Kerst en Corrie Bangma in het Friese Sondel vertellen over hun opmerkelijke machinepark, dat uitsluitend bestaat uit Fiat-trekkers. Tijdens ons bezoek was Bangma druk met het binnenhalen van de eerste snede gras. Alle trekkers worden ingezet, ook de imposante Fiat 140-90.
Eindelijk is de eerste zomerweek van dit jaar aangebroken. Massaal wordt daarom de eerste snede gras binnengehaald. Vanaf de boerderij van de Friese melkveehouders Kerst en Corrie Bangma, die uitkijkt over het licht glooiende landschap van Gaasterland, zien we dat de hele buurt druk in de weer is in de grasoogst. Zo ook de familie Bangma. Op het erf staat een forse Fiat 140-90 met een set John Deere-maaiers, en ernaast staat een glanzende Fiat 980 paraat met een schudder. De beide trekkers hebben de eerste hectares van dit jaar gemaaid en geschud. Ondanks de drukte is er op het familiebedrijf tijd voor een kop koffie.
Eenvoudige techniek
Het eerste gras ligt los. Kerst Bangma (51) vertelt dat het altijd spannend is hoe dingen lopen, als je niet met de allernieuwste machines werkt. Samen met zijn vrouw Corrie (47) en hun kinderen runnen zij een melkveebedrijf met 52 melkkoeien op ruim 30 hectare. Het machinepark is een reflectie van de instelling van de ondernemers. “Wij zijn eenvoudige mensen en dat zoeken we ook in de techniek die we gebruiken. Op ons bedrijf kan iemand zonder veel uitleg zo instappen”, vertelt de Friese melkveehouder. Daar past een trekker bij waar je nog zelf aan kunt sleutelen. “Wij houden niet van te veel knopjes. Als een trekker bijvoorbeeld slipt, hoef ik daar heus geen waarschuwing voor te krijgen. Dat zie je zonder een controlelampje namelijk ook wel. Daarbij: de Fiats doen het altijd. Het nadeel? Ja, ze zijn niet snel op de weg”, vertelt Bangma.
Dat zeggende moet Kerst terugdenken aan de allereerste rit op de toen splinternieuwe Fiat die zijn vader aangeschafte in 1985. De toen zestienjarige Kerst mocht de pas afgeleverde trekker gebruiken voor de examenrit voor het trekkerrijbewijs. Juist op dát moment suprême sloeg de Fiat 60-90 niet aan. Het bleek te gaan om een zekering, maar er moest wel een monteur bij komen om de trekker aan de gang te krijgen. “Achteraf kun je erom lachen”, vertelt Kerst, “maar destijds was het minder leuk.”
Lees verder onder de foto
De Fiat 980 is slechts drie maanden op het bedrijf en in die tijd is de trekker helemaal uit elkaar geweest. De trekker mist nog enkele details, maar is zodanig klaar dat deze vandaag voor het eerst écht aan het werk mag.
Veel zelf doen
Toch is de liefde voor het merk Fiat nooit bekoeld. Inmiddels is de hele familie betrokken bij het terracotta-gekleurde machinepark. Zowel Kerst als Corrie zetten beide hun stempel op de te volgen strategie binnen de onderneming. Corrie heeft een achtergrond als medewerkster bij de Rabobank en werkte later voor een aannemersbedrijf. De liefde voor het veebedrijf zorgde ervoor dat de baan buitenshuis werd verruild voor een volledige focus op de eigen onderneming. Kerst vult aan: “Ik betrek Corrie ook altijd bij de keuzes op het gebied van onze mechanisatie. Zo zorgde zij voor de aanschaf van de BSA Duport 8 kuub mesttank, en een extra opraapwagen.”
Knappe staltrekker
De 60-90, de eerste Fiat die de vader van Kerst kocht, is vandaag de dag vooral een staltrekker en doet kuilsnijden en voer aanschuiven. De omschrijving ‘staltrekker’ is wat denigrerend, omdat de Fiat er niet als zodanig uitziet. De trekker wordt namelijk goed verzorgd.
Inmiddels is het een paar dagen later, en het gras gaat in de kuil. De Fiat 60-90-staltrekker mag nog even voor de schudder, nu de Fiat 980 aan een Mengele-opraapwagen wordt gekoppeld. De eerste snede gras is zó massaal, dat er dit jaar een tweede opraapwagen van stal is gehaald. Kerst wijst naar de banden onder de 60-90, die nog origineel zijn. “Dezelfde banden lagen destijds al onder de trekker toen ik m’n rijbewijs haalde”, lacht de melkveehouder.
