Oldtimer Škoda S30: drie kleppen per cilinder

Harry haalde 32 jaar geleden een trekker op uit Tsjechië. Een Škoda S30. Toen waarschijnlijk de eerste en enige in Nederland. Inmiddels zijn er een paar meer, maar het blijft een bijzondere en betrekkelijk zeldzame trekker.

Waarom een Škoda?

“Ik was altijd al liefhebber van oude techniek en van motoren. Jaren geleden lag de vroegere veerpont tussen Boxmeer en Heijen op de wal te roesten. Als de Maas overstroomde, liep hij vol. Daar zat een Škoda-motor in. Die stond ook vol water, maar ik mocht hem eruit halen en kreeg hem weer aan de praat. Zo ontstond de interesse in Škoda. 32 jaar geleden kreeg ik bericht van een kameraad dat in Tsjechië een leuke trekker te koop stond. Een Škoda. Die hebben we toen gekocht.”

Opnieuw in de verf en klaar?

“Zo eenvoudig was het niet. Het was nog in de communistische tijd. Vol optimisme reden we naar Tsjechië. De auto was geen punt, maar met een aanhanger de grens over? 25 gulden tussen de documenten van de douane loste dat probleem op. Met de trekker op de aanhanger terug de grens over bleek echter onmogelijk. Uiteindelijk is hij gesloopt en kwam hij in onderdelen, in twee ritten met een bestelbus, naar Nederland.”

Veel werk aan gehad?

“In totaal duurde de restauratie acht jaar. Alles is uit elkaar geweest. Heel beroerd was de trekker niet, maar er was wel serieus werk aan. Andere kleppen in de kop gezet, nieuwe zuigerveren, er is een nieuwe koppelingsplaat voor de trekker gemaakt. Nieuwe stukken aan de spatborden gezet – die waren deels doorgerot, omdat er een cabine op heeft gezeten.”

Waar vind je onderdelen?

“Er was een aparte cilinderkop bij de trekker, daar kon ik kleppen uit halen. Op een ruilbeurs in Tsjechië vond ik koplampen en een onderdelenboek. Op basis van het onderdelenboek is bijvoorbeeld het afstellen van het stationair toerental nagemaakt. Die voorziening ontbrak. In Tsjechië is er blijkbaar ook wel aan de trekker gesleuteld. Als je goed kijkt zie je dat het linker en rechter voorwiel in detail van elkaar verschillen.”

Tekst gaat verder onder de foto; bekijk meer foto’s onderaan dit artikel

Een bobine, stroomverdeler en een brandstofpomp; starten als een benzinemotor en dan verder als tweecilinder diesel.

Bijzondere techniek?

“Beetje wel. Er zijn drie kleppen per cilinder. Dat is omdat je de trekker start als een benzinemotor. Behalve een brandstofpomp en verstuivers zitten er ook een bobine en een stroomverdeler op de motor. Het systeem zoals bekend van onder andere de International WD9. Warmdraaien, en dan overschakelen naar diesel. Dan sluit de inlaatklep van de benzinemotor en komt de brandstofpomp in werking.
Op de zijkant van het motorblok zitten twee kleine gaatjes, precies onder en boven de onderkant van de zuigerbus. Mocht de afdichting onder de bus lekken, dan zou daar water naar buiten komen en weet je dat het tijd is voor een revisie. Een startmotor was optie, maar omdat het als een benzinemotor start is aanslingeren ook goed te doen. Luchtremmen voor een aanhanger waren toen al standaard. De compressor wordt aangedreven vanuit de aandrijving van de dorspoelie.”

Smaakt naar meer?

“Door de liefhebberij in Škoda sleutel ik nog geregeld aan Škoda-motoren. Wat trekkers betreft zal het wel bij de S30 blijven. In de buurt doe ik soms mee aan een maaiwedstrijd.
Ieder jaar ga ik met een zelfbinder achter de trekker op de oogstdag in Sambeek. We hadden destijds thuis een kleine boerderij met wat koeien en varkens. Mijn vader had een dorsmachine met een Deutz-dorsmotor waarmee hij bij boeren in de buurt langsging. Dat zal ook mijn interesse in de oude techniek verklaren, en het feit dat ik in 2011 samen met wijlen Henk Laarakkers de oprichter was van de Sambeekse Traktoren en Motorenvereniging.”

Auteur: Martin Smits