BLOG | ‘Aanbod autonome techniek groeit, prijs daalt, beleid blijft achter’

Al wandelend over de beursvloer van Agritechnica was het direct voelbaar: een mix van enthousiasme en subtiele nervositeit onder leveranciers van autonome systemen. Niet omdat de technologie faalt, integendeel. Autonomie draait op volle toeren; nog nooit was het aanbod van autonome technieken zo breed op ’s werelds meest innovatieve beurs voor landbouwmechanisatie.

De onrust onder de leveranciers van autonome systemen komt echter ergens anders vandaan. De technologie en markt bewegen sneller dan het Europese regelgevingskader kan bijhouden.

De snelle groei is vooral zichtbaar bij leveranciers van retrofit-autonomie. Drie jaar geleden kon je ze op één hand tellen. Nu zijn het er tientallen. Meer keuze, meer concurrentie – en uiteindelijk lagere prijzen. Vandaag de dag kosten retrofit-autonomiesystemen doorgaans €30.000 tot €60.000. Gezien het huidige tempo is het realistisch te verwachten dat de prijzen binnen enkele jaren dalen naar €15.000–€20.000. Ofwel: voor de prijs van een stuurautomaat krijg je binnenkort een vrijwel autonome trekker. Daarmee komt autonomie binnen bereik van een veel bredere groep boeren.

Kuhn trapt op de rem

Tegelijkertijd trappen fabrikanten op de rem. Het duidelijkste voorbeeld: de Franse fabrikant Kuhn. Kuhns autonome Karl-robot – die sterk doet denken aan de AgXeed AgBot T2 die al commercieel in het veld draait – oogde op Agritechnica volwassen en praktijkrijp.

Toch brengt Kuhn de machine voorlopig niet op de markt. Niet omdat hij er technisch niet klaar voor is, zeggen ze, maar omdat niemand een glashelder antwoord heeft op één fundamentele vraag: hoe regel je autonome landbouw veilig en op schaal?

Europese regels zijn verouderd

Ironisch genoeg zijn de Europese regels niet zo vaag als vaak wordt beweerd. De Tractor Mother Regulation (EU 167/2013) beschrijft tot in detail aan welke veiligheidseisen en typegoedkeuring een trekker moet voldoen.

Maar autonomie bestond nog niet toen deze regels werden opgesteld. Daardoor vallen retrofit-autonomiekits tussen wal en schip. Ze mogen op een trekker worden aangesloten zonder de typegoedkeuring ongeldig te maken — zolang ze maar geen invloed hebben op de originele voertuigelektronica.

En juist dát – een betrouwbare standaardkoppeling met het elektronische trekker-brein – is precies wat veel systemen nodig hebben om goed te functioneren. Daarom is er nu zoveel aandacht voor de Isobus-standaard en met name TIM (Tractor Implement Management): de enige schaalbare, legale en veilige route om autonomie via één gestandaardiseerde aansluiting met trekkers te laten communiceren.

Onafhankelijke innovatie stagneert

Hier ontstaat wrijving. Grote fabrikanten zijn terughoudend met het openstellen van hun systemen. Niet omdat het technisch niet kan, maar omdat het hun strategische positie ondermijnt. Wie de toegang tot het software-ecosysteem beheerst, beheerst de klant.

Intussen wachten onafhankelijke leveranciers en startups op duidelijkheid over hoe Level-4-autonomie – simpel gezegd: vrijwel volledig autonoom – kan worden ingepast in een gereguleerd kader. De technologie is er klaar voor; de regelgeving niet.

Aansprakelijkheidsangst

De onrust werd verder aangewakkerd door de recente rechtszaak in de Verenigde Staten tegen Monarch Tractor. Ooit geprezen als de ‘Tesla van de landbouw’, was Monarch een van de eerste fabrikanten die een volledig elektrische trekker combineerde met volledige autonomie.

Nu staat het bedrijf onder druk. Een grote dealer in de VS stelt niet alleen dat er technische problemen zijn, maar ook dat de autonome functies de beloofde prestaties niet waarmaken. In de VS kunnen zulke claims uitmonden in miljoenenclaims – bedragen die in de auto-industrie niet ongebruikelijk zijn.

Dit kan de eerste grote testcase worden voor productaansprakelijkheid bij autonome landbouwmachines. Niet omdat autonomie niet werkt, maar omdat het aansprakelijkheidsrecht een mijnenveld is. Een claim over ‘niet waargemaakte autonome beloften’ kan al voldoende zijn. Fabrikanten wereldwijd volgen dit met argusogen. En ongeacht de juridische uitkomst draagt deze zaak niet bij aan het vertrouwen in een sector die autonomie juist naar de boer wil brengen.

Europa dreigt achterop te raken

Terug naar Europa. Terwijl de VS, Australië en delen van Azië autonome systemen zonder veel terughoudendheid op de markt brengen, wacht Europa op beleidsmatige en juridische afstemming die maar niet komt. En zo stokt de vooruitgang. Autonomie kan de landbouw aantoonbaar verbeteren: lichtere machines, slimmere bewerkingen, hogere efficiëntie, betere benutting van kapitaal. Maar zolang regelgeving achter de realiteit aan blijft lopen, verdampt het potentieel in werkgroepen, commissies en juridische nuances.

Auteur: Geert Hekkert, hoofdredacteur van Future Farming

Lees meer artikelen over autonome machines op Trekkeronline

Gerelateerde tags: Autonoom, Precisielandbouw, Robots