Eén van de belangrijkste onderdelen van de hakselaar tijdens de maisoogst is de korrelkneuzer, deze moet tiptop in orde zijn om de maiskorrel goed te kunnen breken en zelfs te verpulveren. De redactie van TREKKER keek mee bij mechanisatiebedrijf de Kruyf in het Gelderse Aalten tijdens het klaar maken van een Claas Multi Crop Cracker, de korrelkneuzer.
Het klaar maken van de korrelkneuzer is een secuur-werk, je wilt immers niet dat beide rollen elkaar kunnen of gaan raken tijdens het hakselen. Veel loonwerkers brengen daarom hun korrelkneuzer al ruim voor het maïsseizoen naar het mechanisatiebedrijf. Een beurtje aan de korrelkneuzer kost gemiddeld rond tussen de € 200 en € 500, exclusief dure onderdelen als rollen. Een jaarlijkse check is belangrijk om de werking van de korrelkneuzer te waarborgen. Daarnaast wil je als loonwerker voorkomen dat de hele hakseltrein stil komt te staan door een kapot lager. Uiteraard is een jaarlijkse inspectie geen garantie.
Wanneer de hakselaar van gras naar mais wordt omgebouwd staat de korrelkneuzer al klaar om gemonteerd te worden. De korrelkneuzer wordt achter de messenkooi en voor het waaierhuis gemonteerd, tijdens het gras hakselen zit op deze plek een schacht waar het product doorheen gaat. De korrelkneuzer wordt bij de Claas-hakselaar via de service ruimte gemonteerd. Deze ruimte zit achter de cabine en voor de motor van de hakselaar. Het inbouwen van de korrelkneuzer in de hakselaar is een kwestie van een half uur. Een specialist is gemiddeld 2-3 uur bezig met het nalopen van de korrelkneuzer.
Tijdens het hakselen staat de ruimte tussen twee korrelkneuzerrollen afgesteld op 1,5 tot 2 millimeter. De rol waaraan de gerilde poelie is gemonteerd wordt scheppend gemonteerd. De gladde poelie met rol wordt slepend gemonteerd. Claas maakt onderscheid tussen Multi Crop Cracker (MMC) Medium met een doorsnede van 196 millimeter of de Multi Crop Cracker (MMC) Large met een doorsnede van 250 millimeter. De korrelkneuzerrollen zijn leverbaar vanaf € 1070 per stuk, afhankelijk van het type korrelkneuzer. Naast de diameter verschilt ook het aantal tanden op de rol, voor de MMC Medium zijn dit 80, 100 of 125 tanden, voor de MMC Large is de keuze tussen 100, 125 of 150 tanden. Grotere rollen hebben een langer wrijvingsoppervlak van het gehakselde product, daarnaast is de doorvoercapaciteit groter.
Er is altijd snelheid verschil tussen de poelies. Door andere poelies te monteren ontstaat er een groter snelheidsverschil tussen de korrelkneuzerrollen. Door die wrijvende werking wordt de maiskorrel meer verpulvert. Het idee hierachter is dat het zetmeel in korrel beter vrijkomt tijdens de vertering in de koe. Het snelheidsverschil zorgt echter ook voor meer slijtage aan de rollen. Het standaard toerental verschil van de Claas Multi Crop Cracker is 30%, optioneel zijn poelies leverbaar die zorgen voor een snelheidsverschil van 20, 40 of zelfs 60%.
Als de korrelkneuzerrollen aan vervanging toe zijn is het verstandig om ook direct de lagers te vervangen. Het loont vaak niet om de lagers van versleten rollen af te halen. De nieuwe type korrelkneuzerrollen van Claas worden (eventueel) standaard geleverd met lager en lagerblok. Dit kan als een geheel gemonteerd worden in de korrelkneuzer. Hoelang korrelkneuzerrollen meegaan is lastig te zeggen. Er zijn te veel factoren die invloed hebben op de slijtage van de rollen waaronder grondsoort, haksellengte, spleetafstand, reiniging en stalling. Er zijn bedrijven die 1500 hectare met één set rollen kunnen hakselen. Vaak gaan de laatste hectares er moeizaam door de korrelkneuzer heen, dan zijn de rollen sowieso aan vervanging toe.
