Treffler is een merk dat vooral onder biologische telers bekendheid geniet. Die zetten de wiedeggen, schoffelmachines en cultivatoren van de Duitse fabrikant vooral in voor onkruidbestrijding. Kan de TGA-cultivator ook in de gangbare landbouw een alternatief zijn voor chemie? TREKKER zoekt het uit.
Met de Treffler TG- en TGA-cultivatoren kun je heel oppervlakkig werken – vanaf 2 centimeter diep – en dat is uniek. Bovendien snijden ze over de hele werkbreedte wortels van onkruiden, groenbemesters en graanstoppels door. Op dat vlak was Treffler een pionier. De fabrikant bracht al in 2008 zijn getrokken TG-cultivator op de markt. In 2016 volgde de gedragen TGA-variant met werkbreedtes van 3,0, 4,3 en 5,6 meter. De TG is uitsluitend leverbaar met verschillende naloopwalsen. Bij de TGA heb je meer keuze, en wel uit walsen, eggetanden en zelfs een snelwisselsysteem. Zo was onze testmachine, een TGA 560, voorzien van drie rijen eggetanden zonder pakkerwals.
Tekst gaat verder onder de foto
De transportbreedte van de Treffler TGA 560 bedraagt 2,99 meter. Bijzonder is hoe de vlakstrijkers, die tijdens transport buiten de machine zouden uitsteken, bij het inklappen van de cultivator automatisch naar binnen schuiven.
Achter de machines en werkwijze van Treffler gaat een filosofie schuil. Voor het bestrijden van wortelonkruiden, en om zo veel mogelijk vocht vast te houden, adviseert de fabrikant opeenvolgende bewerkingen met oplopende werkdieptes. De bewerkingsfrequentie hangt daarbij af van het gewas, de weersomstandigheden en de onkruiddruk. Na een gewas als wintertarwe kun je denken aan drie tot vier werkgangen met werkdieptes van achtereenvolgens 2, 4, 6 en 8 centimeter. Dat levert – net als bij bewerkingen met vergelijkbare machines – het beste resultaat op vlakke percelen.
Die aanpak moet ertoe leiden dat de grond wordt gescheiden van de aanwezige organische stof in de vorm van gewas- en onkruidresten. De grond en eventuele stenen vallen dieper weg en gewas- en onkruidresten komen bovenop te liggen. Dit zou de beste manier zijn om met name regenwormen te voeden. Bovendien beschermt dit het (bodem)vocht tegen verdamping.
Tegelijkertijd brengen deze filosofie en werkwijze in bepaalde omstandigheden ook uitdagingen met zich mee. Wil je bijvoorbeeld een intensieve inmenging van stro, dan maakt de Treffler TGA je minder gelukkig. Ook na meerdere bewerkingen blijft het merendeel van het stro bovenin. Het effect hangt natuurlijk ook af van de hoeveelheid stro. Per hectare 4 ton verwerken gaat hoe dan ook eenvoudiger dan 8 ton.
Om het gewicht te beperken, is de TGA 560 geconstrueerd als cultivator met drie-en-een-halve balk. Van de 25 tanden zijn er 24 verdeeld over drie balken. De 25e staat 40 centimeter naar voren, tussen de twee onderste aankoppelpunten van de cultivator. De tanden zijn op een onderlinge afstand van 67 centimeter gemonteerd. Bij 70 centimeter balkafstand levert dat diagonaal 80 centimeter ruimte (doorgang) op tussen de tandpunten. Dat is (wel) geschikt voor grote hoeveelheden stro.
Tekst gaat verder onder de foto
Van de 25 tanden zijn er 24 verdeeld over drie balken. De 25e (midden op de foto) staat 40 centimeter naar voren.
