Het oog wil ook wat, hebben ze bij Zetor gedacht. De Proxima kreeg een nieuwe neus en cabinedak, en dat oogt helemaal bij de tijd. Onderhuids veranderde er weinig, maar de fabrikant voerde wel diverse updates door.
De nieuwe neus en het cabinedak vallen op; maar om te weten wat je werkelijk krijgt voor je geld, maakte TREKKER een ritje met een Proxima HS120. Met 117 pk motorvermogen de zwaarste uit de serie, die volgens het boekje begint bij 75,6 pk. Dat komt allemaal uit dezelfde viercilinder motor die is voorzien van een mechanische brandstofpomp en voldoet aan de Fase IIIB-emissienorm. Dat zou inmiddels al een Fase V-motor moeten zijn, maar er is voor deze Zetors een uitzondering gemaakt waardoor de fabrikant ze naar verluidt nog tot en met 2021 met deze motor mag leveren. Dus geen AdBlue, wel een katalysator die af en toe schoon moet branden. Dat werkt, maar werkt het best als de motor ook geregeld behoorlijk moet werken. Door de mechanische brandstofpomp dus ook geen zaken als powerboost. Wat je ziet is wat je krijgt!
De HS120 is, zoals de typeaanduiding HS (Hydraulic Shuttle) al aangeeft, voorzien van de 24V/24A-transmissie. Die heeft een pookje voor de hoge en lage gearing, en als je die keuze hebt gemaakt dan rijdt je met een schakelbak met vier versnellingen en drie powershifttrappen. Links onder het stuur de elektro-hydraulische omkeerschakeling. Hendeltje in het midden neutraal, omhoog vooruit, omlaag achteruit. Een kind kan de was doen. In de lichtere types kan Zetor de Proxima ook nog leveren met een CL-transmissie met zes versnellingen twee groepen (12V/12A) of met een GP-transmissie: vier versnellingen, twee groepen en tweetraps Hi-Lo (16V/16A), beide met mechanische omkeer.
Lees verder onder de foto
Elektronische hef is optie, maar de mechanische hef laat zich ook goed bedienen. Die bediening wijst zichzelf.
Heerlijk sturen
Het is starten en rijden. Je hoeft niet eerst op cursus. Hoewel … Het eerste ergernisje is dat als je snel na het starten wilt wegrijden, het kan gebeuren dat de trekker stil blijft staan. Je moet de omkeerschakeling dan nóg een keer bedienen om de trekker aan het rijden te krijgen. Het lijkt een soort elektronische vertraging op de beveiliging tegen het starten van de trekker als die nog in de versnelling staat.
Zet je de motor stil, dan zul je niet vergeten de trekker op de handrem te zetten. Wellicht is het handiger dat de Zetor alleen de oren van je hoofd toetert als je probeert met de handrem erop weg te rijden? We geven de ‘mother regulation’, Europese regels, de schuld.
Het stuur is in hoogte uit te schuiven en je kunt de stuurkolom meer of minder naar je toe kantelen. Dat gaat ietwat omslachtig met een hendel die min of meer werkt als een dopsleutel: je draait de boel aan of een beetje los om het stuur te verstellen. Anderzijds, eerlijk is eerlijk: als het stuur goed staat, stap je probleemloos in en uit zonder het stuur te verstellen. En je hebt tijdens het rijden ook geen behoefte om dat nog te veranderen. De HS120 stuurt heel prettig, en ook bij stationair toerental als boter! Het aparte hydrauliekpompje dat uitsluitend de besturing voedt, heeft blijkbaar een royale opbrengst.
Instappen en wegwezen
We waren gekomen om te rijden, en dat gaat prima. Van de op zich nogal lawaaierig klinkende Zetor-motor wordt je in de cabine weinig gewaar, al neemt het geluid natuurlijk behoorlijk toe als je het dakraam open zet. Volgens de fabriek 79,2 dB(A) met ramen dicht en 81,7 dB(A) met ramen open. Dat kan heel wat stiller, maar er is goed mee te leven. De vier versnellingen schakelen soepel en de drie powershifttrappen, die je met twee knopjes op de versnellingspook bedient, schakelen soepel. Ook zonder vracht achter de trekker schakelt de powershift lekker soepel. Niet dat bokkige dat veel powershifts jaren geleden hadden, dus die techniek heeft Zetor goed opgepakt. Dat schakelen wordt elektronisch geregeld en is net als bij andere trekkers te kalibreren. Bij de nieuwe uitvoering van de Proxima kun je dat laatste als gebruiker ook zelf, via de boordcomputer in het dashboard. De trekker hoeft daarvoor niet aan de laptop. Je moet wel even weten wat je doet; neem dus de tijd om de handleiding goed te lezen voor je begint. In de boordcomputer kun je trouwens meerdere talen selecteren, maar Nederlands helaas niet.
