Onzichtbare Turkse Hema levert trekkeronderdelen aan fabrikanten wereldwijd
De Turkse fabrikant Hema is reusachtig, en toch bijna onzichtbaar op de mechanisatiemarkt. Dat komt omdat de toeleverancier doorgaans de naam van de afnemer in de gietmallen zet: van FPT en Perkins tot John Deere en CNH Industrial. Hema levert onderdelen aan allerlei machinefabrikanten, overal ter wereld.
Hema maakt bijna alle onderdelen die nodig zijn om een trekker te bouwen, en doet dat voor bijna alle gerenommeerde fabrikanten. De gigantische fabriek staat op een uurtje rijden ten westen van Istanbul. Die locatie is slim gekozen: twee grote havens dichtbij, en het is dicht bij Europa. Dus zijn vrachtwagens vlot bij de fabrieken van Europese machinefabrikanten.
De vele hallen zijn ingedeeld met korte productielijnen, en iedere lijn fabriceert één product. Dat kan een hydrauliekpomp zijn, een krukas, of een bepaald tandwiel. Aan het eind van iedere productielijn staat een stapel met houten kratten. Klaar voor transport, het kaartje dat erop is vastgeniet vertelt de bestemming. De ene krat moet naar een John Deere-fabriek in Mexico, in een ander liggen hydrauliekpompen klaar voor Claas Lexion-maaidorsers. Zo goed als alle bekende fabrikanten komen voorbij.
Lees verder onder de foto’s

Producten met knowhow
Hema heeft een gigantische gieterij. Motorblokken, carterpannen en cilinderkoppen worden allemaal in een grote hal gegoten, in een andere hal bewerkt, en vervolgens verscheept naar een machinefabriek. Opvallend is dat zelden de naam Hema wordt meegegoten. In plaats daarvan staat er FPT of Perkins in de gietmal. Het merk Hema bestaat niet als motorenfabrikant, maar heeft praktisch alles in huis om een eigen motor te assembleren. Ter indicatie: er is 551.000 vierkante meter ruimte (ruim 55 hectare) waarvan 181.000 overdekt.

Je kunt het zo gek niet bedenken, Hema bouwt het. Assen, transmissies, kroon- en pignonwielen, tandwielkasten, tandwielpompen, plunjerpompen, hele stuurinrichtingen, hefinrichtingen, alles voor elektro-hydraulische systemen en praktisch alles wat je in een motorblok vind.
Hema doet ook veel engineering-werk voor afnemers, en levert zelfs aan machinefabrieken in India en China. Ook al kunnen ze daar goedkoper produceren. “We maken producten waar knowhow voor nodig is, dat kun je niet verplaatsen naar lagelonenlanden”, vertelt Serkan Ergul, voorheen werkzaam bij Hema en nu bij zusterbedrijf Hattat. Hema heeft voor eenvoudige componenten een fabriek in India.
Complete onderdelenproductie in eigen beheer
Overal in de fabriekshallen hangen posters aan de muur die verraden dat Hema recentelijk het 50-jarig bestaan vierde. Hoe kan het dat de fabrikant zó fors is gegroeid? En waarom kloppen bijna alle fabrikanten hier aan voor hun onderdelen?

Volgens Serkan Ergul is stabiliteit het toverwoord. Dat moet je op twee manieren opvatten. Ten eerste: levertijd. Machinefabrikanten hebben een complex productieproces. Het is van essentieel belang dat ieder onderdeel, hoe klein ook, op tijd aanwezig is. En wat Ergul ook bedoelt met stabiliteit, is dat de kwaliteit van een component constant moet zijn. “Dat lukt ons goed, omdat we alles in eigen hand hebben. We maken onze eigen gietmallen, we hebben een eigen gieterij, en misschien wel het belangrijkste: alle bewerkingen gaan volautomatisch”, vertelt Serkan. Alle lijnen worden gefaseerd omgebouwd tot volautomatische systemen van Fastems, en er staan hele batterijen aan volautomatische plasma-nitreer-ovens voor oppervlaktebehandeling van het staal.

Er werken 3.300 mensen, waarvan zo’n 2.500 in de fabriekshallen. Het meeste handwerk dat je ziet, is dat mensen met perslucht bijvoorbeeld de boutgaten van motorblokken schoonblazen nadat die volautomatisch zijn uitgefreesd. Verder zijn ze ogenschijnlijk alleen bezig met materialen op de juiste plek te leggen, of om robots en automatische ovens in te stellen.

Gieterij uitbreiden
Hema had in 2023 een jaaromzet van € 400 miljoen, de Hattat-fabriek € 180 miljoen en de automotive-afdeling € 100 miljoen. De overkoepelende Hattat Holding had zo een jaaromzet van in totaal € 820 miljoen. Maar de hele mechanisatiebranche heeft te maken met tegenvallende verkopen. Dat geldt dan automatisch ook voor toeleveranciers. De omzet zal daarom ruwweg 30% dalen.
De grootste uitdaging is echter de gigantische inflatie. Het ontmoedigt de Turken echter niet: momenteel wordt er gebouwd om de gieterij uit te breiden, zodat die straks 100.000 ton staal per jaar giet.
Auteur: Bob Karsten
Gerelateerde tags: Hattat, Hema, Trekkers, Turkije roadtrip