Bron Groenvoorziening in Geldermalsen investeerde in een nieuwe trekker met opbouwkraan. Een combinatie die je, zeker in dit formaat, zelden ziet in Nederland. Chauffeur Stephan Buesink is er dan ook trots op. Wij keken mee op één van de eerste klussen.
Maart is de laatste maand dat er nog volop werk is in het snoeien en rooien van bomen. Niet veel later beginnen de takken alweer uit te lopen en start het broedseizoen. Dan gaat de kettingzaag weer in het vet. Begin deze maand treffen we chauffeur Stephan Buesink op een snipperklus in Poederoijen (Gld.). Met twee joysticks bedient hij de bosbouwkraan alsof hij in een mobiele graafmachine zit. De hele stoelconsole met armleuningen staat een kwartslag naar rechts gedraaid, zodat hij goed zicht heeft op de takken (of eerder halve bomen) die hij moeiteloos met de kraan wegdrukt in de aangekoppelde versnipperaar. Het wegwerken van hopen stekelig snoeihout tot een strakke hoop snippers moet voldoening geven. Het ruimt lekker op, en zeker met de voorjaarszon erbij is dat ‘mooi wark’. Buesink zit er in elk geval relaxed bij in z’n cabine.
Op de telefoon, in een houder tegen het rechter zijraam geklemd, streamt hij via YouTube muziek van Normaal over de speakers. Hij kan in principe z’n eigen ding doen. Telkens als de kraan over de zijkant naar een nieuwe boomtak reikt, deint de trekker op z’n banden en zwiept de hangende laadkabel van z’n telefoon heen-en-weer door de cabine. Een stuk ketting aan het frame op het front van de trekker volgt hetzelfde ritme. Bij dikkere stukken hoor je eerst een machtig geluid uit de versnipperaar opstijgen en vervolgens zakt de Deutz-motor in toeren, totdat de no-stress invoer van de versnipperaar ingrijpt. En zo verder en zo voort. Totdat de Beco-kipper vol is, na een half uurtje, dan volgt een kort uitstapje om deze te lossen.
Het bereik van de kraan is indrukwekkend en stempels zijn er niet. Als je het zo bekijkt is het een wonder dat de trekker sowieso overeind blijft staan. Het lijkt allemaal niet te stroken met de wetten van de zwaartekracht. Toch blijven de wielen keurig aan de grond. Buesink is wel wat gewend. “Eventueel kan ik de voorasvering blokkeren, dan staat hij wel iets stabieler. Maar dat is eigenlijk niet nodig. Ik doe dat bijna nooit, dit is comfortabeler.”
Lees verder onder de foto
Vanuit de cabine is alles te bedienen; van transportstand naar werkstand, de kraan zwenken, aftakas aan en gáán. Afstempelen is niet nodig.
Op dit klusje in Poederoijen is mooi te zien wat Bron Groenvoorziening zoal doet. Vandaag worden hier enkele tientallen bomen gerooid. Deze vrijdagmiddag willen ze het werk klaar hebben, en dus zijn verschillende collega’s tegelijk bezig. Een mobiele Atlas-kraan met bomengrijper en zaag pakt de bomen bij de stam en legt ze vakkundig plat. Een kettingzaag zaagt de stukken eruit die nog als kachelhout kunnen dienen. Alles wat overblijft legt de kraan direct op stapels voor de versnipperaar. Even verderop is een andere collega met een Massey Ferguson 7615 de boomstronken al aan het uitfrezen. De trekker heeft al 12.000 uur op de klok, binnenkort komt er een nieuwe. Nog weer anderen vegen en harken de boel aan en tot slot komt een knijperauto het stamhout laden. Wanneer de mannen niet veel later naar huis rijden, herinnert niets aan de bomen die hier stonden, op de enorme berg houtsnippers na.
Lees verder onder de foto
Buesink kipt de snippers op een goed bereikbare plek. Vrachtwagens laden het later op voor verder transport. Zo kan hij altijd vooruit.
Zo veel mogelijk chips of snippers maken, zoals sommige bosbouwers doen, is niet het doel waarvoor Bron de snippercombinatie inzet. Buesink is puur aan het werk om de takken op te ruimen die na snoeiwerk of rooiklussen overblijven. Met 110 collega’s die door half Nederland bomen snoeien, mag de chauffeur ook dat hele stuk tot z’n werkgebied rekenen. Op grotere klussen komt hij ééns per week langs om de takken op te ruimen. “Deze week was ik bijvoorbeeld ook in Amsterdam, dat is drie uur rijden vanuit Geldermalsen”, legt de chauffeur uit. Hij kijkt er niet meer van op. Zulke ritten zijn voor Buesink wekelijkse kost. En er zit ook weinig anders op, want transport op een dieplader is er niet bij, omdat de trekker met kraan 3,95 meter hoog is. Dus toert Buesink zelf overal naar toe, en weer terug.
Lees verder onder de foto
Zowel voor in de bumper als op de versnipperaar kan Buesink onderdelen meenemen, zoals messen voor de versnipperaar. Die moet hij dagelijks wisselen.
