30 mei 2025

Sleutelaar bouwt met versleten hakselmessen New Holland FR een fraaie messenwals

Sleutelaar Gerald Folbert bouwde een eigen messenwals. De messen uit de FR-hakselaar van New Holland zijn volgens hem het meest geschikt om een messenwals te bouwen. Kosten: een paar honderd euro en acht kratten bier. - Foto’s: Bob Karsten

Sleutelaar Gerald Folbert in Vriezenveen (Ov.) bracht bij vier loonwerkers kratjes bier in ruil voor versleten messen uit hun New Holland-hakselaars. Daarmee bouwde de handige kalver- en pluimveehouder een eigen messenwals. Kosten: paar honderd euro en acht kratten bier. Voordeel: de oudijzerhoop achter de stal slonk.

De messen uit de FR-hakselaar van New Holland, díe zijn volgens kalver- en pluimveehouder Gerald Folbert het meest geschikt om een messenwals te bouwen. De handige sleutelaar zocht op het internet alle maten hakselmessen op om die te vergelijken. “De breedte en lengte van de messen uit een FR lenen zich het beste voor zo’n messenwals, denk ik,” vertelt Folbert. “Plus: dat is een gangbare machine, er zijn er veel van in de omgeving.”

Lees verder onder de foto’s

Gerald Folbert (49) heeft vleeskuikens en rosékalveren in Vriezenveen (Ov.). Folbert teelt 24 hectare mais waarvan de rosékalveren eten. Na de mais wordt rogge geteeld als rustgewas, dat wordt in het voorjaar ingewerkt.

Versleten hakselmessen ruilen voor kratjes bier

De sleutelaar zocht via internet welke loonwerkers in de regio een of meerdere New Holland FR-hakselaars gebruiken en belde ze op. Vier loonwerkers gaven hun versleten hakselmessen mee. “In ruil voor twee kratjes bier. Dat is toch leuk,” zegt Folbert glunderend. Postel uit Tilligte (Ov.), Deijck Handel en Dienstverlening uit De Pollen (Ov.), Oude Lashof uit Rossum (Ov.) en Jansen Eupe uit Hoge Hexel (Ov.) hadden vast een gezellige vrijdagmiddagborrel – en Gerald Folbert heeft nu een fraaie messenwals.

De messen uit een FR-hakselaar zijn volgens Folbert het meest geschikt voor een messenwals. Alle linkse messen laste hij in de voorste wals, en alle rechtse in de achterste.

Onderdelen uit oudijzerhoop

De kalver- en pluimveehouder teelt 24 hectare mais. Folbert zaait sinds de rustgewasverplichtingen alleen nog ultra-vroege maisrassen. Een derde van z’n mais hakselt hij vóór september, waarna hij rogge inzaait als rustgewas.

Om die rogge in het voorjaar te verkleinen alvorens die in te werken, wenste hij een messenwals. Ter indicatie: een nieuwe messenwals kost zo’n €7.000 tot €9.000. “Dat is te duur voor mijn areaal,” vertelt Folbert. Met het idee om versleten hakselmessen te gebruiken, ging hij van start. “Ik vind het dan ook de sport om zo veel mogelijk onderdelen van de oudijzerhoop te pakken,” lacht hij.

De sleutelaar bekeek een paar machines om inspiratie op te doen, en bekeek ook zorgvuldig foto’s van verkoopadvertenties van zulke messenwalsen. Een vriend van Gerald tekende de ‘sterren’ uit en liet die uitsnijden. Net als de driehoekige delen aan de zijkant, waarin beide assen draaien. Kosten: €450.

Drie kokers die dienstdoen als frame en basis voor de wals, lagen nog achter de stal en zijn afkomstig van een oud schuurtje. Folbert had nog twee lange assen liggen – vermoedelijk ooit onderdelen van een overheaddeur – die hij ín de kokers laste. Daar bestelde hij vier lagerblokken bij à €40 in totaal.

De driepuntaanbouw komt van een oude bemester en lag nog op ‘de hoop’. Het traanplaat-spatscherm is afkomstig van een oprolbaar afdeknet van een silagewagen.

Licht verdraaid op koker gelast

“Ik heb eerst eens getest of je überhaupt op een hakselmes kunt lassen door er een hoekijzer aan te lassen en met een moker op te slaan,” vertelt Folbert lachend. “Puur om te proberen.” De ‘sterren’ zijn met een lichte spoed (verdraaiing) op de koker gelast. “Beetje afgekeken. En ik kan mij indenken dat de wals hierdoor beter insnijdt, en dat dit voorkomt dat-ie gaat springen,” legt de sleutelaar uit.

Op de voorste wals laste hij alle linkse messen, de achterste wals bestaat uit de rechtse messen. Folbert overwoog nog om een snelwisselsysteem voor de messen te bouwen. “Dat zou best een hele klus zijn, en hoe snel zullen die messen slijten?” vraagt hij zichzelf hardop af.

De driepuntsaanbouw lag nog op de oudijzerhoop, afkomstig van een oude bouwlandbemester. Na een eerste test monteerde de Twent nog een spatscherm om de neus van z’n New Holland TM155 te beschermen. Dat stuk traanplaat is afkomstig van een afdeksysteem van een silagewagen.

Omdat het niet meevalt om gedoseerd druk te zetten met de fronthef, plaatste hij nog twee gewichten van beide 150 kilo op de messenwals. Die deden vroeger dienst als frontgewicht voor een Fiat-trekker. Nu weegt de messenwals zo’n 1.000 kilo.

Van een oud koehek maakte Folbert een opklapbare afscherming voor transport op de weg. Als de messenwals de tests dit voorjaar voldoende doorstaat, dan laat hij hem nog stralen en spuiten. Dan heeft de machine naar verwachting een kleine €1.000 gekost.

Omdat het niet meevalt om gedoseerd druk te zetten met de fronthef, heeft Folbert de messenwals voorzien van tweemaal 150 kilo oude frontgewichten.

Kleinere pollen met messenwals en schijveneg

Gerald Folbert demonstreert zijn creatie op een perceel rogge, waar mais in moet. De werking is precies zoals hij voor ogen had: de rogge wordt verkleind (afgesneden tot zo’n 15 centimeter), de grond blijft redelijk ongeroerd. Daardoor Folbert de messenwals gebruiken om een forse groenbemester al een keer te verkleinen als deze te groot wordt, zonder dat de draagkracht verdwijnt.

Folbert gebruikt de messenwals in combinatie met een schijveneg. Waar de messenwals in de breedte doorsnijdt, snijdt de schijveneg in de lengte. De combinatie maakt dat er kleine pollen boven komen te liggen. Daar kunnen ze uitdrogen, tot een volgende bewerking.