2 april 2021

Bemester reviseren in negen stappen

Mest, ammoniak en zand. Deze perfecte combinatie voor slijtage vergt het uiterste van een bemestingsmachine. De redactie van TREKKER keek mee met de revisie van de schijven en de snij-verdeelmolen van een Veenhuis Euroject 3000-zodebemester.

Direct naar het stappenplan

De normale levensduur van een bemester is niet uit te drukken in jaren, kuub of hectares. Te veel factoren hebben invloed op de slijtage van een bemester, denk aan grondsoort, werkdiepte, draaiuren per jaar, en niet geheel onbelangrijk: stalling binnen of buiten. De werkbreedte van de zodenbemester waarvan we de revisie stapsgewijs volgen is 7,60 meter, verdeeld over twintig elementen. Elk element heeft twee schijven met uitstroomrubbers die zijn opgehangen aan een hydraulisch parallellogram. Het parallellogram zorgt voor een goede bodemvolging, zodat elke schijf tijdens het bemesten in de zode snijdt. De revisie van deze bemester kun je grofweg opdelen in: de elementen, de verdeelmolen en het hoofdframe.

Diameter als indicator

De Veenhuis Euroject 3000 is voorzien van driedelige schijven met een zelfslijpende werking, waardoor ze te allen tijde scherp zijn. Elke schijf bestaat uit drie delen, een middendeel en twee zijplaten. De middelste schijf is slijtvaster dan de zijplaten, waardoor ze samen als massief pakket gelijkmatig afslijten. Nieuwe schijven met een diameter van 35 centimeter kosten grofweg € 188,50 per stuk. Fabrikant Schuitemaker-Veenhuis (SVgroup) adviseert om de schijven te vervangen als ze nog een diameter hebben van 29 à 30 centimeter. Tijdig vervangen van schijven zorgt voor optimaal snijden en voorkomt onnodige slijtage van de uitloopmondjes.

Naarmate de diameter van de schijven afneemt, gaan de uitstroomrubbers dieper door de grond. Het gevolg is meer slijtage, en de rubbers worden achterover gedrukt. Het effect van achterover gedrukte uitstroomrubbers is dat de mest niet altijd netjes in de sleuf terechtkomt.

Het is belangrijk om bij langdurige stilstand van de machine de afsluiters open te zetten. Dat voorkomt blijvende vervorming en scheuren van het rubber. De uitstroomrubbers kosten bruto € 28,75 per stuk.

Advies: vervang ook lagers

Niet altijd vertonen de lagers hetzelfde slijtagebeeld als de schijven. Het advies is om de lagers toch tegelijk te vervangen met de schijven. Je voorkomt zo dat alles over een aantal jaren nóg een keer los moet. Per schijf heb je twee lagers en twee keerringen. De lagers worden voor € 40 als set verkocht.

Vervang mestkeerring jaarlijks

Standaard is de snij-verdeelmolen van Veenhuis uitgerust met acht messen. Bij lagere giften kan het wenselijk zijn om vier extra messen te monteren om een gelijkmatige verdeling te garanderen. Voor een exacte verdeling is het van belang dat de verdeelmolen vlak staat. Vlakstellen kan door middel van een stelmechanisme dat aan de voorkant van de verdeler is gemonteerd.

Veenhuis maakt gebruik van twee keerringen, zowel een olie- als een mestkeerring. Onder de snijverdeler zit een flens met een inspectiegaatje. Is één van de twee keerringen lek, dan loopt tijdens het bemesten olie of mest uit dit gaatje. Het advies is om zowel de mestkeerring (€ 48) als de binnenring (€ 65) tijdens het jaarlijkse winteronderhoud te vervangen.

Hoofdframe

De Veenhuis Euroject 3000 klapt in twee delen hydraulisch op. Van belang is om de speling te controleren, zowel op de pennen en bussen van de cilinder als van het scharnierpunt zelf. Het scharnierpunt bestaat uit een scharnieras (€ 120) en een kraagbus (€ 75). Zit er te veel speling op deze delen, dan bestaat de kans dat de bemester bij het inklappen erg strak tegen de aanslagen gaat drukken.

Reviseren of vervangen?

Grofweg kun je stellen dat nieuwe lagers, kouterschijven en uitloopmondjes per element € 515 kosten. De totale kosten van een revisie zijn afhankelijk van de exact benodigde onderdelen. De kosten aan bemesteronderdelen inclusief schotelmessen en mestkeerringen komen uit rond de € 11.000. Houd daarnaast rekening met 50 à 60 arbeidsuren.

De Euroject 3000-7.60 is inmiddels vervangen door een opvolger. Deze Euroject PRO-7.88 kost in de standaarduitvoering € 41.690 bruto.

Stappenplan

Elementen demonteren

Om de schijven gemakkelijk te kunnen vervangen, luidt het advies om de naaf mét schijf te verwijderen van de elementen. Dit kan eenvoudig door de twee bouten en de smeerleiding los te draaien. De driedelige schijf verwijder je door vier rvs inbusbouten los te draaien. Doe dat voorzichtig: je draait de bouten snel over de kop. Vervolgens trek je het afsluitdeksel van de naaf en draai je de M10-bout met smeerkanaal los; dan kun je de naaf van de as af halen. Controleer zowel de as als naaf op beschadigingen.

