New Holland FR hakselaar is constante factor in mais en gras

In 2007 was de markt toe aan iets nieuws. De FX was aan het einde van z’n levensloop doordat de capaciteit in vergelijking met de concurrentie op een gegeven moment beperkt was. Dat kon de FX lange tijd compenseren met z’n sterke punten: de grote bodemvrijheid en tractie onder natte omstandigheden, en de superprestaties in het gras.

Ten opzichte van de FX is de FR een compleet nieuwe machine. Grootste verschil in bouw is het feit dat de tandwielkasten van de FX plaatsmaakten voor powerbanden. Dat is stukken onderhoudsvriendelijker. Ook is de korrelkneuzer bij een FR véél gemakkelijker uit te nemen, simpelweg door deze hydraulisch met een handpomp te heffen. Even een dag gras hakselen tijdens de maisoogst kan in de praktijk dus echt prima. Ombouwen kan bij een FR vlot binnen een half uurtje.

Lees verder onder het kader

De cabine, brede invoer, bediening en nieuwe motoren maakten het af. Hiermee sloeg New Holland destijds een gat met de concurrentie. Liep de FX op het laatst een beetje achter, met de FR liep New Holland juist weer voorop. Zeker ten opzichte van John Deere was New Holland in die periode vooruitstrevend. Dat merk borduurde toen vrij lang door op de 7000-serie. Zowel in breedte als in diameter beschikte de FR op dat moment over de grootste hakseltrommel in de markt. Toen wij de machine in 2009 testten, was de Kemperbek zelfs nog niet aangepast aan de brede invoer van de New Holland.

Lees verder onder de foto

Het hakselconcept is op de nieuwste FR-serie eigenlijk ongewijzigd, wel op details verbeterd. Het tekent het feit dat de eerste generatie nog een bijdetijdse machine is. Veel onderdelen zijn ook uitwisselbaar.

Slechts één gevoeligheidje

Binnen Nederland is Twentrac de meest actieve New Holland-dealer als het gaat om de hakselaars. Naast loonwerkers deelden verkoper Luuk Wessel en werkplaatschef Jules Koch hun praktijkervaringen met de FR voor dit artikel. Binnen de serie is de 9050 in Nederland het meest verkocht, daarna de 9060. Er lopen ook wel 9040’s en 9080’s. Alle machines zijn identiek als je kijkt naar de complete hakseltechniek en de zwaarte van de lageringen. Enkel de 9080 heeft een iets bredere powerband.

Motorisch zijn er wel verschillen. De lichtste 9040 heeft een 10 liter FPT-motor onder de kap, het zwaarste type, de 9080 heeft een Cat C18-motor. In alle tussenliggende modellen liggen de eigen 13 liter FPT-motoren, in het begin nog bekend als Iveco Cursor-motoren. Omdat deze types ook veruit het meest verkocht zijn, kom je dit 13-literblok op de gebruiktmarkt het vaakst tegen. De FR9090 met V8-motor is in ons land niet verkocht.

Alle motoren staan bekend als betrouwbaar. Áls er eens iets is, dan is dat vaak te herleiden tot de kwaliteit van de diesel. Er is slechts één gevoeliger detail, en dat is het ontluchtingsfilter van het carter. Het beste is om dit gewoon bij elke beurt te vervangen. Doe je dat niet, dan kan het na verloop van jaren dichtslibben. Hierdoor bouwt het blok carterdruk op, en met een beetje pech blaas je de krukaskeerring er dan uit. Als dit zich voordoet, dan is dat meestal aan de zijde van de verdeeltransmissie. Dat betekent veel sleutelwerk. Lang verhaal kort: elk jaar het carterfilter vervangen is een kleine moeite die altijd loont.

Met deze wetenschap kun je er op de gebruiktmarkt extra scherp op zijn of de motor mooi droog is. Detail over de aandrijfkast: op de allereerste types FR9000-series bleek deze hoofd-transmissiekast warm te kunnen lopen. Vanuit New Holland zijn alle machines toen kosteloos omgebouwd en voorzien van een nieuw type aandrijfkast, ook van Walterscheid. Op de gebruiktmarkt zijn hierin dus geen verschillen; alle machines die het betrof zijn omgebouwd.

