7 december 2022

Zo maken deze loonwerkers hun machines winterklaar

Na het schoonspuiten van de machine is het van belang deze zo snel mogelijk door te smeren. Zo druk je water en vuil met vet uit de lagers. - Foto: Robin Looman

Een jaarlijks terugkerende klus voor loonwerkers is het onderhoud en reinigen van hun machines. Vaak gebeurt dat in de winter. Als dat reinigen goed gebeurt, is het onderhoud van machines eenvoudiger. Tijdens het schoonmaken komen mankementen in beeld die je normaal nooit zou zien. TREKKER neemt een kijkje bij drie loonbedrijven en vraagt hoe zij hun machines winterklaar maken.

In hoofdlijnen pakken de meeste loonbedrijven het winterklaar maken van hun machines op eenzelfde manier aan. Eerst reinigen met lucht, om zo veel mogelijk los materiaal als grond, mais en gras eraf te blazen. Vaak spuit je met de hogedrukspuit grote hoeveelheden gras en mais van de ene hoek naar de andere.

Niet alle loonbedrijven maken alle machines schoon met water. Ronde- en vierkantebalenpersen worden vaak alleen met lucht schoon geblazen. Zo voorkom je dat het water in een van de vele lagers trekt.

Tekst gaat verder onder de foto

Gerrit Jan en Lambert van de Put staan voor de net schoongespoten en gewassen hakselaar. Hij glimt al behoorlijk maar moet nog wel worden gepoetst, aldus vader en zoon.

Lambert (links) en Gerrit Jan van de Put staan voor de net schoongespoten en gewassen hakselaar. Hij glimt al behoorlijk maar moet nog wel worden gepoetst, aldus vader en zoon. – Foto: Robin Looman

Gerrit Jan van de Put: ‘Aan smerige machines kun je niet sleutelen’

Bij Loon- en grondverzetbedrijf Van de Put in Oosterwolde (Gld.) hechten ze veel waarde aan hun machines én de bijbehorende uitstraling. Alles schoonhouden lukt niet, maar je kunt wel zien of het modder is van twee dagen of van twee weken, volgens de ondernemers. Het bedrijf is actief in de melkveehouderij, grondverzet en transport.

Alle machines krijgen jaarlijks een grondige reinigingsbeurt. “Aan smerige machines kun je niet sleutelen”, vindt Gerrit Jan van de Put. Hij pakt zelf ook veel machines aan en heeft net de hakselaar schoon. Die staat weer als nieuw in de hoek van de schuur te glimmen. Het streven is dat alles schoon is voor de kerst, zodat ze die tijdig klaar kunnen maken voor het nieuwe seizoen.

De loonwerkers starten met schoonblazen. “Daarmee raken we al een hoop los materiaal kwijt, zoals gras en mais. Met de hogedrukspuit spuit je het vaak van de ene hoek naar de andere”, zegt Gerrit Jan. Vervolgens spuiten ze op de wasplaats eerst het grofste vuil eraf. Bij extreme vervuiling met perssappen van mais of gras gebruikt de loonwerker Multi shine van Procar, ongeveer 0,1 liter middel op 5 liter water. Het middel heeft 5 minuten nodig om in te trekken alvorens je het kunt afspuiten. Dan wassen ze de machine compleet met sop en een spons.

Vervolgens gaan de machines de werkplaats in. Eerst smeren, dat drukt het water en andere vervuiling uit de lagers. “Alle trekkers en machines worden dan gepoetst met Dulon-tweecomponenten beschermingssysteem. Eerst poets je component één erop met een zachte doek, vervolgens het tweede component. Als alles is opgedroogd, poets je alles uit met een zachte doek.”

Ook tussendoor spuit de loonwerker de machines regelmatig schoon. Zoon Lambert van der Put vertelt dat ze hiervoor Foam Shampoo van Easy Blue gebruiken. Hiermee wordt de machine na het schoonspuiten ingespoten. Die kleurt dan volledig wit. Even laten intrekken en afspuiten. Dit bespaart tijd ten opzichte van wassen. “Op den duur is wel te zien dat toch een laagje vuil ontstaat op de machine. Dat moet je er dan echt afwassen”, zegt Lambert.

Reinig met warm water

Tijdens het schoonblazen gaan al veel kappen van de machines af om overal goed bij te kunnen komen. De meeste loonbedrijven maken gebruik van een warmwaterhogedrukspuit. Eén van de loonwerkers grapt dat je met koud water ‘alleen bierglazen schoon kunt maken, en absoluut geen machines’.