De Fendt is niet de eerste trekker met opbouwkraan bij Bron. De nieuwe trekker lost een 180 pk sterke viercilinder van een ander merk af. Deze had een iets kleinere opbouwkraan en stond voor dezelfde snippercombi. Een mooie compacte trekker, maar hij liep continu op z’n vermogensgrens en dat leidde herhaaldelijk tot motorproblemen. Eigenaar Henri Bron: “Omdat we altijd langs de openbare weg werken, moet een trekker bij ons betrouwbaar zijn. Bij een storing staan we letterlijk in de weg. En dat is al snel heel vervelend.” Daarom koos Bron vervroegd voor inruil op een zescilinder. En dat werd een Fendt, omdat Bron er van dit merk al zo’n dertig heeft lopen.
Omdat er een omkeerinrichting in moest, kwam Bron automatisch uit bij een type uit de 800-serie; op de lichtere series is een omkeerinrichting niet leverbaar. Naar de maatstaf van de groenvoorziener is 280 pk een gigantisch grote trekker. Bron: “Het scheelt wel dat de trekker op lage banden staat, anders werd hij te hoog.” Van de overstap naar een zescilinder heeft Bron geen spijt. “Deze loopt voor de versnipperaar veel rustiger, plezieriger. Ik verwacht dat we dat in het dieselverbruik ook wel terug gaan zien. Maar dat is nog een aanname, de eerste 1.000 uur kun je dat nog niet zien, is onze ervaring.”
Lees verder onder de foto
De kraan is dusdanig opgebouwd dat de hefinrichting nog gewoon te gebruiken is. Let op de dikte van het hulpframe: nodig om de forse krachten van de kraan direct op de achteras af te steunen.
De reeds aanwezige Kesla-versnipperaar kon het extra vermogen technisch gezien nog prima aan en haalt dankzij de extra 100 pk’s nu dus een hogere capaciteit per draaiuur. Chauffeur Stephan Buesink: “Ik merk goed dat de kipper sneller vol zit.” Hij merkt op dat de nieuwe trekker opvallend genoeg niet veel zwaarder is dan de veel compactere viercilinder. “De vorige trekker was van alle kanten verzwaard met stalen platen om genoeg stabiliteit te geven. Die viercilinder woog 12 ton. Deze met zescilinder en grotere kraan weegt 12,5 ton. Dat is dus eigenlijk een klein verschil.” Toch is de huidige combinatie ondanks een groter kraanbereik veel stabieler volgens de chauffeur. “Dat komt denk ik vooral omdat de trekker zelf breder is, dat scheelt 20 centimeter.”
Lees verder onder de foto
In transportstand is de combi 3,95 meter hoog. Dat lukt mede dankzij de lagere banden (710/70 R38 en 600/65 R28). De kraan ligt vrijwel strak op het dak, zelfs de zwaailampen zijn lager gezet.
De opgebouwde kraan komt van de Finse fabrikant Kesla. De bosbouwkraan van het type 316T heeft een bereik van 8,8 meter, dankzij een telescoopdeel dat tweemaal 1,7 meter kan uitschuiven. Op drie meter kan de kraan 1,8 ton tillen. Helemaal uitgeschoven is dat nog steeds 530 kilo. Opvallend is de relatief lichte bouw; de hele kraan weegt net iets meer dan 1,5 ton. Hierin schuilt ook een deel van het geheim waarom de trekker nog zo stabiel kan blijven staan. De console waar de kraan op is gebouwd is wél zwaar uitgevoerd om alle krachten op te vangen. Bron koos voor Kesla omdat de vorige kraan, en ook de versnipperaar, van hetzelfde merk zijn. In de bediening veranderde er voor chauffeur Buesink dus helemaal niets. Dealer Bonenkamp tekende voor de opbouw, waarbij het frame voor de kraan dusdanig is ontworpen dat de hefinrichting van de trekker nog gewoon te gebruiken is. Zo kan hij nog steeds op pad met de Meri-Crusher-bosfrees of een stobbenfrees.
Lees verder onder de foto
De stoel met armleuning kan een kwartslag naar rechts draaien. Hiervoor is de terminal iets verplaatst. Dankzij de omkeerinrichting kan het interieur óók 180 graden draaien. Alles voor het zicht.
Rond deze tijd is het snipperseizoen ten einde. Toch kan Buesink blijven kranen, want binnenkort komt er een nieuwe kipper achter de trekker. Hiermee duikt het span in het bermenwerk. Taak is dan om het bermgras op hopen te schuiven, met de kraan op te laden in de eigen kipper, en weer te kippen op plekken die goed bereikbaar zijn voor vrachtwagens. Buesink: “Ook dan gebruik ik de omkeerinrichting in de trekker, en zit het stuur dus weer aan de achterkant.” Jaarlijks zal deze on-Nederlandse combi zo’n 2.000 à 2.500 uur gaan draaien. De kans is dus groot dat je dit span deze zomer ergens langs de snelweg aan het werk ziet.
