Kaarsrecht rijden voor weinig geld

Nagenoeg iedere boer en loonwerker heeft wel eens een werktuig, machine of trekker aangepast. Vaak uit onvrede over een niet goed werkende of te dure fabrieksoplossing, of ter verbetering, bijvoorbeeld voor meer gebruiksgemak. Ergernis over de hoge prijzen voor stuurautomaten van de bekende aanbieders en van trekkerfabrikanten stimuleert creatievelingen overal ter wereld om zelf iets te bouwen.

Zoals de Spanjaard César Domínguez. Hij ontwikkelde een elektrische stuurautomaat voor het bedrijf van zijn vader. We beschreven begin 2018 (TREKKER 356) hoe je met zijn vinding voor destijds € 950 zelf een RTK-gps-stuurautomaat kunt bouwen. Inmiddels zijn er wereldwijd talrijke – ook Nederlandse – gebruikers van zijn Cerea-stuurautomaat. Waaronder ook de Achterhoekse melkveehouder Robbert Haijtink. Die demonstreerde onlangs zijn Cerea-systeem tijdens ‘NPPL on tour’ in Hengelo (Gld.). Hij werkt ondertussen twee jaar met dit systeem.

Lees verder onder de foto

Deze Ublox ZED-F9P GNSS-ontvanger wordt veel gebruikt voor AgOpenGPS-systemen.

Net als César besloot ook de Canadese boer Brian Tischler zijn eigen, op Microsoft Windows gebaseerde software voor stuurautomaten te ontwikkelen. Zijn AgOpenGPS-apparaat vergt zo’n € 1.500 aan vooral componenten. Verderop beschrijven we zijn systeem. Volgens de website RTK-gps.nl, leverancier van (componenten voor) beide systemen, is Cerea eenvoudiger te begrijpen en te installeren. Zeker als je weinig kaas hebt gegeten van solderen, elektronica, software en gps. Over beide systemen is online heel veel informatie te vinden. Ook zijn er gebruikersfora en -groepen actief op onder meer de smartphone- en pc-app Telegram. Heb je die app, zoek dan op ‘AgOpenGPS’ en je komt onder meer de Nederlandse groep AgOpenGPS Gebruikers tegen. Of zoek op YouTube met dat trefwoord, en je vindt talloze voorbeelden – inclusief automatisch draaien (!) op de kopakker. FarmerBrianTee op YouTube is de genoemde ontwikkelaar Brian Tischler.

Lees verder onder de foto

Dit beeld ziet de Duitser Michael Hellermann op de tablet in zijn MB-Trac 700 als hij aan het spuiten is. De werk- en kopakkerlijnen zijn vooraf op de pc gepland.

Iets voor echte techneuten

Voor het gebruik (en in het bijzonder de bediening) van AgOpenGPS heb je een mobiele Windows-pc met touchscreen nodig in de cabine. Een tablet bijvoorbeeld, waarop je de gratis besturingssoftware installeert. Die software vind je hier: https://github.com/farmerbriantee/AgOpenGPS. Verder heb je een GNSS-ontvanger nodig. GNSS staat voor Global Navigation Satellite System, de verzamelnaam voor alle satellietnavigatiesystemen zoals de bekende gps en Glonass. Kies bij voorkeur een tweekanaalsontvanger (want: nauwkeuriger) die geschikt is voor RTK. Zoals een Ublox ZED-F9P. Die kost rond de € 250, al is die prijs inmiddels misschien opgelopen door de krappe componentenvoorraad vanwege corona.

Volgens Jaap Nijboer van RTK-gps.nl zijn de lage prijzen, de gebruiksvriendelijkheid en de grote nauwkeurigheid van dergelijke ontvangers de reden dat zelfbouw-stuurautomaten zo populair geworden zijn. Voor internettoegang voor de ontvangst van een correctiesignaal kun je je smartphone als hot spot gebruiken, een tablet met simkaart, of een modem. In totaal kun je voor een tablet, tablethouder en de GNSS-ontvanger uitgaan van € 700. Voor dat geld heb je een zeer nauwkeurige basis-stuurhulp die je bovendien kunt gebruiken als visueel hulpmiddel voor het bedienen van secties van bijvoorbeeld een veldspuit. En je kunt in deze versie ook perceelsgrenzen importeren en percelen aanmaken.

Lees verder onder de foto

Cerea werkt zonder stuurhoeksensor; maar voor AgOpenGPS heb je er wel een nodig. Op deze MB-Trac zit die rechtsvoor gemonteerd.

