Op het eerste gezicht lijkt het een gewone graanoogst; drie combines werken hun weg door dit perceel in Mississippi (VS). Het oplettende oog ziet echter dat het om rijst gaat. Een gewas dat zich niet altijd even makkelijk laat oogsten, zo blijkt. De teelt van deze waterplant vergt de nodige specifieke vaardigheden.
Op het akkerbouwbedrijf van de familie Prewitt is het smullen voor de trekkerliefhebber. Een eerste kennismaking toont een gemengd gezelschap langs de oprit van het bedrijf. Fendt-trekkers uit de 900-serie flankeren een John Deere 8RX 370 op rupsen, uitgerust met tanks voor vloeibare kunstmest.
Het machinepark verraadt niet meteen dat we in het diepe zuiden van de Verenigde Staten zijn; wel dat ze hier modern en efficiënt boeren. Prewitt Farms is een echt familiebedrijf, gesitueerd in de delta van de rivier de Mississippi. Op kantoor treffen we Bern (62) en zijn vrouw Kris (52). Van de vijf kinderen van het echtpaar werken de meesten ook op het bedrijf. De jongste telgen, de kleinkinderen, lopen in en uit. Het is een levendige boel. De telefoon gaat doorlopend. Het is een drukke tijd voor Prewitt, die 3.240 hectare bewerkt met in het bouwplan onder andere sojabonen, korrelmais en rijst. Vandaag maken ze een begin met het dorsen van 500 acre rijst, zo’n 200 hectare.
Lees verder onder de foto’s
Langs de oprit van het bedrijf krijgen we meteen al een voorproefje van het moderne gemengde machinepark van familie Prewitt. Fendt 900-trekkers en een John Deere 8RX 370 op rupsen, voorzien van tanks voor vloeibare kunstmest, staan klaar voor meer werk.
“We zijn op een unieke plek”, vertelt Kris Prewitt. “De Delta is grillig. Dat is moeilijk voor te stellen op een mooie dag als deze. Nog niet zo lang geleden hadden we hier een hevige hagelbui die een groot deel van de mais vernielde. Het kan ook extreem droog zijn of juist overstromen; regelmatig zwelt de wind aan tot storm.” Kris citeert streekgenoot en schrijver William Faulkner: “Om de wereld te begrijpen, moet je eerst een plek als de Mississippi Delta kunnen doorgronden.”
Bern en Kris Prewitt runnen samen met hun kinderen Prewitt Farms in Boyle, Mississippi (VS). De akkerbouwers telen op 3.240 hectare in hoofdzaak sojabonen, tarwe en mais. Rijst is een relatief klein onderdeel van het bouwplan. Het bedrijf is in alle opzichten een modern en efficiënt ingerichte onderneming met een jong machinepark.
In de Verenigde Staten is rijst een relatief klein gewas, hoofdzakelijk geteeld in de zuidelijke staten en het noorden van Californië. De rijstplant is een semi-waterplant. Hij doet het goed op kleiachtige grond. Een groot deel van het groeiseizoen staan de planten in het water.
Bern Prewitt legt uit dat de VS twee rijstteeltmethodes kent. De eerste is simpelweg een lage dijk rondom een perceel leggen. Vervolgens laat je het perceel onder water lopen. Een andere methode (een meer recente ontwikkeling die de akkerbouwer nu drie jaar volgt) is rijstteelt in rijen. Met daarnaast greppels of flexibele waterbuizen (poly tubes) die voor een constante wateraanvoer zorgen. Het uitrollen van de kunststof buizen is een zware klus die veel fysieke arbeid vergt. Water pompt de akkerbouwer op uit de grond vanaf een diepte van 120 feet, ofwel 36 meter.
De ‘poly pipes’ zorgen voor de aanvoer van water naar het rijstgewas, maar ook – zoals op deze foto – bij de sojabonen. Het is een eenvoudige techniek. De buis is op willekeurige plaatsen opengeprikt om water te laten vloeien. Het water wordt op verschillende plaatsen opgepompt.
Zaaien gebeurt gewoonlijk in maart of april met een standaard zaaimachine. Op dit bedrijf draait er een met 10 meter werkbreedte van John Deere. Het groeiseizoen duurt gemiddeld 120 dagen. Zodra het gewas 15 centimeter hoog is, start de bevloeiing. Voor de planten in het water komen te staan, moet je de onkruiden onder controle hebben, meldt de akkerbouwer. Daarna kun je niet meer met een trekker het perceel op.
