In onze nieuwe rubriek ‘bijzondere teelt’ volgen we een aantal specialistische teelten en focussen op de machines die daarbij horen. Ditmaal: graszoden. We kijken bij Bodenstaff in het Drentse Smilde, dat al zo’n twintig jaar graszoden teelt voor hoveniers en particulieren.
Het is net een biljarttafel. Zo strak oogt de grasmat, die bestaat uit een diepgroen mengsel van Engels raai-, veldbeemd- en roodzwenkgras. Het is uitgebalanceerd voor gebruik in tuinen en speelplaatsen. Op het perceel, omzoomd door traditionele akkerbouwgewassen, werken twee Renault-trekkers. De Drentse graszodenteler Johan Bodenstaff controleert een pallet met vers gesneden graszoden en voert tegelijk een telefoongesprek. Snel is duidelijk: graszoden telen betekent voortdurend schakelen tussen teler en afnemer. Het snijden (oogsten) gebeurt namelijk op bestelling, en de levering van het verse product wordt zo snel mogelijk gedaan. Je wilt namelijk broei voorkomen.
Lees verder onder de foto
Medewerker Roy Philips regelt de stapelaar vanuit de Renault Ares. Af en toe verlaat hij de cabine om een pallet te wisselen. De trekker wordt gestuurd door een unit die de eerder gesneden rand van de grasmat volgt. Gps wordt in dit deel van de teelt niet gebruikt.
Johan vertelt dat zijn bedrijf oorspronkelijk ook de meer traditionele gewassen teelde, met daarnaast droogbloemen. Daar kwam verandering in toen hij de droogbloementak afbouwde en met een tuincentrum begon. Hier was direct afzet voor grasmatten. Inmiddels teelt het bedrijf 45 hectare graszoden en ging Bodenstaff kortgeleden een samenwerking aan met akkerbouwer Roy Voortman. De samenwerking vergroot de slagkracht, vooral als de vraag toeneemt in de pieken van het seizoen.
Lees verder onder het kader
De grasmatrollen die ze nu snijden, sieren morgen al tuinen verspreid door het land. Al lopend naast de snijder in actie is goed te voelen hoe krachtig het mes de zode afkapt op 2,5 meter. De grond trilt bij elke klap. De trekker stuurt automatisch. Niet via de gps-besturing, maar door een soort ski (een taster) die de rand van de vorige snede volgt. Na de taster volgt een borstel die nog eventueel aanwezig maaisel verwijderd. De mat wordt op ongeveer twee centimeter dikte gesneden. De standaardmaat is 40×250 centimeter, wat neerkomt op een vierkante meter per rol. Een opvoerbandje neemt de rollen mee naar de stapelaar, waar vijf grijpers de rollen op een pallet stapelen. De chauffeur legt af en toe een nieuwe pallet in de stapelaar. De mannen binden handmatig een net om de stapel graszoden, en dan kan de pallet op transport. Een trekker met palletvork verzamelt de stapels. Inmiddels is ook een vrachtwagen op het perceel gearriveerd, en zo meteen is een vers gesneden zode op weg naar de afnemer.
Het snijden van grasmatten gaat bijna het hele jaar door. “Zolang er geen sneeuw en ijs is, kunnen we snijden”, vertelt Johan. De teler heeft ook weleens in januari gesneden. Bodenstaff snijdt zes dagen per week en heeft een maximale capaciteit van ongeveer 1 hectare per dag, als de vraag groot is. De piek is in het voorjaar, als mensen tuinen aanleggen. Maar het kan ook zijn dat er veel gras nodig is bij een groot project.
Lees verder onder de foto
Groene wereld. Roy Voortman heeft onder zijn maaitrekker gazonbanden op 0,8 bar. De brede sloffen met veel contactvlakken zijn ideaal voor het maaiwerk. Voortman maaide in dit groeizame seizoen bijna negentig maal op de huiskavel. De 7,3 meter brede maaier kan 7 hectare per uur gladmaaien.
De stapelaar die we in actie zien is gebouwd door de ondernemer zelf. “Wie niet een beetje kan sleutelen komt niet ver in deze teelt”, stelt Johan. Ook in een splinternieuwe machine gaat zonder genade een haakse slijper als dat nodig is. Zo werd onlangs nog een nieuwe palletdrager met wikkelaar van collega Roy Voortman aangepast. “Wij hebben hier negen trekkers staan die allemaal gekoppeld zijn aan een machine. We hoeven nauwelijks werktuigen om te koppelen”, vertelt Johan. Bodenstaff bouwde jaren geleden een Landini 6880-trekker zelf om tot trike, om gras mee te zaaien. De trike heeft als groot voordeel dat de grond over de hele breedte van de machine gelijkmatig wordt aangedrukt. Het resulteert in een gelijkmatige grasopkomst, en dat komt uiteindelijk de dichtheid van de zode ten goede. De trike gebruikt hij nog steeds, maar de laatste tijd vooral als maaitractor. “De grasmat wordt zeker 75 keer gemaaid in de groeiperiode. Het is dus belangrijk om goed na te denken over het gewicht van je combinatie”, legt de ondernemer uit. Vroeger werden nog wel kooimaaiers gebruikt, tegenwoordig maaien ze met opklapbare cirkelmaaiers met mechanische aandrijving. Op het erf staan ook nog twee Deense Fasterholt-beregeningshaspels. Hierbij rijdt de haspel over het land; de grasmat geeft namelijk zoveel weerstand, dat een volledig uitgerolde slang bij het teruglopen stuk zou worden getrokken.
Lees verder onder de foto
Al lopend naast de snijder in actie, is goed te voelen hoe krachtig het mes de zode afkapt op 2,5 meter. De standaard maat is 40×250 cm, wat neerkomt op een vierkante meter per rol.
De grootste uitdaging in de teelt is de onkruidbestrijding. Je moet immers gras in gras bestrijden, en dat kan lastig zijn. Tegenwoordig zijn er middelen die het onderscheid in de soorten kunnen maken en alleen de ‘foute’ grassen aanpakken. Dat geeft overigens nog geen garantie. Het blijft belangrijk met de juiste timing te spuiten, en de ontwikkeling van het gras ten opzichte van het onkruid speelt een rol.
Lees verder onder het kader
Een afnemer zou het niet waarderen als de vers aangeschafte graszode is voorzien van een scherpe afdruk van een trekkerband. Er is dus veel te doen over banden in deze teelt. De meningen lopen uiteen over welke band nu het meest geschikt is. Johan Bodenstaff kiest voor een conventionele trekkerband met afgeronde nokken. De ondernemer heeft hier een schaafmachine in gezet om letterlijk de scherpe kanten eraf te halen. “Een prima band”, zegt Johan goedkeurend. “Er is wel iets profiel nodig, want als het nat wordt, wil je nog wel vooruitkomen.” Een andere optie is een moderne transportband of gazonband, zoals onder de trekkers van collega Roy Voortman. Hierbij gaat het om relatief zacht rubber en een groot contactvlak door blokprofielen, en deze zijn vriendelijk voor de grasmat. Bodenstaff benadrukt dat het voorzichtig behandelen van het product zowel op het perceel als tijdens de verwerking bepaalt of de klant tevreden is.
Lees verder onder de foto
De Landini 6880 is een eenvoudige, lichte trekker die door Bodenstaff omgebouwd is naar trike. Oorspronkelijk bedoeld om mee te zaaien, maar nu is de Italiaan vooral te vinden voor de maaier. De trekker is in een later stadium voorzien van een turbo, die zat er standaard niet op.
Gerelateerde tags: bijzondere teelt