Daarbij werken ontvettende middelen beter in warm water. Bovendien wordt door het warme water het vuil zelf ook warmer. Vooral vast aangekoekt vet en oliën worden stroperiger en vloeibaarder als ze warm zijn. Zo kun je ze gemakkelijker verwijderen.

Tekst gaat verder onder de foto

De drie broers Herwin (r.), Nanko (l.) en Rick te Bokkel (niet op de foto) runnen samen met hun medewerkers Loonbedrijf Gebr. te Bokkel in Aalten (Gld.). - Foto: Robin Looman

De broers Herwin (rechts), Nanko (links) en Rick te Bokkel (niet op de foto) runnen samen met hun medewerkers Loonbedrijf Gebr. te Bokkel in Aalten (Gld.). – Foto: Robin Looman

Nanko te Bokkel: ‘Eerst reinigen met lucht, dan pas met water’

Bij Loon- en grondverzetbedrijf Gebr. te Bokkel in Aalten (Gld.) gaan de broers netjes om met de machines. Schone machines zijn volgens de broers hun visitekaartje. Het materiaal kan en hoeft niet allemaal nieuw te zijn. Maar of de opdrachtgever nou wel of juist géén verstand van machines heeft – iedereen kan zien of een machine tijdig de juiste aandacht krijgt, aldus de broers.

Nanko te Bokkel, één van de drie broers, heeft op hoofdlijnen de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en neemt zodoende ook het schoonmaken grotendeels voor zijn rekening. “We proberen de machines ook gedurende het seizoen netjes te houden. Dat maakt de grote schoonmaak in het najaar wat eenvoudiger. We starten met een grote mobiele compressor die ook gebruikt wordt voor hakhamers en dergelijke.” Deze compressor levert zon 2 kuub lucht per minuut. Een normale compressor is wel handig voor luchtfilters en koelers, maar voor het echte werk heb je gewoon een grote nodig. Dan blijft het werk ook leuk, aldus Nanko. “Met de grote compressor blazen we naast gras en mais ook al een hoop grond en modder van de trekkers af. Vervolgens worden de machines grondig met warm water schoongespoten.”

De overdekte wasplaats maakt het werk een stuk aangenamer. Als al het vuil van de machine af is, gaat er ontvetter op de vetvlekken. Vervolgens wordt de machine ingespoten met sop, zodat deze machine wit kleurt. Voor dit sop gebruikt Te Bokkel een aparte spuitlans, waarbij automatisch middel in de hogedrukslang wordt gepompt. Tijdens het seizoen is het een kwestie van even laten intrekken en weer afspuiten. Het afspuiten van het sop gebeurt altijd van onderen naar boven. Op die manier spoel je het vieze sop niet langs het nog inwerkende sop. Alleen in de winterdag met de grondige schoonmaak haalt Te Bokkel een borstel en spons over de machines heen. “Het is wel iets meer werk, maar je krijgt de machines net iets mooier schoon. Als je kijkt naar de waarde van zo’n machine, mag je daar best wat tijd aan besteden”, aldus de loonwerker.

Gebruik juiste schoonmaakmiddel

Vertegenwoordigers van schoonmaakmiddelen claimen dat je trekkers en machines contactloos kunt reinigen met een schuim. Als de machine volledig is schoongespoten, wordt het schuim aangebracht met een speciale spuitlans. Even laten intrekken en afspuiten. Dit werkt wellicht prima in de auto-industrie en even snel in het seizoen, maar om perssappen en kleivlekken eraf te krijgen, moet je er toch met de borstel bij, vinden de loonwerkers.

Ook tipte een loonwerker ons over het gebruik van wasmiddelen in combinatie met een VKL-certificering. De norm Voedsel Kwaliteit Loonwerk (VKL) is een norm op het gebied van voedselveiligheid in gewassen in het agrarisch loonwerk. Houd er bij het gebruik van reinigingsmiddelen rekening mee dat de middelen geschikt zijn om met levensmiddelen in contact te mogen komen.

Tekst gaat verder onder de foto; bekijk meer foto’s onderaan dit artikel

Jan en Jacco (op de foto) Tamminga runnen samen Loonbedrijf Tamminga in Harkstede. Ze hameren op goed onderhoud. Sleutelen kan alleen aan schone machines. - Foto: Robin Looman

Jacco Tamminga (foto) runt Loonbedrijf Tamminga in Harkstede (Gr.) samen met zijn broer Jan. De broers hameren op goed onderhoud. Sleutelen kan alleen aan schone machines. – Foto: Robin Looman

Jacco Tamminga: ‘Goed reinigen maakt onderhoud plezierig’

Machines reinigen behoort tot de jaarlijks terugkerende werkzaamheden bij Loonbedrijf Tamminga in Harkstede (Gr.). Met name het schoonmaken van de drie bietenrooiers is een groot karwei, vertellen de broers Jacco en Jan Tamminga.

