Column: Wat mag het kosten?

“Ik hoor al jarenlang dat de technische ontwikkelingen tegenwoordig zo snel gaan. Het is inmiddels veertig (!) jaar geleden dat ik bij het toenmalige Imag aan de Mansholtlaan in Wageningen een stagiair van de hts tegenkwam die op zoek was naar gegevens over het gedrag van een spuitboom aan een rijdend voertuig. Zijn idee: monteer sensoren die de hoogte van de spuitboom meten, stuur met die gegevens de cilinders van de balancering aan, en je kunt de spuitboom zo stabiel maken als je maar wilt. De sensoren bestonden en op het gebied van hydrauliek was ook al veel mogelijk. Kwestie van op de juiste manier aan elkaar knopen en klaar is Kees.

Op een papiertje was het gauw uitgetekend. Om het echt te laten werken bleek andere koek. Regeltechnisch is het erg lastig, en dat is mede de reden dat een echte doorbraak nog veertig jaar op zich liet wachten. Alhoewel … in 1980 was de techniek al zover dat een 60 ton zware Leopard-tank, met 40 kilometer per uur kriskras over een hobbelig heideveld rijdend, feilloos de loop op het doel gericht kon houden. En tien jaar eerder reden de Amerikanen al met een karretje over de maan. Dan waren we technisch toch ook in staat om een spuitboom stabiel te houden?

Zoals veel discussies eindigen bij de centen, is ook hier het antwoord dat het gaat om de vraag: Wat mag het kosten? De tegenhanger is de vraag: Wat brengt het op? De kosten zijn vaak duidelijker dan de opbrengsten.

Bij precisielandbouw zie ik hetzelfde gebeuren: al 27 jaar geleden maakten Wageningse onderzoekers met een RTK-gps-gestuurde maaidorser opbrengstkaartjes op de Van Bemmelenhoeve in de Wieringermeer. Op een papiertje liet de toekomst van precisielandbouw zich eenvoudig uittekenen. Geef de huidige ontwikkelingen nog eens drie jaar, dan heeft het toch nog dertig jaar geduurd voor ook dat echt werkt in de praktijk. Niet omdat het zo moeilijk is, maar omdat het draait om wat het mag kosten.”