Tijdens de TREKKER-rondreis door de Baltische Staten merkt TREKKER-redacteur Bob Karsten op dat de landbouwbedrijven in Estland, Letland en Litouwen nog maar ruim 30 jaar bestaan. Sinds 1991 zijn de drie landen onafhankelijk en startte de bedrijvigheid eigenlijk vanaf nul. Respect voor de boeren in de Baltische Staten.
Als ik in Nederland ergens ben voor een interview, komt zelden ter sprake hoe het bedrijf ooit begon. Als vanzelfsprekend gaat het landbouwbedrijf namelijk over van generatie op generatie. Sporadisch hoor je eens hoe opa, of zelfs de generatie daarvoor, het bedrijf ooit begon.
Hoe anders is dat in de Baltische staten. Estland, Letland en Litouwen waren jarenlang gedwongen een onderdeel van de Sovjet-Unie. Sinds 1991 zijn de drie landen onafhankelijk en startte de bedrijvigheid eigenlijk vanaf nul. Dat betekent dat de landbouwbedrijven in deze landen pas ruim dertig jaar bestaan. De eerste generatie staat vaak nog aan het roer. Anders gezegd: zij hebben ruim dertig keer kunnen dorsen.
Tijdens een bedrijfsbezoek wordt ook steevast de eerste trekker van het bedrijf even aangewezen – altijd een MTZ (Belarus). Dan hoor je hoe de ondernemers startten met een paar hectare die zij toegewezen kregen. En dat in onzekere beginjaren: geen georganiseerde afzetmarkt en nauwelijks middelen.
Tijdens onze rondreis door de Baltische staten zien we veel bedrijven die we in Nederland al gauw hobby noemen. Ogenschijnlijk kregen de bedrijfseigenaren een paar hectare toegewezen en veranderde daar de laatste drie decennia weinig. Mooi ook om te zien, en dat dat kan.
Aan de andere kant van het spectrum zien we bedrijven groeiden naar 100, soms 200 of zelfs 5.000 hectare. Of in het geval van de Auga Group: 38.000 bunder.
We treffen in de Baltische staten verschillende typen ondernemers aan die van praktisch niets, in een kort tijdsbestek, iets heel eigens maakten. De ene ondernemer richt zich op pure zelfredzaamheid, een ander groeit fors, weer een ander wil professionaliseren. Je kunt alleen maar respect hebben voor wat zij in drie decennia hebben klaargespeeld. Petje af voor die bikkels in de Baltics.
Auteur: Bob Karsten
Gerelateerde tags: Baltische Staten, Trekkers
