1 oktober 2024
VIDEO | Klassieker Same Trident 130
Bekijk de Same Trident 130 van trekkerliefhebber Richard Helder in Oudenhoorn (Z.-H.). Deze klassieke trekker is relatief zeldzaam.
Terug naar nieuwsoverzicht
21 juni 2020
Tecnologia dall‘Italia: Same Centauro 60
Boven: Voor Luc Bisschop heeft een Same-trekker weinig geheimen. En hoewel hij zijn dealerschap al achttien jaar geleden verkocht, sleutelt hij nog graag aan de Italianen. Deze Centauro is de eerste trekker die hij in 1967 als dealer verkocht.
Je hoeft geen Italiaans te spreken om met een Same te kunnen werken. Maar ben je liefhebber van techniek die net een beetje anders is dan anders, dan zit je bij Same helemaal goed.
Wat techniek betreft was Same in de trekkerwereld een beetje wat Citroën lange tijd in de autowereld was: op veel punten net een beetje anders dan de rest. Same stond net als Deutz synoniem voor luchtgekoelde motoren, maar in de tijd van de Centauro – zo tweede helft van de jaren zestig – werkte het met V-motoren. Ze waren er als twee- en viercilinder, en als industriemotor ook met zes en acht cilinders. De allereerste Buffalo’s hadden een V6-motor, maar de V8 vond alleen toepassing in prototypes.
De V-motoren hebben een boring van 95 of 100 millimeter en een slag van 120 millimeter, de zes- en achtcilinders een boring van 115 millimeter. Bij een Same V-motor heeft iedere drijfstang, net als bij een lijnmotor, een eigen kruk op de krukas. En dat is zo geconfigureerd dat de inspuiting om de 90 graden is, zoals bij een lijnmotor. De cilinders staan bij Same onder een hoek van 40 graden.
Ga je aan zo’n motor sleutelen dan hoef je niet te zoeken naar merktekens, want de systematiek is gebaseerd op meten, en niet op merktekens. Het is niet per se moeilijk, maar bij een Same kom je, meer dan bij andere fabrikanten, punten tegen die je ook maar net even moet weten. De Same-monteurs van destijds – in Nederland in de hoogtijdagen van Cebeco Handelsraad – werden op diverse cursusdagen in de fabriek in Italië goed bijgepraat en hebben daar ook mooie herinneringen aan. Er werd wel Italiaans gegeten, maar tijdens de cursus konden ze zich met Duits, Engels of Frans goed redden.
Lees verder onder de foto
Pioniersgeest
De broers Francesco en Eugenio Cassani startten de Società Accomandita Motori Endotermici (Same) in 1942 als bedrijf voor de massaproductie van landbouwtrekkers met een luchtgekoelde dieselmotor. Maar reeds in 1927 introduceerden zij een landbouwtrekker onder de naam Cassani, met een snellopende dieselmotor. Toen wat bijzonders, want het was nog de tijd van petroleum- en gloeikopmotoren. De productie van snellopende dieselmotoren door de Cassani’s leidde al in 1936 tot de oprichting van Spica (Società Pompe Iniezione Cassani), de merknaam van de brandstofsystemen die Same altijd heeft toegepast. In 1951 is een nieuwe serie, modulair opgebouwde luchtgekoelde motoren geïntroduceerd en in 1952 kwam Same met een trekker met vierwielaandrijving, volgens een concept dat de standaard zette voor de concurrentie.
Lees verder onder de foto
De hefcilinder staat steil in de opgebouwde hefunit waarin ook pomp en regelventielen zijn ingebouwd. De bouwwijze verklaart ook de typische hoge bult achter op een Same. Een extra externe hefcilinder voor meer hefkracht was optie.
Van V- naar lijnmotoren
De V-motor was bij Same uiteindelijk maar zo’n jaar of vijf, zes in productie, en geen daverend succes. Er brak nog wel eens een krukas. De praktijk leerde dat je bij de Centauro de problemen kon voorkomen door iedere 3.000 draaiuren de krukaslagers en soms ook lagerschalen preventief te vervangen. Later werd dat probleem opgelost door 16 mm in plaats van 14 mm bouten toe te passen. De ongeveer 15 pk sterkere Leone had, net als de Centauro 65 van het eind van de serie, 100 in plaats van 95 millimeter boring. Dat vroeg zelfs iedere 2.000 uur om nieuwe lagers! – al konden de V-motoren het bij goed onderhoud ook best lang volhouden. De Centauro op de foto heeft inmiddels 12.000 uur op de teller.
In 1972 kreeg de Centauro een lijnmotor en is hij omgedoopt naar Corsaro. De Centauro heeft veel kenmerken van zijn tijdgenoot Leone, maar er zijn duidelijke verschillen. Remmen werkt met rembanden; een Leone of opvolger Saturno heeft schijfremmen. De transmissie is eigen fabricaat Same. Net als de hefinrichting, die weer iets anders is geconstrueerd dan bij andere fabrikanten. Typisch is de steil staande inwendige hefcilinder die in één huis met het regelventiel en de pomp is ingebouwd. Maar hoewel Same veel zelf bouwde, kocht het allicht ook componenten in. Als je de vooras van een tweewiel-aangedreven Centauro bekijkt, zou je zweren dat die van een Fiat-trekker vandaan lijkt te komen.
Lees verder onder de foto
Eerste verkoop teruggevonden
Luc Bisschop startte in 1967 op 18-jarige leeftijd als Same-dealer in het Belgische Landegem. In het eerste jaar verkocht hij drie trekkers, en de Centauro 60 op de foto was de eerste. Zo’n vijf jaar geleden kwam hij deze trekker tegen bij een mechanisatiebedrijf. Met dik 12.000 uur op de klok was hij er niet best aan toe. Maar omdat Luc al in 2003 aan het verzamelen en restaureren was geslagen, en hij door en door bekend is met de techniek van Same, zag hij er wel heil in om de trekker waar hij zijn carrière mee is gestart weer in nieuwstaat te brengen.
Aanvankelijk begon Luc met het restaureren van trekkers met gloeikopmotoren. Al snel volgden Same-trekkers en een enkele andere Italiaan. Met een Same-car die met opgebouwde huif dienstdoet als camper, reed Luc al eens naar de fabriek in Italië, naar evenementen in Frankrijk, en ook naar Nederland. Vorig jaar met Pasen nog naar Agro Classics in Assen. En met een Eilbulldog maakte hij duizenden kilometers, zelfs tot in Polen! Ook aan een oude Merecedes-sportwagen kan hij veel plezier beleven, dus vervelen is er voorlopig nog niet bij. Dat Same als trekkermerk met zijn eigen specifieke techniek uit beeld begint te raken vind hij spijtig, maar ook begrijpelijk. Hij heeft er een mooie tijd mee beleefd waar hij graag op terugkijkt.
Lees verder onder de foto
De motor is een Same-fabricaat, de brandstofpomp komt van Spica, soms ook Bosch. De regulateur is in de distributie ingebouwd, weer fabricaat Same. Later onderscheidde Same zich met de zogenoemde pompverstuivers.
Motor: luchtgekoelde Same 021-954V
Cilinders: vier
Inhoud: 3.402 cc
Vermogen: maximaal 57 pk
Transmissie: 8V/4A (gesynchroniseerd)
Gewicht: met 4wd 2.310 kg
Banden: 13.6-28 achter, 9.5-20 voor
Remmen doet de Centauro (en ook zijn opvolger Corsaro) met rembanden. De iets zwaardere Leone had schijfremmen en was de voorganger van de Saturno.
Gerelateerde tags: Klassieker, Same
