De juiste snijlengte van mais is bepalend voor kwaliteit van het ruwvoer. Goed instellen speelt een belangrijke rol tijdens het hakselen. Je varieert die snijlengte tijdens de maisoogst met een druk op de knop vanuit de cabine. Los van de discussie welke snijlengte de juiste is – dít zijn de technieken om te variëren.
In Nederland is er keuze uit vijf hakselaarmerken: Claas, Fendt, John Deere, Krone en New Holland. De hakseltechniek is bij alle merken vergelijkbaar. Verschillen zitten in de details. Iedereen heeft zijn eigen smaak wat betreft het variëren van de snijlengte.
De maisbek snijdt de mais af en brengt deze naar de invoer. Een set hydraulisch aangedreven invoerrollen zorgt voor de gewasdoorvoer over het tegenmes naar de messentrommel. De snelheid van de invoerrollen is vandaag de dag bij alle merken traploos regelbaar. Hoe sneller deze draaien ten opzichte van de messentrommel, des te langer de snijlengte (ook wel haksellengte genoemd) van het eindproduct. Draaien ze langzamer, dan haksel je korter. Daarnaast verdichten de invoerrollen de ingevoerde mais tot een dik pak. Zo krijgt de messentrommel een constantere, en vooral een vastere stroom gewas voor de kiezen, en kan zo een beter resultaat afleveren. Bij meer of minder invoer verstelt het mechanisme van de invoerrollen de grootte van de opening, om zo voldoende druk op het gewas te kunnen houden.
Alle merken bieden hakselaars aan waarbij invoersnelheid en dus de haksellengte traploos te regelen is vanuit de cabine. Dit zorgt voor meer gebruikersgemak, met in het achterhoofd dat haksellengtes vaker worden aangepast aan de omstandigheden.
Claas, New Holland en John Deere gebruiken als voorverdichting vier invoerrollen. Fendt en Krone hebben er zes, wat een langere invoerlengte geeft. Zowel Krone als Fendt claimen met een langere invoer dat deze de voorverdichting van het gewas, voor dit de messentrommel ingaat, verbetert.
Opvallend: van alle nieuwe modellen heeft enkel de Claas Jaguar 800-serie nog een mechanische verstelling van de haksellengte. De chauffeur moet dus uitstappen en met een hendel de haksellengte te verstellen. Het variëren van de haksellengte kan in zes trappen. De Jaguar 900-serie heeft wel een traploze haksellengteverstelling.
De messentrommel snijdt het gewas langs een vast tegenmes in de gewenste lengte. Op die plek wordt de mais dus daadwerkelijk gehakseld. Ieder merk heeft zo zijn eigen populaire messentrommel(s) voor de Nederlandse markt (zie tabel). De trommel draait met een vast toerental, ongeveer 1.100 tot 1.200 toeren per minuut. Bij veranderingen van motor- en trommeltoerental, bijvoorbeeld als een machine zwaar moet trekken, past de machine de toerentallen van invoerrollen en maisbek automatisch aan, opdat de snijlengte gelijk blijft. Ook een verandering van het messenaantal op de trommel maakt variëren van de snijlengte mogelijk. Krone biedt optioneel een vertragingskast aan om de messentrommel langzamer te laten draaien.
Vooral Claas promootte in 2016 de mogelijkheden van langere haksellengtes met structuurmais, oftewel ‘shredlage’ mais. Naast langere haksellengtes (20-30 millimeter) komt dat kortweg neer op een andere korrelkneuzer met aangepaste rollen en het vergroten van toerentalverschil tussen de rollen. Alle andere merken hebben de techniek ook in huis om structuurmais te kunnen hakselen, maar zien dit ondertussen als een overwaaiende trend.
Vocht- of rijpheidsmetingen om automatisch de snijlengte te variëren (binnen een vooraf ingesteld bereik) zijn optioneel leverbaar bij Krone (Autoscan) en New Holland (ActiveLOC). Sinds 2008 biedt John Deere de NIRS-sensor aan voor het bepalen van het drogestofgehalte. Met succes, want alle merken zijn ondertussen met een NIRS-sensor uit te rusten. De toepassingsmogelijkheden van deze techniek worden steeds groter; ook voor bemesting is deze inzetbaar. Loonwerkers zijn enthousiast over het systeem, maar meer variëren brengt ook investeringen met zich mee (zie kader NIRS-sensoren). Niet alleen in de techniek, maar ook in tijd en energie van de loonwerker om actief met de data aan de slag te gaan, samen met boeren en experts. De toekomst zal leren of deze nieuwe rol een loonwerker op het lijf geschreven is.
Tekst: Victor Brooimans
Foto’s: Henk Riswick, Peter Roek, fabrikanten
Gerelateerde tags: Maisdag