Om wortels voldoende vlak af te kunnen snijden, monteert Treffler bijzondere tanden en loopwielen voor de diepteregeling. Op onze testmachine waren dat vier dubbele wielen ter hoogte van de eerste balk van de cultivator. De hoogte ervan stel je in met een spindel. De gelaserde schaalverdeling helpt daarbij heel goed. Volgens de fabrikant komt positie 2 overeen met een werkdiepte van 2 centimeter, maar dat was bij ons niet altijd het geval. Niettemin kun je de werkdiepte fijngevoelig en precies instellen, zodat de cultivator daadwerkelijk slechts 2 centimeter diep en mooi vlak werkt, prima!
Vanwege de compacte bouwwijze van de 3.010 kilo wegende cultivator zijn de buitenste wielen niet naast elkaar, maar versprongen achter elkaar gemonteerd. Het voordeel van de overige, paarsgewijs gemonteerde loopwielen is dat als één van de wielen op een oneffenheid stuit, het maar beperkt invloed heeft op de werkdiepte.
Tekst gaat verder onder de foto
Vier paar dubbele wielen regelen de werkdiepte. De buitenste wielen staan niet naast elkaar, maar versprongen achter elkaar. De hoogte ervan stel je in met een spindel en schaalverdeling.
Bij de buitenste wielstellen hadden we vaak problemen, omdat het binnenste wiel op slechts 10 centimeter van de dichtstbijzijnde beitel loopt. Op plekken met veel stro en met hopen stro liep de cultivator op die plek snel vol. De TG-variant heeft dit probleem niet, omdat de wielen en tanden op dat model ver van elkaar zijn gemonteerd. Het frame van de TGA is daarom sinds afgelopen zomer met 10 centimeter verlengd. Daardoor staan de loopwielen verder naar voren.
Treffler gebruikt stijvere en zijdelings stabielere tanden dan de meeste concurrenten. Ze zijn lasergesneden uit Hardox 500-staal. Door hun zijdelingse fixatie kunnen ze niet wijken. Dat zorgt ervoor dat ze over de hele werkbreedte wortels van onkruiden, groenbemesters en graanstoppels afsnijden. Ook handig in geval van grasland bestaande uit een gras-klavermengsel.
De ophanging van de tanden zit ver naar boven, en in de rijrichting gezien ook vóór de beitel- of schaarpunt. De ophanging is gelagerd met onderhoudsvrije bussen die bekleed zijn met kunststof. Dankzij de vorm van de tanden en de bladveren aan de onderzijde ervan, verandert de werkdiepte zelfs bij toenemende weerstand nauwelijks. Bij 60 kilo schaardruk werkt de schaar 0,5 centimeter vlakker en bij 120 kilo zo’n 1,5 centimeter vlakker. De bladveren zekeren de tanden, eveneens in combinatie met een breekbout, tegen overbelasting. De bouten breken pas bij 1.000 kilo druk. En als dat gebeurt, dan verlies je het bovenliggende groene kunststof blokje niet dankzij een zekering van staaldraad. Erg mooi opgelost! Dat geldt ook voor het goed bereikbare opbergvak met ruimte voor nieuwe breekbouten. Voor € 10.320 extra schaf je een hydraulische steenbeveiliging aan.
Tijdens het werk vibreren de tanden ietsjes heen-en-weer in de rijrichting. Dit bevordert het snijeffect. Treffler vergelijkt dit met het snijden van brood met een broodmes. Beweeg je dat mes heen-en-weer, dan krijg je ook een beter snijbeeld dan wanneer je het mes enkel naar beneden drukt. Het vibreren moet tevens onder natte omstandigheden minder voor versmering zorgen.
Je kunt kiezen uit verschillende ganzenvoetscharen en een smalle beitel. De ganzenvoetscharen zijn 30 centimeter breed. Bij een effectieve tandafstand van 22 centimeter ontstaat dan 4 centimeter overlap aan weerszijden. De beitel is 4,5 centimeter breed en bedoeld voor werkdieptes tot 18 centimeter. Op onze testmachine zonder naloopwals was zo diep werken volgens ons niet nodig.
