9 juli 2025

TREKKER-roadtrip Turkije: giga land met enorme machine-industrie

TREKKER-redacteur Bob Karsten maakte samen met fotograaf Mark Pasveer een roadtrip door Turkije. Het is een gigantisch land, met een enorme trekker- en machine-industrie. Maar ondanks een indrukwekkende mechanisatiemarkt is het land geen boerenparadijs. Foto en video: Mark Pasveer

Turkije is een gigantisch land, met een imposante trekker- en machine-industrie. Jaarlijks worden er gemiddeld 50.000 trekkers verkocht. De landbouw is overwegend kleinschalig en kent uitdagingen. Maar dat deert de Turken niet: ze blijven positief en willen vooruit. Dat merkt TREKKER tijdens een roadtrip door Turkije.

Turkije is ongeveer negentien keer groter dan Nederland. Je zit ruim twintig uur in de auto als je het hele land wilt doorkruisen. Ook de landbouw is er groot, hoewel delen van het land daarvoor niet geschikt zijn. Vaak zijn landbouwbedrijven kleinschalig, soms tot het extreme toe.

Slim trekkers bouwen

Het is ongekend hoeveel machinefabrikanten het land rijk is, en wat die allemaal bouwen. In ieder stadje tref je wel een fabrikant. ‘Wat ze zien, kunnen ze bouwen’, klinkt het al gauw, een beetje sceptisch. Want de kracht van de Turkse fabrikanten zit ‘m niet per se in innoveren, maar vooral in slim produceren – het liefst in zo groot mogelijke aantallen.

Jaarlijks verkopen ze gemiddeld 50.000 trekkers. Mede vanwege economische instabiliteit schommelt dat aantal sterk: twee jaar terug zijn er bijna 80.000 verkocht. Ter indicatie: in Nederland zijn het vaak 2.500 tot 3.000 stuks.

Extreme droogte, instabiele economie

Maar een indrukwekkende mechanisatiemarkt betekent niet dat het land een boerenparadijs is. Het uitblijven van neerslag baart iedereen zorgen. Alle percelen zijn voorzien van een vorm van irrigatie, want droge zomers zijn normaal. Maar de laatste vijf jaar is het extreem droog. Vorig jaar viel in totaal 55 millimeter regen, aldus een teler in regio Konya. De ondergrondse watervoorraad raakt daardoor uitgeput. En geen irrigatie betekent geen gewas in het warme, droge Turkije.

Ook de extreme en snelle waardevermindering van geld is een doorn in het oog van veel boeren, mechanisatiebedrijven en fabrikanten. De economie is instabiel, de kosten nemen rap toe en de inflatie remt investeringen. Banken houden de hand op de knip. Ook klinkt kritiek op het systeem waarmee landbouwsubsidies worden verdeeld – hoe het werkt zou niet altijd even duidelijk en eerlijk zijn.

Staat pusht schaalvergroting

Al die factoren samen maken dat niet altijd middelen aanwezig zijn om te investeren. Ook al willen de Turkse boeren dat wel. De tijd dat een landbouwbedrijf verplicht evenredig werd verdeeld over de erfgenamen, waardoor de landbouw in grote delen van het land extreem is versplinterd, is voorbij. De staat stimuleert schaalvergroting. Alle erfgenamen dienen aan te tonen dat het bedrijf één blijft, bijvoorbeeld door één iemand aan te wijzen die verder boert. Alleen dan kunnen zij aanspraak maken op landbouwsubsidies.

En dan is veel mogelijk in Turkije. Want er is veel ruimte, je hebt groeizaam weer, en het barst van mensen die echt vooruit willen en hard werken. Maar het moet wel op z’n tijd blijven regenen.

Auteur: Bob Karsten