De Photoheyler-rotorschoffel - voorzien van vier camera's - schoffelt onkruid in de rij. Dat kunnen er meer, maar de roterende messen maken de machine uniek. - Foto’s: Michel Velderman
De rotorschoffel van de Duitse machinefabrikant Photoheyler schoffelt onkruid in de rij. Dat kunnen er meer, maar de roterende messen maken de machine uniek. Gangbaar zijn heen-en-weer gaande schoffelmessen. Uniek is ook het in de rij houden van de schoffel. De camera’s op de Photoheyler-rotorschoffel herkennen de rijen en sturen de trekkerwielen, terwijl de steunwielen aan de schoffelbalk synchroon meesturen. De rotors worden met sensoren automatisch op diepte gehouden.
De rotorschoffel van fabrikant Photoheyler is al langer in ontwikkeling, maar vrij recent op de markt. In Nederland draait inmiddels het eerste exemplaar. TREKKER ziet de schoffelmachine aan het werk in het gewas valeriaan. Een bijzonder gezicht: twaalf rotors op een rij die al rijdend tussen de planten door het onkruid weg meppen.
Achter de machine steekt een verrassende techniek. De valeriaan staat op Drentse zandgrond. Als gevolg van een te nat plantseizoen vorig jaar is de stand onregelmatig en de grond wat ongelijk, maar dat blijkt de schoffel niet te deren. Mits er enige ruimte tussen de planten zit, vanaf zo’n 10 centimeter afstand, kan de Photoheyler het veld vrijwel volledig schoffelen.
Lees verder onder de video
Volledig autonoom, zonder gps
De trekker rijdt zonder gps volledig autonoom met de Photoheyler-rotorschoffel over het land. De chauffeur stuurt alleen op de kopakker. De camera’s herkennen de cultuurplanten, de rijen en bedienen de besturing van de trekker. De loopwielen van de schoffel sturen mee. De correcties zijn subtiele bewegingen die je op het oog vrijwel niet ziet.
In Duitsland heeft Photoheyler veel ervaring met het schoffelen van suikerbieten. Er staat echter al een flinke lijst met gewassen in het scherm. Valeriaan stond daar nog niet bij, maar dat was slechts een kwestie van tijd. In een nieuw gewas worden van een aantal planten camerabeelden naar het hoofdkwartier van Photoheyler in Zuid-Duitsland gestuurd. Drie uur later kan de machine al aan het werk. Dat proces wordt nog een paar keer herhaald om de herkenning te optimaliseren.
In een volstrekt nieuw gewas kan de Photoheyler-rotorschoffel na een dag zijn weg vinden en binnen enkele uren weer nieuwe vaardigheden bijleren. In Nederland bleek de schoffel ook geplante spinazie al binnen een dag goed te herkennen. Een suikerbiet wordt al in het tweebladstadium herkend.
Snelheid rotor finetunen
Photoheyler levert een 6 meter brede schoffelbalk met parallellogrammen op 50 centimeter rijafstand. Desgewenst zijn er meer of minder parallellogrammen te monteren voor andere rijenafstanden, maar ombouwen tijdens het seizoen is geen aanrader. Ieder element heeft immers zijn hydrauliek en stroomvoorziening. Dat is netjes aangelegd, maar leent zich er niet voor om steeds te verschuiven. Aanpassen aan grote verschillen in plantafstanden kan wel.
Er is keuze in de breedte van de messen op de rotors. Hoe nauwer de planten staan, hoe smaller de messen moeten zijn. Met een plantafstand van 20 tot 25 centimeter past een mes van 10 centimeter prima. De gebruiker kan ook instellen hoe snel de rotor moet bewegen en hoe vaak: een keer of twee, misschien wel drie keer de rotor het mes tussen twee planten een slag laten maken.
De bovenste armen van de parallellogrammen bestaan uit een geïntegreerd hydrauliekblok. Parallellogrammen kunnen individueel heffen en zakken. Een andere bijzonderheid zijn de meesturende loopwielen.
Werkdiepte naar wens corrigeren
Zoals gezegd rijdt de trekker – autonoom aangestuurd door de camera’s – strak langs de rijen. De chauffeur heeft echter de vrijheid om de denkbeeldige lijn die de Photoheyler-rotorschoffel volgt wat opzij te schuiven. De werkdiepte van de parallellogrammen is handmatig met een spindel op de loopwielen af te stellen. Balk en parallellogrammen zijn overigens van Hatzenbichler. Dat betekent dat ook alle typen schoffelmessen en bladbeschermers van Hatzenbichler te gebruiken zijn.
De rotors hangen aan aparte parallellogrammen die zijn voorzien van automatische hoogteregeling. Op het beeldscherm kan de chauffeur de werkdiepte naar wens corrigeren. Hij kan ook de elementen individueel heffen om uit te geren of voor een scheve kopakker. Staan alle rotors omhoog, dan kun je de schoffelbalk gebruiken als gewone schoffel die alleen tussen de rijen schoffelt. De camera’s zorgen dan nog steeds voor het sturen langs de rijen. Dan kan de rijsnelheid ook flink omhoog.
De rotors worden elektrisch aangestuurd en hangen in een parallellogram met automatische sensorgestuurde hoogteregeling.
Mogelijkheden en beperkingen Photoheyler-rotorschoffel
In het seizoen wisselen met rijenafstanden is theoretisch mogelijk, maar niet praktisch. De parallellogrammen zijn te verschuiven of weg te halen, maar de montage van hydrauliekleidingen en stroomvoorziening maakt dat lastig.
De machine werkt beter naarmate de planten nauwkeuriger op afstand in de rij staan. Sla is een gewas dat camera’s heel makkelijk herkennen en dat mooi regelmatig op afstand staat. Ideaal voor een schoffel die in de rij schoffelt, maar niet ideaal voor de Photoheyler. Door de roterende messen gooit de Photoheyler immers wat grond op. Die grond kan in een krop sla ingroeien. Ook bij de concurrenten die met heen-en-weer gaande messen werken, is dat trouwens een aandachtspunt.
Ander punt van aandacht: de camera’s sturen de wielen van de trekker. Dat verloopt via een CAN-bus-systeem. De boel op een trekker aansluiten vraagt om een trekker die van een stuurventiel is voorzien. Zit er gps op de trekker, dan zal dat normaal gesproken ook het geval zijn. Volgens de fabrikant is het aansluiten vrijwel plug-and-play bij enkele van de nieuwste trekkers, mits deze voorzien zijn van Isobus TIM.
Wat de capaciteit betreft: de fabrikant geeft aan dat een rijsnelheid van 3 kilometer per uur mogelijk is. Of dat haalbaar is, hangt af van het gewas en vooral van de afstand tussen de planten. In veel gevallen zal 2 kilometer per uur een gangbare snelheid zijn. Dat is vergelijkbaar met wat de concurrenten realiseren met heen-en-weer werkende schoffels.