Lees verder onder de foto

Rechts een FR9000-serie. Links de voorloper ervan, een FX. In het midden de opvolger van de FR9000, een FR550. Technisch is de oudere FX niet te vergelijken met de FR. De FX heeft een goede naam in het gras, de FR is daarentegen stukken onderhoudsvriendelijker gebouwd. Meer een machine van nu.

Eén groot slijtdeel

Waar je wel op kunt letten is natuurlijk slijtage. Hakselaars, ongeacht het merk, zijn één groot slijtdeel. Kennis en kunde zijn dus vereist als je op zoek gaat naar een gebruikt exemplaar. De staat van de messen, het tegenmes en de hoogte van de ribbels op de korrelkneuzer zijn voor de hand liggende slijtdelen. Belangrijke andere aandachtspunten: de onderplaat onder de kooi, slijtplaten in de pijp, de slijtplaat achterzijde blazer, en het transitkanaal tussen kooi en blazer. Veel slijtage kun je zien. Deze platen zijn ongeveer 5 millimeter dik en horen vlak te zijn, bij slijtage komen er kuilen in. En dan loopt de gewasstroom niet meer mooi centraal tussen de korrelkneusrollen door.

Bij de FR kun je voor onderhoud vrij gemakkelijk de hele invoer voor de machine weghalen. Met een driepuntsbok kun je deze achter in de hef van een trekker aanpikken en op vier poten wegzetten. Dan kun je al héél veel zien aan de machine. De vraag is of je dat allemaal zelf wílt zien. Werkplaatschef Jules Koch van Twentrac: “Mensen die hier komen, willen een goede gebruikte hakselaar. Wij maken de machine in de werkplaats klaar en als iets niet goed is, dan vervangen we dat. We maken de hakselaar dan helemaal in orde. Op de grote delen is dan ook één seizoen garantie mogelijk.” Luuk Wessel: “Ook stellen we de machine bij de klant in bedrijf, zodat de chauffeur ook van alles op de hoogte is. De snijlengte, de snelheid van de graspick-up, bodemvolging van de pick-up of maisbek – het is belangrijk om te weten in welk snijlengtebereik mensen werken. Je kunt dat traploos vertellen, maar je hebt hierbinnen altijd punten waar het optimaal is.”

Uitvoeringen

Binnen de FR-serie zijn er uiteraard verschillen in uitvoering. De meeste hakselaars hebben korrelkneusrollen met 126 tanden. In de messentrommel zit meer verschil. Meest verkocht in ons land is de kooi met 16 (2×16) of 12 (2×12) messen. Als je veel op korte snijlengtes hakselt, dan is de kooi met zestsien messen het mooist. Dan heb je een hoge snijfrequentie op de kooi en kan de invoer dus wat harder draaien. Dat geeft de mooiste gewasstroom. Wessel: “Het pakket tussen de invoerrollen moet niet té dik worden, dus moet je er wat snelheid in houden. Maar de invoer moet ook niet te snel draaien, daar wordt de machine onrustig van. Daarom is het voor ons belangrijk om te weten op welke snijlengtes de klant het meest werkt.”

In 2010 kwam het Intelliview III-scherm in de cabine. Dat werkt als touchscreen en is daarmee wat gemakkelijker in de bediening. Qua functionaliteit is er niet zo heel veel verschil. De cabine kreeg rond deze tijd ook een verbeterde ophanging en isolatie.

Lees verder onder de foto

De bediening is overzichtelijk. De multifunctiehendel is ook wel bekend van de T7000 AutoCommand. De eerste modellen hadden dit scherm met drukknoppen, later werd dat touchscreen. Nog weer later werd het scherm groter en moderner.