Er zijn drie verschillende ganzenvoetscharen: een standaarduitvoering en twee geharde modellen, waarvan eentje met rechte en eentje met gekartelde snijvlakken. De gekartelde variant moet onder droge omstandigheden beter de grond ingaan, maar dat konden we op grond van onze testen niet bevestigen. Soms werkte de cultivator perfect en in bepaalde gevallen trok-ie niet meer de bodem in. Dat laatste is volgens de fabrikant bij de getrokken modellen niet aan de orde vanwege het hogere gewicht ervan.
Met uitzondering van de ongeharde schaar hebben alle schaartypes een scherpe, steile schaarpunt, als een snavel van een gier. Deze zorgt ervoor dat de scharen de grond in worden getrokken. Voor bepaalde omstandigheden, zoals grote hoeveelheden stro, adviseert de fabrikant een combinatie van ganzenvoetscharen en beitels. De beitels schroef je dan boven op de brede ganzenvoetscharen. In de droge zomer dat wij de cultivator testten was het effect hiervan gering.
Tekst gaat verder onder de foto
Je kunt kiezen uit verschillende ganzenvoetscharen van 30 centimeter breed en een beitel van 4,5 centimeter breed. De beitel is bedoeld voor werkdieptes tot 18 centimeter. Je kunt ‘m ook boven op de ganzenvoet schroeven.
Na de cultivatortanden volgen standaard egalisatietanden, ofwel vlakstrijkers. Die zijn bij stoppelbewerking minder belangrijk dan bij zaaibedbereiding. Wijzig je de werkdiepte wat drastischer, dan moet je de werkdiepte van de vlakstrijkers ook individueel aanpassen met behulp van sleutel 24. Daarvoor is geen schaalverdeling voorhanden. Maar volgens de importeur hoef je de vlakstrijkers niet vaak te verstellen omdat ze meeveren met de werkdiepte. De vlakstrijkers leveren niettemin goed werk. Ook als je te maken hebt met veel gewasresten.
Na de cultivatortanden volgen standaard vlakstrijkers (rechts) en daarna drie rijen eggetanden die de onkruiden eruit kammen. De diepte-instelling van de vlakstrijkers doe je met sleutel 24. – Foto: Stefan Tovornik
Mooi is dat de vlakstrijkers, die tijdens transport buiten de machine zouden uitsteken, bij het inklappen van de cultivator automatisch naar binnen schuiven. Een naderingssensor geeft daartoe aan weerszijden het ventiel voor het inklappen vrij. Voor deze functie heeft de cultivator een stroomvoorziening nodig. Verder heb je voldoende aan slechts één dubbelwerkend hydrauliekventiel. Dat is inclusief het voorspannen van beide framedelen.
Na de vlakstrijkers volgt een drierijige eg die de onkruiden eruit kamt. De werking ervan is precies voldoende om wortelonkruiden naar boven te halen, zodat ze vervolgens kunnen verdrogen. Treffler koos de effectieve tandafstand van 10 centimeter dan ook bewust. De hoogte van de eg stel je in met behulp van een parallellogram, een topstang en drie spindels. Zowel qua constructie, bediening als qua afwerking steekt dit allemaal goed in elkaar.
Zonder geharde scharen en zonder eg komt de Treffler TGA 560 op een vanafprijs van € 32.000. Voor geharde ganzenvoetscharen betaal je € 2.800 extra. De drierijige eg staat voor € 5.160 in de prijslijst, en dan kom je in totaal op net geen € 40.000. Daarvoor krijg je een cultivator die met minimaal 180 pk ervoor prima vlak en ondiep werk levert bij snelheden tussen 10 en 14 kilometer per uur. Om hem te kunnen tillen moesten we wel frontgewichten plaatsen.
De TGA overtuigt met zijn bijzondere cultivatortanden en kan – in tegenstelling tot veel andere cultivatoren – vanaf 2 centimeter diep werken onder de juiste omstandigheden. Doordat een naloopwals ontbreekt, is de Treffler TGA 560 zeer geschikt voor oppervlakkige bestrijding van (wortel)onkruiden. In die zin kan de cultivator een (duur) alternatief voor chemie zijn.
Auteurs: Sönke Schulz, René Koerhuis
Gerelateerde tags: Cultivators, Grondbewerking
