO is traditiegetrouw uitgerust met Mercedes V-motoren, in licentie gebouwd door ADE. Fase IV of V is in dit land nog niet aan de orde. In de nieuwe trekker komt ook een Zuid-Afrikaanse transmissie. De Twin-Disc die nu nog in de rebuild zit, zal verdwijnen.

Voor de hydrauliek gaat de onderneming werken met Danfoss. Ook de rijhendel is afkomstig van deze fabrikant. Verder zijn veel onderdelen gemaakt met 3D-printen, zoals de armleuning.

Tekst gaat verder onder de foto

Een dikke V10 met 626 pk ligt in het vooronder. De motor is oorspronkelijk ontworpen door Mercedes Benz. Het Zuid-Afrikaanse ADE bouwt de motor in licentie. De V10 is voorzien van een twin turbo. Het hydrauliekplatform is afkomstig van Danfoss.

Hoewel de nieuwe trekker niet was gepland, geldt dat wel voor de cabine en motorkap. “Wij wilden voor de rebuild een heel mooie motorkap en een goede cabine”, vertelt Justus Venter. Voor de motorkap kozen ze een ontwerp van Jullio Accosta. De kap is met de hand vormgegeven tot het model perfect was.

ACO had in de jaren negentig al een grote cabine met veel leefruimte en een goede zitplaats. Er waren geen redenen om de afmetingen te veranderen, aldus Justus. “Wel hebben we overwogen de zijspijlen van de voorruit te laten vervallen. Dit zou echter ten koste gaan van de veiligheid.”

De trekker moet te bedienen zijn door mensen zonder veel opleiding. Eenvoud is een sleutelwoord. De meeste functies zijn te bedienen vanuit het hoofdscherm. Recht voor de bestuurder zitten geen instrumenten meer, anders dan de vele knoppen en meters in de oude ACO-trekkers.

Tekst gaat verder onder de foto

Justus Venter streeft naar een toegankelijke bediening, ook voor mensen met minder opleiding. Eenvoud is het uitgangspunt.

Soepel rijden met torque converter

De fikse klim naar de cabine wordt beloond met een vorstelijke zitplaats. Die kan ook nog eens 90 graden draaien. Ondanks de forse motorkap is het zicht goed. De cabine is enorm ruim, zelfs een passagier kan royaal meerijden. Op de vloer twee voetsteunen en een rempedaal. Een koppelingspedaal tref je niet aan.

Tekst gaat verder onder de foto

De markante dikke neus. Van achter het stuur kijk je op een imposante neus. Desondanks is het zicht goed, mede door de horizontaal gebouwde uitlaatcomponenten.

Om te gaan rijden moet je eenmaal koppelen met een schakelaar of de voetrem gebruiken. Vervolgens kies je een transmissievariant, de rijhendel naar voren, en rijden maar. Opschakelen en in de achteruit gaat met een schakelaar op de rijhendel. De cabine is verrassend stil, je kunt zelfs genieten van een top stereo-installatie met vier speakers.

Je verwacht bijna dat zo’n trekker bokkig reageert, maar hij schakelt opvallend vloeiend. De ondernemer vertelt dat er veel energie is gestoken in vloeiend schakelen door toepassing van een torque converter. Die vermindert het verlies aan kracht naar de wielen tijdens het opschakelen.

Voor een kniktrekker is autosteer altijd een uitdaging geweest. ACO heeft hierin veel energie gestopt. Dat merk je. Ingrijpen en terug naar autosteer pakt de trekker goed op. Snel is de ACO niet, met een topsnelheid van 27 kilometer per uur.

De nieuwe eigenaar van ACO heeft grote plannen. Niet alleen voor het zware segment. Een kleine werktuigdrager staat ook op het programma. Meerdere investeerders zijn al aan boord. De grootste investeerder is KH-Plant, die ook het project faciliteert met werkruimte in een fabriekshal.

Auteur: Marcus Pasveer