Onafhankelijke snelheid

Op de gebruiktmarkt zijn zowel machines met een zogenoemde ‘enkele aandrijving’ of ‘dubbele aandrijving’ te vinden. Met een dubbele aandrijving kun je de snelheid van je bek onafhankelijk regelen van de snelheid van de invoer. De snelheden van invoer en bek blijven dan traploos in dezelfde verhouding als wanneer je de snijlengte verstelt. Op de 9050 is dit een optie, bij de 9060 en zwaarder zit het standaard. Technisch is dit een groot verschil, maar het is ook achteraf nog gemakkelijk op te bouwen op een gebruikte machine.

Een aandachtspunt zijn machines die gebruikt worden en geïmporteerd zijn uit andere landen. Dan kun je een FR treffen zonder vierwielaandrijving. In het buitenland draaien ook veel machines met een laag wielcenter. De hoogte kun je wel verstellen door de asstomp te kantelen, maar de hydrostaatpompen in sommige machines lopen maximaal 20 km/u. Ombouwen naar 40 km/u is erg prijzig en niet lonend.

Verder heeft ongeveer 20% van de machines een stuurautomaat. Eventueel is dit ook achteraf goed op te bouwen. Volgens Twentrac kiezen weinig New Holland-rijders voor een stuurautomaat op de hakselaar omdat deze machines van zichzelf een goede en directe stuurkarakteristiek hebben. In het gebruik is het belangrijk om de stuurremmen niet onnodig te gebruiken. Soms zie je chauffeurs die voor elke werkgang één rem intrappen om de machine even om te zetten en korter te draaien. Heeft een vorige eigenaar dat gedaan, dan kun je op termijn speling verwachten op het differentieel, de eindaandrijving en steekassen. Bij een machine met een bekende historie zou dit na te kijken zijn.

Met of zonder voorzet

Wat betreft maisbekken staan veel FR’s te koop in combinatie met een achtrijige maisbek. In Duitsland zie je ook veel tienrijers. New Holland levert ze onder eigen naam, maar koopt de bekken in bij Kemper, dat is nog steeds zo. Bij een tienrijer is een pijpverlenging nodig. New Holland levert dit origineel als kit met extra verlengslangetjes. Vrij eenvoudig op te bouwen, ook op gebruikte machines. Een open deur: uiteraard maakt het in waarde nogal een verschil of je een machine met maisbek en pick-up koopt of ‘kaal’. Er is geen standaard in de markt, sommige aanbieders adverteren met pick-up, andere met maisbek, en een derde met beide of juist zonder.

Extra’s als optie

Tot slot zijn veel randzaken nog op te bouwen. Opbrengstmeting ziet de fabrikant als een accessoire die altijd op te bouwen is. Een luchtdrukwisselsysteem is op een FR9000-hakselaar altijd door de dealer opgebouwd. Pas op de FR100-serie waren deze af fabriek voorbereid. De eerste FR-9000’s hadden een lichtere eindaandrijving. Deze asstompen zijn maximaal met 9 millimeter diameter te doorboren. Later, rond 2012, kreeg de FR de zwaardere eindaandrijvingen van de CX-combines. Deze zijn sterker en met 13 millimeter te doorboren. Hierdoor kan er op deze types meer lucht doorheen en zijn banden sneller op te pompen.

2012 is het laatste productiejaar van de FR9000. In 2013 kwam de FR100-serie, met veel meer veranderingen. De motoren voldoen aan strengere emissie-eisen. Verder is de routing van hydrauliek en bekabeling op deze modellen verbeterd. Ook de opstap en de trap zijn verbeterd. In 2016 kwam er nóg een motorupdate vanwege de emissienormen en in 2018 kregen alle FR’s een zwaardere achteras en andere details. Dit jaar kwam er een Fase V-motor. Qua hakselconcept is de basis vandaag de dag nog steeds gelijk. En dat betekent dat de eerste FR9000’s nog steeds courante machines zijn die in hakselkwaliteit niet onderdoen voor jongere opvolgers, mits ze goed onderhouden zijn natuurlijk. Bovendien kun je de onderdelen van nu óók gebruiken in de eerste FR’s, zoals bijvoorbeeld Hardox-slijtplaten, of de geharde hardchroom-korrelkneuzer met een groter toerenverschil die sinds 2013 te krijgen is.