Enkele jaren geleden werden Nederlandse snijmaistelers en loonwerkers opgeschud door een Amerikaans fenomeen dat in 2015 overwaaide: structuurhakselen, ook wel bekend als shredlage. Het werd een kortdurende hype. Wat houdt het in en wat is er van over? Een analyse.
Bij structuurhakselen wordt de snijmais tussen 15 tot 30 millimeter lengte gesneden. Ter vergelijking: de traditionele haksellengte ligt tussen 4 tot 14 millimeter.
Ondanks deze lange snijlengte lukt het de korrelkneuzer wel om de korrel fijn te maken. De korrelkneuzer krijgt daarvoor aanpassingen ten opzichte van een standaard korrelkneuzer. Door snelheidsverschillen in het contactoppervlak van de korrelkneuzer, wrijven de kneusrollen de korrel kapot en verpulvert die als het ware. De benutting van het zetmeel dat in die korrel zit, zou daarom beter moeten zijn.
De belofte dat koeien met deze structuurmais in het rantsoen meer liters meetmelk produceren, werd al snel ontkracht door onderzoeken van onder meer ForFarmers, Kamps de Wild en Dairy Academy Oenkerk. Significante verschillen in productie, gehaltes, pens-pH, herkauwtijd, mestscore en pensvulling vonden de onderzoekers niet terug. Wel ging het ureumgehalte in de melk iets omlaag. Dat laatste is waarschijnlijk terug te leiden naar de intensieve korrelbewerking, waarbij zetmeel sneller beschikbaar wordt.
Lees ook: Snijlengte instelling: variëren met druk op de knop
Destijds bracht Claas een bestaande structuurhakseltechniek uit de Verenigde Staten onder de naam ‘shredlage’ op de markt. Claas monteerde daarvoor een aangepaste korrelkneuzer, toen in combinatie met een hakselkooi met minder messen.
Nu verkoopt importeur Kamps de Wild de shredlage-uitvoeringen vaak met een 28-messen hakselkooi. De meerprijs voor de shredlage-korrelkneuzer op een nieuwe hakselaar bedraagt bruto € 4.875. In plaats van 30% toerentalverschil bij een normale korrelkneuzer, heeft de shredlage-uitvoering een verschil in draaisnelheden tussen beide kneusrollen oplopend tot 50%. Dat levert op zijn beurt een intensievere kneuzing, maar ook meer slijtage. En dat werkt kostprijsverhogend. Ook de andere hakselaarfabrikanten kunnen vergelijkbare hakselconcepten leveren.
Bij Kamps de Wild is het aandeel hakselaars met shredlage-uitvoering ongeveer een derde van het totaal dat jaarlijks in Nederland verkocht wordt. Met name in gebieden met veel snijmaisteelt en bedrijven met een hoog maisaandeel in het rantsoen draaien deze hakselaars.
Op zoek naar een gebruikte hakselaar? Neem een kijkje op Traktorpool.nl
Een heel klein deel van de boeren die in 2015 is begonnen met dit hakselprincipe, houdt nog vast aan de langere snijlengte. Leo Heijdra, productmanager ruwvoerteelt bij Agruniek Rijnvallei schat het aandeel veehouders dat dit voert op 5% van het totaal. Dat de grotere deeltjeslengte bijdraagt aan meer structuur in het rantsoen, is volgens Heijdra slechts gedeeltelijk waar. Snijmais heeft van nature al een grovere celstructuur. Langer hakselen helpt wel iets, maar het grove product zorgt vooral voor selectie aan het voerhek en bemoeilijkt het goed vastrijden van de maiskuil. En dat geeft op zijn beurt weer risico op broei.
Tekst gaat verder onder de foto
Structuurmais met deeltjeslengtes 20 tot 30 millimeter komt eigenlijk niet meer voor. Toch is het hakselconcept niet volledig verdwenen. Raymond Holtmaat van Feijen Diervoeders in Dalfsen merkt dat er nog een kleine vaste groep is die trouw vasthoudt aan shredlagemais van 10 tot 12 millimeter lang. – Foto: Bas van Hattum
Zit je met structuurtekort, doordat je het gras jonger bent gaan maaien of een klein aandeel gras hebt, dan kun je beter kijken naar je management. Daar kun je wat aan veranderen, vertelt ruwvoerspecialist Leo Heijdra. Bijvoorbeeld iets later gaan maaien, om zo meer structuur op celniveau in je gras te krijgen. Dat is een makkelijkere en relatief goedkopere manier, wanneer je voldoende gras in de rotatie hebt. Om die reden is de lange deeltjeslengte van 15 tot 30 millimeter snijmais grotendeels passé.
Tekst gaat verder onder de foto
Het aanrijden van de kuil is met structuurmais van 20 tot 30 millimeter een grote uitdaging. Het laat zichzelf minder goed verdichten, met mogelijk broei als gevolg. Eén van de redenen waarom lange snijlengte grotendeels verleden tijd is. – Foto: Ronald Hissink
Elke hakselaarfabrikant kan structuurhakselen als je dat zou willen. De een heeft er een optionele korrelkneuzer voor, de ander kan het al met een paar kleine aanpassingen.
Ook Krone en John Deere beamen dat het fenomeen structuurhakselen in Nederland een kortdurende hype is geweest. Lang hakselen met lengtes van 20 tot 30 millimeter wordt amper meer gedaan. In de Verenigde Staten en Oost-Duitsland is er wel meer vraag naar, omdat in die landen de mais vaak jonger wordt gehakseld en het aandeel mais in het rantsoen veel hoger is.
Iedereen is het er over eens dat er sinds de structuurmais-rage meer focus is gekomen op het intensief bewerken van de korrel. In plaats van dat elke korrel eenmaal geraakt moet zijn, zien veehouders liever dat de korrel tot kleine stukjes is geslagen. Iets waaraan de Amerikaanse grove hakselmethode zeker heeft bijgedragen.
Auteur: Jacco van Erkelens
Lees alles over mais in het maisthema in TREKKER magazine digitaal