Bern vertelt dat rijst een enorm sterk gewas is, het overleeft natuurgeweld als hagel en storm. Anderzijds is het extreem gevoelig voor onder andere chemische onkruidbestrijding. Op het eerste gezicht lijkt een misser niet zo ernstig, maar gedurende het groeiseizoen wordt de schade zichtbaar. De plant blijft achter en zal een matige opbrengst geven. Spuiten in rijst gaat dan ook met beleid.
De rijstoogst gaat door tot in de late uurtjes. Een John Deere 8330 met Kinze-grain cart lost rijst in een vrachtauto. Op de voorgrond staat de Xerion 12.650 met een volle Parker 1654 te wachten op zijn beurt.
De drie Claas Lexion 8700-maaidorsers op rupsen – uitgerust met 13,8 meter brede 1380 Convio Flex-maaiborden – zijn nog geen jaar oud. Van de buitenkant zijn de maaidorsers standaard, maar onderhuids niet. De machines zijn voor diverse gewassen inzetbaar. Behalve in rijst dorsen de Prewitts met dezelfde machine ook tarwe en sojabonen.
De akkerbouwer legt uit dat rijst een maaidorser in één seizoen kan slopen. De korrels werken als schuurpapier en kunnen draaiende delen zeer snel laten slijten. Daarom levert Claas de combines af fabriek met een ‘rijstpakket’. Dat betekent dat gevoelige delen extra zwaar zijn uitgevoerd.
Op het perceel valt direct op dat de akkerbouwer het gewas relatief hoog maait. De onderzijde kan nog vochtig en groen zijn, en dat wil behoorlijk stropen. Daar probeer je zo weinig mogelijk van door de machine te laten gaan. Bovendien heeft het groen de neiging zich te hechten aan de korrels, wat direct tot verliezen leidt. Een medewerker komt enthousiast melden dat de oogst op het perceel 210 bushels per acre bedraagt, omgerekend zo’n 10,5 ton per hectare. Opgelucht kijkt de akkerbouwer naar zijn rollende combines. Het doel is gehaald, zelfs overtroffen.
De rijst wordt onmiddellijk afgevoerd naar de lokale verwerker in het plaatsje Boyle. Hier staan tientallen vrachtauto’s te wachten tot deze kunnen lossen. Prewitt geeft de voorkeur aan rijstteelt op contractbasis.
Een ding zint hem niet. Het vochtgehalte is 13% en mag echt niet lager zijn. Anders dan bij tarwe wil je wel wat vocht in je korrels. Rijstkorrels zullen namelijk breken als ze te droog zijn, en een gebroken korrel kun je niet verkopen. Het afstemmen van de oogst op het moment dat je het water wegpompt van het perceel, heeft daar veel invloed op. Prewitt moppert over zijn eigen handelen: “Ik had het water nog een week moeten laten staan. Het is altijd een inschatting. Vroeger hadden we in deze tijd nog wel eens een regenbui; tegenwoordig is het alleen maar droog.”
Timing is erg belangrijk bij de oogst van rijst. Het vochtgehalte mag niet te laag zijn, anders kunnen de korrels breken. Het groene gedeelte van de plant kan snel verstoppingen geven in de maaidorser. Daarom wordt relatief hoog gemaaid en blijft een flinke stoppel achter.
Zodra het water weg is moet je oogsten. En graag in korte tijd. Om over voldoende slagkracht te beschikken heeft Prewitt een geoliede oogsttrein met grote chaser bins (volgwagens) en een Mother Bin-overslagwagen. Prewitt is naar eigen zeggen altijd een echte John Deere-man geweest, maar staat inmiddels open voor alle merken. Er zijn veel producenten die gewoon goede spullen maken.
Deze overslagwagen van het van oorsprong Australische bedrijf Mother Bin wordt tegenwoordig in de Verenigde Staten gebouwd. De enorme zeven-assige wagen met een laadvermogen van 4.000 bushel (81 ton) zorgt ervoor dat de maaidorsers hun bunker altijd kunnen legen. De Mother Bin creëert een enorme mobiele buffer in de oogsttrein.
De akkerbouwer en zijn vrouw bezochten de Claas-fabriek in Duitsland en waren destijds zelfs in Rusland om naar oogstmachines te kijken. Claas laat de nieuwe Xerion 12.650 als test meedraaien op de farm, vandaar dat deze trekker te zien is in de rijstoogst. Hij is uitgerust met een serie sensoren. Prewitt kijkt tevreden naar de gevulde overslagwagen en zegt: “Als de tijd rijp, is moet je de middelen hebben om snel toe te slaan”.
Auteur: Mark Pasveer
Gerelateerde tags: Combines, Maaidorsers, Oogsttechniek
