Steeds meer cultivatoren en schijveneggen kunnen de werkdiepte automatisch aanpassen aan plaatselijke omstandigheden. Op basis van een taakkaart, maar ook in dezelfde werkgang op basis van een bodemscanner. We bekeken wat er al kan op het gebied van variabele bewerkingsdiepte en wat het oplevert.
In Nederland maken we het niet zo bont met verschillende grondsoorten binnen percelen. Toch zijn er situaties dat je de werkdiepte zou willen variëren, zoals bij wisselende grondsoorten of hoogteprofielen. Of op plekken waar veel gereden is en de bodem meer verdicht raakte. Fabrikanten van sensoren en machines spelen daar op in met oplossingen om de werkdiepte automatisch te variëren of juist constant te houden. Onzin? Dat dachten we eerder ook van boomhoogtesensoren op een spuitboom. Niet geheel toevallig zijn het juist die ultrasoon-sensoren die sommige fabrikanten gebruiken op grondbewerkingsmachines.
Zo levert Topcon sinds 2018 de bekende Norac-sensoren voor de diepteregeling van onder meer cultivatoren en schijveneggen. Die houden de werkdiepte constant ongeacht oneffenheden. Komt vooral van pas als je grote percelen en lange machines gebruikt en het zaaibed egaal wilt hebben. Topcon adviseert twee sensoren (of vier bij een langere machine met knik-/draaipunt). Door niet onnodig diep te werken spaar je niet alleen de bodem, maar ook brandstof. De werkdiepte variëren met een taakkaart kan hiermee (nog) niet.
Lees verder onder de foto
Topcon levert sinds 2018 de bekende Norac-sensoren voor diepteregeling op cultivatoren en schijveneggen, zoals deze Kuhn Krause Excelerator. De sensoren houden de werkdiepte constant ongeacht oneffenheden. Precies zoals een hoogteregeling op een spuitboom. – Foto: Topcon
De werkdiepte constant houden óf variëren gaat wel met AFS Soil Command van Case IH, en met TruSet Active van John Deere. AFS Soil Command is al eventjes op de (Amerikaanse) markt en TruSet Active is eind vorig jaar geïntroduceerd.
Bij John Deere meet (en registreert) een ultrasoon-sensor continu de hoogte van het frame van de machine en de werkdiepte. De techniek kan de werkdiepte ook automatisch aanpassen als de steunwielen van een (getrokken) cultivator of schijveneg wegzakken, of juist groter worden door aanklevende grond. De fabrikant toont het systeem niet voor niets in combinatie met zijn autonome 8R-trekker. Zodra een bestuurder ontbreekt, moeten sensoren immers diens werk en toezicht overnemen.
In de Verenigde Staten en Australië levert een aantal aanbieders grondbewerkingsmachines die de bodem automatisch variabel kunnen bewerken. Zo levert Gates Manufacturing uit Noord-Dakota het Dynamic Adapt Soil Conditioning-systeem. Dit systeem benut sensoren om de hoek van de schijven van Gates’ schijveneggen tijdens stoppelbewerkingen automatisch aan te passen aan de gewenste menging van grond en gewasresten. De schijfhoek varieert in stappen van 0,5 graden tussen 0 en 15 graden.
Summers Manufacturing, eveneens uit Noord-Dakota, kan de schijfhoek variëren tussen 0 en 19 graden. De machinefabrikant levert de iControl, Daarmee kun je verschillende standen opslaan en later opnieuw oproepen. Volgens Canadees onderzoek uit 2017 bespaar je 17% brandstof door de schijfhoek 6 graden minder agressief te zetten. Naast brandstofbesparing, minder slijtage en onderhoud, erosie tegengaan, vocht beter vasthouden en verdamping beperken, wordt als voordeel aangevoerd dat je de machine breder kunt inzetten.
Met de Agrowplow AP82-diepwoeler van de Australische fabrikant Davimac Group in New South Wales kun je de werkdiepte van de woelpoten variëren tot maximaal 60 centimeter.
Om automatisch op variabele diepte te werken moet je over relevante bodeminformatie beschikken. Zoals bodemkaarten, satellietdata, data over het brandstofverbruik van trekkers tijdens grondbewerkingen of sensordata. Denk bij het laatste aan bodemscanners, zoals de SoilXplorer van AgXtend/CNH, de Dualem 21S, de Topsoil Mapper van Geoprospectors, de passieve gammastraling-bodemscanner van Loonstra & Van der Weide en de Veris MSP3/iScan.
De SoilXplorer is een door CNH Industrial vermarkte versie van de Topsoil Mapper van Geoprospectors. Qua functionaliteiten en werking zijn beide sensoren identiek. Voor zover bekend is deze bodemscanner de enige die geschikt is om in de fronthef van een trekker te meten en op basis daarvan de werkdiepte van het werktuig achter de trekker te variëren.
Lees verder onder de video
Geoprospectors levert daarvoor de Topsoil Mapper (€ 28.000) in combinatie met zijn Automatic Tillage Control (ATC, € 7.500). Gebruikers zijn er in Duitsland, Oostenrijk, Roemenië, Brazilië en de Verenigde Staten; nog niet in Nederland.
Navraag bij CNH leert dat er gebruikers van de SoilXplorer zijn in Oost-Europa, maar (nog) niet bij ons. Wel zijn in Nederland vijf SoilXplorers actief. Vier bij dealers/adviseurs en eentje op golfbanen.
In de Isobus-database van AEF (Agricultural Industry Electronics Foundation), of in de AEF Isobus-app, kun je snel en eenvoudig uitvinden welke apparatuur en machines Isobus-gecertificeerd zijn. Op basis van een taakkaart of sensordata voer je dan variabele bodembewerkingen uit.
Eén van die Isobus-oplossingen is iQblue connect van Lemken. Met iQblue connect maak je een bestaande ploeg of cultivator slim, zodat je bepaalde hydraulische functies automatisch kunt aansturen. Dat gaat merkonafhankelijk, wel is een TIM-geschikte trekker nodig.
Lees verder onder de foto
De Lemken iQblue connect-module (het zwarte kastje met blauwe sticker midden op de foto) kun je op elk merk ploeg en cultivator monteren en ook onderling uitwisselen. – Foto: Stefan Tovornik
Met dit Tractor Implement Management kan een werktuig of machine een of meerdere functies van een trekker aansturen. iQblue connect kan de snijbreedte van een varioploeg variëren en de werkdiepte van een gedragen cultivator regelen. Voor het laatste heb je specifiek de functie ‘TIM hitch’ nodig.
Lees verder onder de foto
iQblue connect kan de snijbreedte van een varioploeg variëren en de werkdiepte van een gedragen cultivator regelen. Voor het laatste heb je specifiek de functie ‘TIM hitch’ nodig. – Foto: Florian Krippl
Soyl, een Britse precisielandbouwspecialist en onderdeel van Frontier Agriculture, ontwikkelde samen met een ander bedrijf de Autodepth controller. Die was net als de Lemken geschikt om de werkdiepte van cultivatoren automatisch te variëren. Was, want navraag leert dat ze de Autodepth controller al een tijdje niet meer aanbieden. Zowel Lemken als Soyl deden onderzoek naar de mogelijke brandstofbesparingen van grondbewerking op variabele diepte (zie kader Brandstof besparen).
Auteur: René Koerhuis
Gerelateerde tags: Bodembewerking, Grondbewerking, Grondbewerking en Bodemgezondheid
