Meer grip, meer tractie, zelfde verbruik

Geheel zonder slip trekken gaat niet lukken, maar het is zaak onnodige slip tot een minimum te beperken. Vooral met getrokken werktuigen moet de trekker zijn vermogen met weinig verlies op de grond overbrengen. Welke maatregel geeft welk effect? Dat is de vraag. In een vergelijkende test probeerden de collega’s van Top Agrar wat de afmetingen van de banden, de bandenspanning, het verzwaren van de trekker en het overbrengen van het gewicht van het werktuig naar de achteras aan tractiewinst oplevert.

De nulmeting

Alle tests zijn met twee bandensets uitgevoerd; een kleinere maat van Michelin en een grotere maat van Good Year (zie kader: Zo is getest). Voor de overzichtelijkheid verwijzen we hierna steeds naar deze twee banden, maar de resultaten zullen vergelijkbaar zijn bij andere merken met dezelfde afmetingen.

Bij de controle (nulmeting) waren de Michelins opgepompt tot 1,4 bar en woog de Axion 10,5 ton. Resultaat: 19% slip; 10,4 l/ha verbruik. Ook de Good Years op 1,4 bar, het gewicht iets hoger op 10,7 ton. Resultaat: 22% slip, 10,3 l/ha verbruik. Hoewel ze groter zijn blokkeerden ze minder dan de Michelins. Daarom is de slip zelfs 3% hoger dan met de kleinere banden – dus een bandenmaat is geen geschikte strategie tegen slip.

Lees verder onder de foto

De hydraulische topstang trekt aan het bovenste bevestigingspunt en belast daardoor de achteras extra.

Lagere bandenspanning

Net als in de praktijk werd de bandenspanning vervolgens verlaagd tot 0,8 bar. Resultaat: 17% slip, 10,1 l/ha verbruik voor de Michelins, nog steeds met niet-verzwaarde trekker. Dat is slechts 2% minder slip, daarom deze variant met brede Good Years overgeslagen.

Volgens de bandentabel (draagvermogen bij trekkracht) verlaagden de testers de spanning achter naar 0,6 bar. Resultaat: 14% slip, 10,1 l/ha verbruik. 5% minder slip dus dan bij de controle. Dit keer toonden de banden wel duidelijk langer door afplatting. Onder moeilijke omstandigheden zou dit effect nog meer uitgesproken zijn. Dan Good Year, ook op 0,6 bar. Resultaat: 15% slip, 9,8 l/ha verbruik. Duidelijke winst: 7% minder slip en dus 7% meer vermogen aan de grond. Maar de grote bandenmaat is nog steeds niet beter dan de kleine.

900 en 1.500 kilo frontgewicht

Eerst 900 kilo frontgewicht erbij. De bandenspanning achter bleef op 0,6 bar, de Michelins voor zijn opgepompt tot 1,0 bar. Resultaat: 12% slip, 10,2 l/ha verbruik. Vergeleken met de controle 7% meer vermogen aan de grond. Bovendien liep de trekker soepeler, het ‘power hopping’ (stuiteren tijdens zwaar trekwerk) was bijna verdwenen. Op Good Year-banden: 10% slip en 9,8 l/ha verbruik. De 900 kilo op de neus verlaagde de slip in totaal 12% ten opzichte van de nulmeting. Hier haalde de grote band de kleine in.

De bandentabel laat nog meer frontgewicht toe met de Good Years op 0,6 bar, dus kreeg de trekker een frontgewicht van 1,5 ton. De slip daalde slechts 1% extra tot 9% (bij 9,7 l/ha).

Topstang helpt mee

De Lemken-cultivator was uitgerust met een hydraulische topstang. Een met 190 bar voorgespannen cilinder trekt aan die topstang en brengt zo het gewicht van de cultivator deels over op de achteras van de trekker. Dan is wel een frontgewicht nodig, anders belast je de trekker voor te zwaar. Bandenspanning en 900 kilo frontgewicht blijven nu gelijk. Resultaat: 10% slip, 10,0 l/ha verbruik. De topstang verbeterde de grip van de achteras en verminderde zo de slip bij de Michelins met nog eens 2%, tot 9% beter dan de controle. Met de Good Years op 0,6 bar, het frontgewicht van 1,5 ton plus de hydraulische topstang, daalde de slip net onder de 8%.

Omdat de trekker met lage bandenspanning en de zware ballast op de neus zijn vermogen toch al met zeer weinig slip op de grond bracht, was het extra effect van de topstang in de test betrekkelijk gering. Maar onder ongunstige omstandigheden mag je verwachten dat dit aanzienlijk groter is. Vergeleken met de controle is het vermogen aan de grond met 14% toegenomen.

Lees verder onder de foto

Wielgewichten erbij

Voor de volgende proef monteerden de testers wielgewichten van 267 kilo per stuk. Inclusief draagbeugels is zo 600 kilo gewicht toegevoegd aan de achteras. Het ‘trekken’ van de topstang werd uitgeschakeld. Resultaat Michelin-banden: 10% slip, 10,0 l/ha verbruik – identiek aan de test mét actieve topstang. Bij de Good Years was het beeld iets anders, hier kwam de slip met wielgewichten op 10%, ofwel 2% meer dan mét de topstang. Blijkbaar verlegde de cilinder meer gewicht naar de achteras en is het potentieel van de banden daardoor beter gebruikt. Conclusie: een hydraulische topstang kan – althans onder de testomstandigheden – de wielgewichten ruimschoots vervangen.

Alles opgeteld

Als laatste een testrit met frontgewicht én topstang én wielgewichten. Ook de bandendruk achter was met 0,6 bar maximaal verlaagd. Resultaat Michelin: 8% slip, 9,9 l/ha verbruik. Dit betekende dat 11% meer vermogen aan de grond kwam – bij een iets lager verbruik – dan tijdens de nulmeting. Dit dus bij gunstige bodemomstandigheden. Op Good Year-banden leverde deze maximale trukendoos geen verdere winst op: de slip bleef op iets minder dan 8% – minder lijkt fysiek nauwelijks mogelijk.

Eindconclusie: bij een identiek percentage van het vermogen aan de grond kun je (onder deze gunstige testomstandigheden) 10% diesel per hectare besparen door de ballast en de bandenspanning te optimaliseren. Een zinvolle exercitie.