Jacco Tamminga geeft aan dat schoonmaken comfortabel en eenvoudig moet gaan met goede middelen. Het loonbedrijf voert gevarieerd werk uit voor zowel akkerbouw- als veehouderijbedrijven. “We verrichten veel specialistisch werk, zoals gewasbescherming en spaakwielbemesting”, vertelt Tamminga. “Met deze machine kunnen je je geen geknoei veroorloven. Het werk moet altijd 100% zijn. Als een machine niet goed schoon is, kun je er niet prettig aan sleutelen en zie je storingen over het hoofd. Daarnaast zie je tijdens de schoonmaak mankementen die je anders niet gezien had.”

De loonwerkers starten met schoonblazen met lucht en het verwijderen van vet en olieresten. Anders spuit je die over de hele machine heen, vertelt Jan Tamminga. Ze demonteren dan al zo veel mogelijk losse componenten als beschermkappen. Die spuiten ze gelijk schoon. Kappen in het zicht maken ze schoon met een borstel of spons. Vervolgens spoelen ze op de spoelplaats eerst grote hoeveelheden grond eraf met een groot-volumeslang. Daar gaat 30 à 40 kuub water per uur door. “Essentieel bij de bietenrooiers; veel grond en klei is zo sneller van de machine af. Ook weekt het andere vuil alvast een beetje los”, zegt Jacco.

Tamminga heeft de oprijbokken waarop hij de rooiers rijdt zelf gemaakt. Dit maakt de grote klus comfortabeler, omdat je door de grotere bodemvrijheid makkelijk onder de machine doorkruipt. Vette delen spuiten de loonwerkers in met Nerta Degreazer, onverdund.

Na het schoonspuiten met de stoomcleaner wordt de machine helemaal gewassen. Tamminga gebruikt middelen die veilig zijn om met levensmiddelen in contact te komen. Het is één van de eisen om te voldoen aan de VKL-certificering (Voedsel Kwaliteit Loonwerk). Na de schoonmaakbeurt smeren ze de machines direct in de verwarmde werkplaats om het water uit de lagers te drukken. Dan zetten ze kappen en dergelijke van trekkers en zelfrijders in de was en soppen ze met poetsmiddel de cabines uit. “Een schone machine is niet alleen een mooi gezicht en je visitekaartje, het wérkt ook prettig”, aldus Jacco Tamminga.

Auteur: Robin Looman

Lees ook: Zo geef je zink een opfrisbeurt

Loonwerkers Gerrit Jan en Lambert van de Put poetsen alle trekkers en machines met een tweecomponenten beschermingsmiddel. De twee componenten poetsen ze erop en wrijven ze vervolgens uit met een droge doek. - Foto: Robin Looman

Bij Loonbedrijf Gebr. te Bokkel blazen ze eerste de trekkers en machines met lucht schoon voordat ze de wasplaats op gaan. Als ze schoon zijn worden ze in geschuimd. Dit werkt snel en makkelijk, aldus Nanko te Bokkel. - Foto: Loonbedrijf Gebr. te Bokkel

Via een aparte slang spuit Herwin te Bokkel de shampoo in de hogedrukspuitslang. De shampoo verandert in schuim zodra deze de spuitlans verlaat. - Foto: Robin Looman

Loonbedrijf Tamminga heeft zelf oprijbokken in elkaar gelast om de machines op te rijden. Dat vergroot de bodemvrijheid, zodat je bij reinigen en onderhoud makkelijk onder de machine kunt kruipen. - Foto: Loonbedrijf Tamminga

De broers Tamminga poetsen de motorkappen van de trekkers met de standaard groene tube Turtle wax. Doffe plekken behandelen ze eerst met Commandant cleaner. - Foto: Loonbedrijf Tamminga

Gerelateerde tags: Onderhoud, werkplaats

Zo maken deze loonwerkers hun machines winterklaar

Reinig met warm water

Gebruik juiste schoonmaakmiddel

Gerelateerde artikelen

Elk doel vraagt zijn eigen smeervet

Zuid-Afrikaanse sloperij speelt in op groeiende vraag

Veilig de weg op? Check je K80-koppeling of trekhaak