Inkuilen
Dan wordt een tweede opraapwagen aangekoppeld, aan een Fiat 70-90. Deze trekker is sinds 2002 op het bedrijf in Sondel. Het getal ‘5’, dat op de motorkap staat, herinnert nog aan de tijd dat deze Fiat dienst deed bij de praktijkschool in Emmeloord (Fl.). En inmiddels hangen er geen maaiers meer aan de imposante Fiat 140-90, maar een kuilverdeler. Niemand zal ontkennen dat de 140-90, op bandenmaat 800*65, een imponerende trekker is. De zescilinder loopt rustig. Een klein tikje op het gaspedaal is genoeg om de reus te laten grommen. De trekker heeft ooit gedraaid bij een loonwerker in Vlagtwedde (Gr.). Bangma werd in 2006 eigenaar. Het was een flinke uitgave, herinneren de veehouders zich. Maar vandaag de dag is de waarde juist veel hoger. Regelmatig krijgt Kerst vragen van liefhebbers, of wordt er een bod gedaan op de Fiat 140-90.
Met 6.000 kilo eigengewicht, en een grote gele wokkel in de hef wordt de trekker gebruikt om de grasbult aan te rijden. De trekker wordt intensief gebruikt. Eerder deze week heeft de grote Italiaan zo’n 20 hectare grasland gemaaid. Dit jaar, met een zware snede gras, moest de Fiat er flink aan trekken. Zo nu en dan was een rookpluimpje van de zescilinder zichtbaar. En nu is de trekker druk met het verdelen en aanrijden van gras. Zoon Rudy (19) heeft er zichtbaar plezier in. De bediening van de transmissie plaatste Fiat bij dit model op het dashboard. Volgens Rudy is het een fijne trekker om mee te werken.
Lees verder onder de foto
Om de enorme hoeveelheid gras toch in anderhalve dag te kunnen afvoeren, gebruikte de melkveehouder dit jaar twee opraapwagens. De 980 wordt door Corrie bestuurd en de 70-90 door dorpsgenoot Sietze die even bijspringt.
Opgedroogde dieren onder de stoel
De Fiat 980, die nu voor de opraapwagen staat, is de nieuwste aanwinst. De trekker is slechts drie maanden op het bedrijf en in die tijd is de trekker helemaal uit elkaar geweest. De trekker mist nog enkele details maar is zodanig klaar dat deze vandaag voor het eerst écht aan het werk mag. Het is de ultieme test, want er liggen dikke wiersen. Terugkijkend op het project, bleek het om bloed, zweet en tranen te gaan, vertelt Kerst. “Maar dat weet je, als je aan een dergelijk project begint.” De melkveehouder heeft een goed ingerichte werkplaats en daarnaast veel gelijkgestemde liefhebbers in de vriendenkring. Een dergelijk project vraagt om een nederige opstelling, en hulp inroepen van een ander als je er niet meer uitkomt. De Fiat was in een erbarmelijke staat. Onder de stoel lag het karkas van een hermelijn en nestmateriaal van andere dieren. Het gaat om een importtrekker. Het is niet duidelijk uit welk land de Fiat gekomen is, maar het is er vast en zeker droog geweest, getuige de goede staat van het plaatwerk.
De passie voor het merk Fiat is niet gestopt na die laatste aankoop. Er staan nog meer modellen op het verlanglijstje. Een Fiat 110-90 bijvoorbeeld, maar een reusachtige 180-90 is de ultieme droom. Wie het bedrijf wil volgen, kan dat doen op Facebook. Zoek daarvoor op Melkveehouderij Maatschap K. en C. Bangma-Trinks, waar Corrie Bangma regelmatig nieuwe foto’s post.
De 140-90 wordt gebruikt om te maaien en om de kuilbult aan te rijden, maar gaat daarna ook weer voor de 8 kuub mesttank.
De hele familie Bangma is het eens: de Fiat 140-90 is een fantastische trekker. De Fiat is gebruiksvriendelijk, en sterk. In het verleden draaide de trekker bij een loonwerker in Vlagtwedde. De originele lak straalt een mooi patina uit.
