Bovenover ploegen (ofwel: on-land) is populair. Dat gaat het mooist met een zesschaar, omdat die midden achter de trekker hangt. Maar dan heb je meteen een grote trekker nodig. Kuhn probeerde het bij wijze van proef eens met een vierschaar. Die hangt dus praktisch náást de trekker. Het is moeilijk te geloven, maar de Varimaster L-OL werkt.
Feitelijk gezien kan Kuhn al vijf jaar een vierschaarploeg leveren waarmee je bovenover kunt ploegen. In de prijslijst was een 4+1-ploeg namelijk gewoon te configureren met een on-land-optie, maar niemand bestelde ’m op die manier, niet wetende dat het kan. Nadat een kwieke akkerbouwer min of meer de vraag neerlegde bij Kuhn-dealer Weevers in Swifterbant (Fl.), is een en ander gaan rollen. De ploeg werd besteld om te proberen. “En als het niet werkt, bouwen we ’m terug tot standaard ploeg”, klonk het besluit. Maar het verrassende resultaat van de test is dat het werkt, ook al is dat moeilijk te geloven. De eerste schaar ploegt namelijk veertig centimeter naast de trekker en de vierde schaar tot grofweg het midden van de trekker. Het krachtenspel is moeilijk te bevatten, maar de viercilindertrekker rijdt met de ploeg weg zonder enig teken van scheeftrekken.
Tekst gaat verder onder de video
Tekst gaat verder onder foto
Het is een onwennig gezicht; de ploeg hangt aan een kant van de trekker. De ploeg zou voldoende stelmogelijkheid hebben in de treklijnverstelling om de denkbeeldige treklijn toch door het midden van de achteras te laten lopen.
We zien de Kuhn-ploeg aan het werk bij akkerbouwer Ron Langendoen, die een huurperceel grasland tegen de IJsselmeerdijk in Swifterband (Fl.) omploegt. De omstandigheden zijn prima, na een nachtje vorst. De Fendt 516-viercilinder trekt de ploeg vrij gemakkelijk door de grasmat. Langendoen ploegt hier met een gangetje van 6,5 km/u zo’n 21 centimeter diep, met viermaal 40 centimeter snijbreedte. De display laat slippercentages zien tussen de 7 en 14%. De klepelbak voorop heeft wat motortoeren nodig; als Ron bij wijze van test de klepelbak even uitzet, trekt de viercilinder met een kleine 1.500 motortoeren de ploeg over het vierkante perceel. Los van de getallen: de gps stuurt, terwijl Ron relaxed zit en geniet van het nette werk. “Ook een voordeel van bovenover rijden: je hangt niet zo in de ploegvoor, maar zit gewoon rechtop.”
Tekst gaat verder onder kader
Langendoen wilde per se bovenover gaan ploegen, buiten laat hij zien waar het hem om te doen is. Onder in de verse ploegvoor is het zacht; je steekt er zo een vinger in de grond. Ron: “Als je hier met een trekker steeds doorheen rijdt, dan verdicht je hem hier. Dat wilde ik niet meer.” Ook vertelt Langendoen dat het hem niet lukte om te voorkomen dat de trekkerbanden zijdelings tegen de verse ploegbalk aandrukten en die verdichtte. “Daar wilde ik vanaf. Als het te nat is en ik grip te kort kom, ga ik naar huis”, zegt hij stellig. De ploeg kan zowel in de voor worden gebruikt, als bovenover. “Die eerste mogelijkheid gebruik ik alleen om een perceel af te ploegen, om dichter bij de slootkant te komen. Anders niet.”
Maar eigenlijk kan het niet; met vier scharen bovenover rijden. Toch? Zoveel ploegexperts, zoveel meningen. Feit is wel dat er tijdens het ploegen onder nette omstandigheden niets op duidt dat de trekker scheeftrekt. De Kuhn-ploeg zou voldoende stelmogelijkheid hebben in de treklijnverstelling, om de denkbeeldige treklijn toch door het midden van de achteras te laten lopen. Ook zullen de uit de kluiten gewassen zoolijzers een rol spelen, die de zijdelingse druk van de risters voor een deel compenseren. Net als het gewicht van de trekker; de viercilinder weegt volgens onze eerdere testen 6,6 ton. “Ik kon het vooraf ook niet geloven, maar het werkt uitstekend”, vertelt Langendoen. “Maar als je erover nadenkt: wie met een zesschaarploeg door de voor rijdt, heeft de ploeg ook niet recht achter de trekker hangen. Dit is net zoiets, maar dan de andere kant op”, legt hij uit. Christiaan Borkus, productmanager akkerbouw bij Kuhn-importeur Reesink Agri, merkt op dat in kritieke omstandigheden (nat, met voorbewerkte bodem) de ploegcombinatie wel naar het ongeploegde neigt te trekken.
Tekst gaat verder onder foto
De trekker rijdt in dit geval 40 centimeter naast de ploegvoor. Het afstellen van de gps-besturing, en daarmee de ploegbreedte van de eerste schaar, steekt krap.
De trekker rijdt nu één snijbreedte van de ploegvoor af, dat is in dit geval veertig centimeter. Daarmee rijdt de trekker voor een deel door z’n oude spoor terug. De Fendt stuurt met behulp van gps – en afstellen steekt in dit geval erg precies. De ploegbesturing blijft volledig achterwege. Dat scheelt slijtage aan het Vario-ploegframe omdat die zichzelf niet continu verstelt, al blijft het smeren vanwege de vele nippels wel een klus. Wentelen gaat over rug. De treklijnverstelling gaat middels een draaispindel. Snijbreedte van de eerste schaar en de ploegbreedte verstel je hydraulisch, net als de verstelling van on-land en in de voor (via een driewegkraan). Het steunwiel is trouwens ook hydraulisch te verstellen; die is ’s morgensvroeg met koude, dikke olie nog wel eens te traag bij het wentelen.
Tekst gaat verder onder foto
Het voordeel van bovenover ploegen is dat je de ondergrond van de ploegvoor niet verdicht door het gewicht en eventuele slip van de trekker. Vaak gebeurt dit met een vijf- of zesschaar, omdat die midden achter de trekker hangen. Volgens Kuhn kan het dus ook met een vierschaar, en dus met een lichtere trekker.
Rondvraag leert dat het fenomeen veel interesse opwekt, en net zo veel vragen. Kuhn promoot het concept en heeft er een viertal in Nederland verkocht. Ook Lemken kan een vier- en zelfs drieschaarploeg leveren met on-land-optie, maar deze worden in Nederland niet (actief) verkocht. Dat komt volgens area sales manager Hans Hoogland voornamelijk doordat het onvermijdelijk is dat er een suboptimale treklijn ontstaat, waardoor er relatief meer trekkracht en een relatief grote trekker nodig zijn om de zijdelingse krachten op te vangen. Daarbij zou de meerprijs voor een on-land-functie bij een vierschaar relatief hoog zijn. Kverneland kan een dergelijke ploeg niet leveren, maar zegt achter de schermen wel te werken aan kleinere on-land-ploegen dan de huidige LO-serie.
Tekst en foto’s: Bob Karsten
Gerelateerde tags: ploegen