Om het systeem als stuurautomaat te laten werken, heb je echter meer componenten nodig. En wel een stuurhoeksensor, een elektrische stuurwielmotor en een printplaat voor een aantal elektronische componenten. Denk qua kosten aan zo’n € 600. Welke componenten je precies nodig hebt en hoe je ze op die printplaat soldeert, vind je op https://discourse.agopengps.com (registratie vereist), www.autosteer.cc (Duitstalig) en in de Telegram-groep AgOpenGPS Gebruikers. In die groep lees je bijvoorbeeld ook dat de veelgebruikte Honeywell RTY090LVEAA-stuurhoeksensor vermoedelijk niet meer wordt geproduceerd. Ook op Tractorfan en Veeteeltforum vindt je gebruikerservaringen en informatie.

Lees verder onder de foto

Echte techneuten bouwen zelf hun printplaat op met elektronische componenten. Inmiddels kun je ook kant-en-klare printplaten kopen.

Open source en gemeenschap

Zowel voor Cerea als AgOpenGPS geldt dat (de meeste) gebruikers en deelnemers aan fora en gebruikersgroepen geen commercieel belang hebben. Ervaringen en tips worden onderling gratis gedeeld. Dat geldt ook voor de open source-software. Zo ontwikkelden twee Zuid-Duitse gebruikers zogenoemde Arduino-software. Die combineert de signalen van twee Ublox ZED-F9P GNSS-ontvangers, wat een gyroscoop voor correctie bij rijden op hellingen overbodig maakt.

Componenten op een printplaat solderen kan voor velen net wat te veel van het goede zijn. Daarom zijn er inmiddels ook kant-en-klare ‘bestückte’ printplaten te koop. Ontwikkeld door andere boeren en soms geproduceerd in China. De Duitser Gorm Rose doet dat bijvoorbeeld. Zie wederom https://discourse.agopengps.com. De Belg Karel Dewaele ontwikkelde een workshop (zie www.ccbt.be, zoek op AgOpenGPS). En in de webshop van de Duitser Andreas Ortner (www.autosteer.cc) vind je verschillende componenten en kant-en-klare sets. Net als Jaap Nijboer van RTK-gps.nl deelt hij zijn kennis en geeft hij zelfs cursussen. Dat alles komt goed van pas, want vanzelfsprekend krijg je bij het gebruik van AgOpenGPS geen service of garantie.

Lees verder onder de foto

Heb je een 3D-printer, dan kun je verschillende onderdelen zelf produceren. Zoals dit tandwiel voor de elektrische besturing van het stuurwiel.

Koop je prijsbewust in en monteer je alles zelf, reken dan op zo’n € 1.500 aan materiaalkosten. Wil je een hoogwaardiger tablet en voorgemonteerde componenten, dan kom je vaak nog steeds onder de € 2.000 uit. Wil je een eigen RTK-basisstation of heb je die nodig, dan komt er € 500 tot € 700 bij. Calculeer hoe dan ook voldoende tijd in. Begin er niet pas een week voordat het seizoen losbarst aan…

Dit kun je ermee

Maar dan heb je ook wat. Zo heb je of kun je met behulp van de AgOpenGPS-software, afhankelijk van de uitvoering:

• een optische stuurhulp voor het volgen van AB-lijnen, contouren en voorgaande werkgangen;
• een stuurautomaat die AB-lijnen en contouren automatisch volgt;
• automatisch wenden op de kopakker, inclusief richtingskeuze en werkgangen overslaan;
• optische weergave van maximaal twaalf handmatig bediende secties;
• automatische sectieschakeling;
• vastleggen/opnemen van perceelsgrenzen of importeren uit GIS-software;
• aanleggen van kopakkers en meerdere werklijnen;
• weergave van bewerkte en resterende oppervlaktes.

Afhankelijk van de beschikbaarheid van (gratis) correctiesignalen of een eigen RTK-basisstation heb je daarmee een hoge nauwkeurigheid en veel mogelijkheden, voor een fractie van de prijs van een systeem van de bekende aanbieders. Robbert Haijtink gebruikt naast een gratis beschikbaar RTK-correctiesignaal van de TU Delft inmiddels ook een eigen RTK-basisstation op zijn bedrijf.

Lees verder onder de foto

Met twee GNSS-ontvangers (links en rechts boven de spiegelarmen) is een gyroscoop overbodig als correctie bij het rijden op hellingen.

Zelfs bewerkingen plannen

Michael en Christoph Hellermann uit Lette in Westfalen (D.) rustten hun MB Trac 700 uit met een AgOpenGPS-stuursysteem. Michael importeerde met behulp van het gratis open source GIS-programma QGIS al zijn perceelsgrenzen in een tweede AgOpenGPS-versie, die op zijn pc op kantoor draait. Hierop plant hij voor alle bewerkingen de AB-lijnen vooraf in. Hij kan ook kopakkers en obstakels aangeven. En via een VPN-verbinding heeft hij hier draadloos toegang toe met de tablet in zijn MB Trac 700!