Let op de seegerringen

De losse naaf is eenvoudig te hanteren. Aan de kant van de M10-bout dien je eerst de seegerring te verwijderen, vervolgens kun je het lager eruit tikken. Aan de andere kant van de naaf zit als eerst een keerring gemonteerd. Achter deze keerring zit een andere seegerring en vervolgens weer een keerring; hierachter zit het ‘grote’ lager. De dubbele keerring zorgt ervoor dat het vet binnenblijft en voorkomt dat vuil binnendringt. Vervang ook de binnenring om de as. De loopgroeven (waar de keerringen zaten) zijn herkenbaar.

Keerringen en lagers monteren

Beide keerringen lopen over een binnenring heen. (Tip: druppel een beetje Loctite op de as, zodat de ring nooit om die as gaat draaien). De complete lagerset inclusief keerringen en binnenring kost € 40. Zorg dat er lagers op gaan die aan beide kanten open zijn. Het vet loopt door de as tegen het afsluitdeksel aan. Het vet gaat vervolgens door de lagers heen en komt langs de keerringen naar buiten. Door de geforceerde smering komt er geen vuil in de lagers. Belangrijk is dat het afsluitdeksel goed afsluit.

Afmonteren elementen

Na het vervangen van het binnenwerk van de naaf kan de nieuwe driedelige kouterschijf erop. Controleer voor montage van de as de hoeveelheid speling op de elementen. Bij veel speling vervang je ook de kunststof bussen (€ 6,20 per stuk). Na het monteren van de naaf met kouterschijf kun je de uitstroomrubbers vervangen. Deze rubbers dienen tijdens het bemesten net boven de zode te staan. De afstelling van de rubbers is dus afhankelijk van de werkdiepte.

Verdeelmolen demonteren

Na het openen van de snij-verdeelmolen draai je de M12-bout van het beschermkapje los. Onder dit kapje zit een M20-stelmoer. Deze stelmoer zorgt, samen met drie veerplaten, voor de juiste druk van de meshouderplaat op de snijplaat. Verderop meer hierover. De veerplaten zorgen ervoor dat de meshouderplaat iets kan bewegen bij een grove verontreiniging in de mest. Let op dat je de veerplaten weer in dezelfde volgorde monteert. Met een (zelfgemaakt) hulpstuk is de meshouderplaat eenvoudig te hijsen.

Keerring en binnenring vervangen

Om de flens van de meshouderplaat heen zit de binnenring van de keerring. (Tip: druppel een beetje Loctite op de as, zodat de ring nooit om de as gaat draaien). Aan de onderkant van de snij-verdeelmolen zit de hydrauliekmotor en de flens met het inspectiegaatje. In de flens zit de keerring; smeer bij montage voldoende vet aan de keerring. Dit zorgt ervoor dat de meshouderplaat gemakkelijk in de keerring glijd én dat deze niet uitdroogt of hard wordt. Monteer de meshouderplaat pas bij stap 9.

Snijplaat omdraaien of vervangen

Schotelmessen snijden de voerresten kapot, de snijplaat dient als vast mes. Deze snijplaat heeft een dubbel snijvlak en kan daardoor worden omgedraaid. Dit is nodig zodra de loopgroeven goed te voelen zijn. Bij omdraaien of bij montage van een nieuwe is het belangrijk dat de snijplaat vlak ligt, zodanig dat de schotelmessen en de snijplaat (zonder druk) op elkaar rusten. De bodemplaat stel je bij door middel van acht inbus-stelbouten onder de verdeelmolen. Een nieuwe bodemplaat kost grofweg € 820.

Schotelmessen vervangen

Standaard zitten er acht schotelmessen aan de meshouderplaat. Ze kosten € 40 per stuk. Het advies is om messen te vervangen als de harde laag niet meer zichtbaar is, of wanneer de messen beschadigd zijn. Tussen de schotelmessen en de meshouderplaat zitten per mes drie schotelveertjes (à € 3,75). Het is van belang dat deze met de juiste bolling op elkaar gemonteerd zitten (zie afbeelding) om de maximale werking en vering te garanderen. Bezuinig daarom niet op nieuwe schotelveertjes.

Meshouderplaat opstellen

De schotelmessen vallen makkelijk van de meshouderplaat af. (Tip: maak de messen vast met tie-wraps). De druk van de messen op de snijplaat regel je met de M20-drukmoer. Volgens het instructieboek zijn de messen goed afgesteld bij een weerstand van 30 bar op de persleiding van de hydrauliekmotor (in droge toestand). Een vergelijkbare methode is wanneer je de snij-verdeelmolen met de hand kunt draaien. Zet tijdens het afstellen van de snijverdeler altijd de trekker of zelfrijder uit waar je de bemester aan hebt gekoppeld.

Gerelateerde tags: Revisie, Thema Mest, Zodebemester