Lees verder onder de foto
Achter het stuur heb je op een vlakke vloer goed de ruimte en ook de pedalen zijn goed geplaatst. Voetgas zit goed, maar om lekker te trappen zou het pedaaltje iets moeten kantelen.
Op de achterkant van de knop van de versnellingspook kun je met een knopje de koppeling bedienen. Je kunt dus rijden zonder de voetkoppeling te gebruiken, en ook dat werkt best goed. Ben je het systeem niet gewend, dan heb je van nature de neiging de koppeling in te trappen. Kortom, de een zal de voetkoppeling altijd gebruiken, de ander waarschijnlijk nooit. De trekker is ook als een soort semi-automaat te rijden. Druk je op het dashboard de knop voor automatisch schakelen in, dan doet de powershift dat automatisch, gedicteerd door het toerental van de motor. Schakel je naar een andere versnelling, dan kiest de automatiek ook de bij de rijsnelheid passende powershifttrap. Dat automatisch schakelen is programmeerbaar. Het komt er eigenlijk op neer dat de elektronica steeds onthoudt bij welk toerental je als chauffeur op of neer hebt geschakeld met de powershift. Zodra je dan met de knop de automatiek inschakelt, schakelt die bij het toerental waar je dat zelf eerder deed. Die programmering blijft bewaard als je de trekker stilzet.
Geschakeld en rijafhankelijk
Het valt op dat de Proxima nog steeds een rijafhankelijke aftakas heeft. Het nut is beperkt, maar hoewel deze techniek inmiddels bijna vergeten is, is het een uitkomst als je met een mechanisch aangedreven as onder een aanhanger werkt. Schakel je de rijafhankelijke aftakas in met de hoog-laag neutraal en zet je de transmissie in zijn achteruit, dan draait de aftakas ook andersom. Bij een werktuig met een vrijloopkoppeling doet dat niks, maar soms is het handig om even een verstopping op te lossen. Zetor-rijders gebruiken het wel eens voor de mestmixer. Eveneens opvallend bij Zetor – zowel bij de Proxima als de zwaardere Forterra – is dat de brandstoftank rechts naast de cabine zit. Geen vuldop dus bij de instap. Bijzonder verder is dat de achterruit standaard voorzien is van verwarming. En hoewel ook Zetor extern componenten inkoopt – de vooras onder de Proxima is bijvoorbeeld van Carraro, en kies je een elektronische hef dan komt die van Bosch – toch maakt de fabrikant de cabine, de motor en de transmissie voor de Proxima nog steeds helemaal zelf in de fabriek in Brno.
Lees verder onder de foto
Je krijgt wat je betaalt
Zeg je Zetor, dan roept dat bij velen een beeld op van een eenvoudige trekker waar je geen technische hoogstandjes van verwacht. Maar ook het beeld van een trekkermerk dat door de jaren heen als Oost-Europese fabrikant een prijsconcurrent was voor het westerse product. Terwijl het technisch gezien eigenlijk helemaal niet zo’n raar product was.
Na een nadere kennismaking met deze nieuwe Proxima weet je dat het allebei nog steeds een beetje waar is. Koop je een nieuwe Proxima, dan betaal je niet de hoofdprijs; maar eigenlijk krijg je gewoon waar je voor betaalt. Je geeft niet het meeste geld uit en je krijgt ook niet de meeste techniek die denkbaar is. Geen geveerde vooras, geen geveerde cabine, geen full powershift, geen continu variabele transmissie, geen CAN-bussysteem, geen loadsensinghydrauliek, geen kopakkermanagement. Prima voor wie dat ook allemaal niet nodig heeft, want het rijden en werken met de Proxima is helemaal geen straf. Voor het gewone boerenwerk is de trekker prima geschikt.
Lees verder onder de foto
De Proxima kreeg een modern uiterlijk, maar bleef een trekker met weinig poespas. Die heeft voorlopig nog een Fase IIIB-motor en hoeft dus nog niet aan de AdBlue. De cabine is ruim en comfortabel en alles zit op de plek waar je het verwacht.