De ruimte tussen de spleetopening wordt tegenwoordig traploos geregeld vanuit de cabine van de hakselaar. Dit zorgt voor een eenvoudige optimalisering van de bewerkingsintensiteit van de korrel, maar ook voor een punt van aandacht tijdens het onderhoud. Verstandig is om dit systeem jaarlijks te ontluchten om de zuiverheid van de afstelling te garanderen.
Start altijd met het demonteren van de smeerleidingen. Zo voorkom je dat deze onbewust beschadigen of kapotgetrokken worden. Verwijder vervolgens kappen van de korrelkneuzer. Bekijk of er geen gaten in deze platen zijn gesleten of gerot. Vervangbare slijtplaten rondom de korrelkneuzer-rollen kost grofweg €340 dit is afhankelijk van het type korrelkneuzer.
Met twee veren worden de korrelkneuzerrollen tegen elkaar aangedrukt. Bij nieuwere type korrelkneuzers wordt de afstand elektrisch hydraulisch geregeld. Ontspan de veren van de korrelkneuzerrol, deze zitten gemonteerd aan de rol met gladde poelie. Wanneer de beugels van de scharnieras losgedraaid zijn kan de korrelkneuzer rol verwijderd worden.
De rollen zijn gelagerd met radiale kegellagers. Wanneer deze lagers te soepel draaien kan dit ook duiden op een versleten lager. Als het lager een aantal minuten draait zonder vet resulteert dit in een zwart verbrand lager, vervang dit lager. Verwijder de afdichten en bekijk ook het lager zelf. De afdichten zijn niet waterdicht, het vet drukt het vuil uit het lager. Een nieuw lager kost tussen de € 95 en € 160.
Of de korrelkneuzerrollen vervangen moeten worden is afhankelijk van de dikte van de geharde laag. Op de foto is goed te zien dat de rol aan de zijkant sneller slijt dan in het midden. Het slijtbeeld van de korrelkneuzerrollen ligt volgens de specialist aan het merk voorzetstuk waarmee gehakseld wordt. Nieuwe rollen in de korrelkneuzer zijn leverbaar vanaf € 1070 per stuk.
Hoe de korrelkneuzerrol vervangen wordt is afhankelijk van het type. Bij het type rol zoals op de foto worden de flenzen op de rol geschroefd. Hierop is ook duidelijk de worm te zien, deze zorgt ervoor dat er geen vuil om de as een wikkelt. Monteer vervolgens de afdichtingen, het lager en de poelie. Als vuistregel geld: “Korrelkneuzerrollen vervangen is ook lagers vervangen”.
Het afstellen van de korrelkneuzer moet elk jaar opnieuw gebeuren om de kneuzende werking van de korrelkneuzer te blijven garanderen. De rollen slijten waardoor de afstand tussen de rollen jaarlijks groter wordt. De minimale ruimte tussen beide rollen moeten afgesteld worden op minimaal 0,5 millimeter. Op deze manier kunnen de rollen elkaar nooit raken. Bij de nieuwere types korrelkneuzer is dit bij te stellen met shims.
Het verdeelblok van de automatisch smering verdeelt het vet over de lagers en het scharnierpunt. Belangrijk is dat zowel de leiding als het lager bij de montage vol vet zitten, een aantal minuten geen vet in het lager is funest. Zorg daarnaast ook dat de pakking (paar tientjes) van de korrelkneuzer richting de schacht nog in takt is. Deze zorgt ervoor dat er geen plantensappen in de serviceruimte komen.
Tekst: Robin Looman/Foto‘s: Hans Prinsen
Gerelateerde tags: Claas, hakselaar, Korrelkneuzer
