Wim van Middendorp (39) uit Sibculo (Ov.) is sinds drie jaar eigenaar van een Fiat 251R. Een trekker die door zijn vierwielaandrijving én vierwielbesturing zijn tijd vooruit was.
Je hoeft geen kenner te zijn om in een Fiat 251R een La Picolla of de bekendere 211R te herkennen. De 251R, aanvankelijk bij Fiat aangeduid als de Montanina, is op de 211R gebaseerd. Er is bij Fiat – en wellicht ook bij andere trekkerfabrikanten – nooit een trekker geweest die in zoveel uitvoeringen leverbaar is geweest als de 211. Hoewel het in Nederland vooral gebleven is bij de standaard landbouwuitvoering en de smalspooruitvoering voor de fruitteelt.
Ik ben thuis tussen de Fiat-trekkers groot geworden. Mijn ouders zijn al tientallen jaren liefhebber, en door de jaren heen zijn er meerdere Fiat’s in de verzameling opgenomen. Als Fiat-liefhebbers zijn we altijd geïnteresseerd in wat aparts, en dat is de 251R zeker. De Montanina zat wel bij importeur Leonard Lang in het leveringsprogramma. Naar het schijnt zijn er ooit een of twee bij de gemeente Apeldoorn in gebruik geweest. Duidelijk bewijs daarvan hebben we nooit gezien, maar één ding is zeker: van de vierwielgestuurde uitvoering zijn er maar weinig gemaakt. Van de landbouwuitvoering zijn er duizenden gefabriceerd, van de Montanina hooguit enkele honderden.
Lees verder onder de foto
Calzolari maakte net als Fiat gebruik van portaalassen voor maximale bodemvrijheid. Het bijzondere zit hem in de vrij modern geconstrueerde 4wd met besturing.
Hoewel er naar het schijnt dus ooit een paar in Nederland zijn verkocht, is het onbekend waar die zijn gebleven. De meeste zullen in Italië verkocht zijn. Daar zijn ze ook niet dik gezaaid, maar ze zijn er nog wel te vinden. Deze heb ik bij een Nederlandse handelaar gekocht. Oorspronkelijk heeft de trekker in Zwitserland gelopen. Ook niet zo raar, want het model was ontworpen voor het werk op berghellingen. Met permanente vierwielaandrijving op vier even grote wielen en met een goede gewichtsverdeling, ben je dan heel wat stabieler dan met een standaard trekker.
Heel erg knap was de trekker niet, dus in die zin is er wel behoorlijk wat werk aan geweest. Maar technisch was dit exemplaar behoorlijk goed, en ook compleet. Op de brandstofpomp zit een urenteller, maar of je van die urenstand na zoveel jaren nog echt op aan kunt, is de vraag. Aan de technische staat kon je wel zien dat de trekker niet echt héél veel uren heeft gemaakt. Verf en vier nieuwe banden waren na de aanschaf wat dat betreft de grootste kostenpost.
Lees verder onder de foto
Door een hendel om te halen blokkeert de achteras in de middenstand en stuurt alleen de vooras.
Het concept op zich is voor een trekker uit die tijd natuurlijk bijzonder. De hele constructie is ook zo lekker herkenbaar. Je kunt precies zien hoe alles werkt, inclusief een eenvoudig mechanisch systeem om de vierwielbesturing uit te schakelen en alleen op de voorwielen te sturen. Eenvoudig, maar tegelijk allemaal heel doeltreffend en heel toegankelijk om aan te sleutelen. Bijna alles is buitenom opgebouwd. En achteraf is het toch ook bijzonder om vast te stellen hoeveel werk ze begin jaren zestig al met een 20 pk-trekkertje konden verzetten.
Als verzamelaar heb je altijd nog wel wensen. Vooral de zeldzamere typen zijn natuurlijk mooi om op te sporen. De 211 is er in veel uitvoeringen geweest, dus echt compleet heb je dat niet gauw. We hebben ook de uitvoering met ‘gewone’ voorwielaandrijving, en enkele opvolgers van de minder bekende uitvoeringen. Inclusief enkele rupstrekkers. Hoewel de 211 er nooit kwam als rupsvariant, was die er wel van de 25 pk-typen van voor de 211. En later natuurlijk van diverse zwaardere trekkers.
De basis van de 251R komt van Fiat, bij de gebroeders Calzolari (vrij vertaald schoenmaker) werd het door hen ontwikkelde systeem van vierwielaandrijving en -besturing aangebouwd.
