Nederlander Wil van Herk vestigde zich 19 jaar geleden op een leeg weiland in Letland en bouwde daar een nieuw melkveebedrijf. Daar melkt hij nu 400 koeien. Dat Van Herk een omvangrijk machinepark heeft staan, heeft alles te maken met het feit dat er geen loonwerker in de regio is. Dus doet hij al het landwerk in eigen beheer, met John Deere-trekkers.
Het is 19 jaar geleden dat Nederlander Wil van Herk zijn caravan parkeerde op een leeg weiland in Letland en daar vanuit het niets een melkveebedrijf startte. Ieder jaar bouwde hij wel iets bij. Wil, nu 60, is nog helemaal niet klaar. Zo is het mest uitrijden een logistieke bottleneck en daarover heeft hij allerlei ideeën. Daarnaast startte Van Herk vorig jaar met de teelt van luzerne – dat is nog veel leren.
De avonturier denkt ook weleens na over een nieuwe melkruimte met robots erin. “Maar ergens denk ik ook: dat is aan mijn zoons, als ze dat willen. Die zijn nu 18 en 21. Zij moeten ook nog wat te doen hebben. Ik zou niets erger vinden dan te moeten starten op een bedrijf waar alles al klaar is”, vertelt Wil.
Lees verder onder de foto’s
Van Herk komt oorspronkelijk uit Hulsel (N.-Br.) en emigreerde na school naar Denemarken om daar een melkveebedrijf op te bouwen. De ontmoeting met een Letse vrouw maakte dat Wil met machines en al verhuisde naar Letland, op anderhalf uur rijden ten oosten van Riga.
Een aantal trekkers die meekwamen naar Letland heeft hij nog staan, sommige gebruikt hij af en toe nog. De avonturier koos bewust voor een leeg weiland als vertrekpunt: “Ik wilde zeker geen oude, betonnen Kolchoz kopen. Dan ben je je hele leven druk met opruimen.”
In het kort over hoe het is om in Letland te boeren: “Het grootste verschil is dat je financieringslasten een stuk lager zijn. De grondprijzen zijn hier bescheiden: € 3.000 tot € 6.000 per hectare”, vertelt Wil. “Vergeet echter niet: de machines en mensen kosten hier ook gewoon geld en de melkprijs is een stukje lager. Op een brandverzekering na is verzekeren niet echt een ding hier. Je moet dus van risico houden”, vertelt hij. “En je bent hier veel vrijer. Je kunt hier uitbreiden, of breed over de weg. Wat dat betreft zou ik niet meer in Nederland kunnen wonen.”
Of hij anderen zou adviseren naar Letland te emigreren? “Nou,” begint hij, “je moet wel echt van avontuur en risico houden, en tegen onduidelijkheid kunnen. Het is hier niet zo strak geregeld als in Nederland.”
Dat Van Herk een omvangrijk machinepark heeft staan, heeft alles te maken met het feit dat er geen loonwerker in de regio is. Wil: “We moeten hier gewoon alle machines zelf hebben. En het liefst dubbel, voor als er iets kapot gaat. We kunnen niet even een loonwerker inschakelen.”
In totaal bewerkt hij 700 hectare, waarvan ruim de helft met voedergewassen en de rest graangewassen. Voor dat laatste staat er een jonge New Holland CX8.70-maaidorser klaar, in combinatie met een graandroger om onder vochtigere omstandigheden (tot 22%) te dorsen. Van Herk is goed te spreken over Pöttinger-machines: maaier, schudder, opraapwagens en ook de zaaimachine komen uit Oostenrijk.
Luzerne is een nieuwe teelt voor de veehouder, en dat is nog een leerproces. Van Herk haalde een gebruikte Hesston 8100-zelfrijdende zwadmaaier naar Letland. Daar is hij nog niet helemaal van overtuigd: de machine kneust het gewas niet, waardoor het slecht droogt. De Hesston blijft wel – hij staat niet in de weg in de grote machineloods – en wie weet komt hij nog een keer van pas.
Dit jaar wil Van Herk proberen om met de ‘gewone’ Pöttinger-maaiers te maaien, met een laag toerental. Al is dit jaar sowieso geen succesjaar in de luzerne. Het vroor een week lang 23 graden zonder dat er sneeuw lag. Dat heeft de luzerne deels kapotgevroren, net als sommige wintergranen. Van Herk overwoog te investeren in een bandhark, omdat die de luzerneblaadjes – die je wilt voeren – het minst verliest. Maar de hoge aanschafprijs maakt dat het voor nu geen interessante optie is.
Voor één van de opraapwagens staat een Amerikaanse John Deere 8100, met nu 17.000 draaiuren op de klok. Tien jaar geleden ging de transmissie eens kapot. Die is toen naar Nederland verzonden ter reparatie, omdat er destijds geen goede John Deere-dealer was in Letland (nu wel). Verder doet de trekker het goed, en is het een trouwe trekker, vertelt Wil. Alleen de stuurkolomverstelling moet hij eens laten repareren, die blijft niet meer hangen.
Zo is er ook een 4755 met dubbellucht met 23.000 uur. Die heeft ‘op het oog’ 50 pk meer dan origineel. Dit voorjaar werkte hij nog een poosje met een woeler-kopegcombinatie, maar de trekker werd warm. Er staat ook een Amerikaanse 7310 R, voor het zware landwerk.
Van Herk doet al het werk met John Deere-trekkers. Een 6250 R doet allerhande werk. Het meest te spreken is Wil over de 6155 M: “Een heel fijne trekker. Dat is echt de opvolger van de 6830. Makkelijk rondom de boerderij en op het erf, maar ook op het land.”
Een vreemde eend in de bijt is de Case IH 1455XL. Die trekker kwam mee uit Denemarken. Tien jaar geleden, toen de 8100 kapot was, heeft de trekker nog 12.000 kuub mest uitgereden met de 20-kuubs Joskin-tank met bouwlandbemester. Dat werd ‘m te veel en de drijfstang kwam naar buiten. Die trekker staat nog naast twee andere ex-Denemarken-trekkers in de schuur.
Sinds kort is er een 16 kuubs Roelama Multiwheel-mesttank op het bedrijf, naast een 20-kuubs Joskin-tandemasser uit 2011. Die Roelama bevalt goed en heeft op het land een grote capaciteit, maar het transport is zoals gezegd nu de bottleneck. Van Herk heeft al twee mestopslagen van 7.000 kuub in het land om de transportafstand te verkleinen. Hij denkt weleens aan landbouwtrucks, die dan in het najaar mee kunnen in de mais. Of misschien nog liever: ondergrondse leidingen naar die mestopslagen. Dus ja, de Brabander van origine is nog niet klaar met pionieren.
Auteur: Bob Karsten
Lees meer artikelen over de TREKKER-roadtrip door de Baltische Staten
Gerelateerde tags: Baltische Staten, John Deere, Trekkers
