Hoewel trekkers vaak in de winter hun servicebeurt krijgen, is het voor een airco beter om het onderhoud in het voorjaar te doen. Daarmee is je systeem klaar voordat een intensieve periode met warm weer begint, want je wil niet dat de airco er dan juist mee stopt.– Foto’s: Jacco van Erkelens
Op dit moment denk je waarschijnlijk nog niet zo hard aan de airco, maar ook een airco heeft onderhoud nodig. Om te voorkomen dat je komende zomer een warm onthaal krijgt van een kapotte airco, geeft TREKKER nu alvast onderhoudstips.
Bij grote glazen cabines die zowat hermetisch sluiten, is het essentieel om de ventilatie in orde te houden. De airco is ook een systeem dat gevoelsmatig áltijd kapotgaat op een dag dat het 30 graden is. Om dit te voorkomen doe je regelmatig onderhoud. Er zijn zaken die je moet laten doen door specialisten, maar je kunt ook prima zelf een aantal dingen nalopen om vervelende verrassingen te voorkomen.
Zo werkt het airco-systeem
Om te begrijpen waarom je onderhoud moet doen, is het verstandig even terug te gaan naar de basis en te begrijpen hoe het systeem werkt. Het bestaat uit de volgende zes componenten: compressor, condensor, filterdroger, expansieventiel, verdamper en ventilator.
De compressor verplaatst gasvormig koudemiddel van de verdamper door het systeem en perst het gas in elkaar tot 7-14 bar (bij warm weer rond de 20).
Het gas komt in de condensor, waar het wordt gekoeld en verandert in een vloeistof.
Vervolgens passeert de koude vloeistof een filterdroger, waar we zo meteen nog wat verder op ingaan.
De vloeistof komt dan in een expansieventiel dat de vloeistof vernevelt in de verdamper.
In de verdamper verdampt de nevel en koelt daarmee nog eens enorm af.
De ventilator trekt lucht uit de cabine en buitenlucht door de verdamper, waardoor de koude nevel warmte kan onttrekken van deze lucht en terug in een gas verandert. De koude lucht gaat de cabine in, en het opgewarmde koelgas gaat met een druk van ongeveer 1,5-2 bar terug naar de compressor en het proces wordt herhaald.
Houd koelers en filters schoon
Allereerst een paar tips waarmee je zelf je aircosysteem in topconditie kunt houden. Het systeem zit boordevol rubberen ringen en afdichtingen. Die worden gesmeerd door een beetje olie wat bij het gas zit gevoegd. Start een machine met airco ook minstens één keer per maand om te voorkomen dat afdichtingen uitdrogen en voor lekkages zorgen. Het beste is om de airco enkele minuten voor je de trekker stilzet uit te schakelen, zodat-ie kan opdrogen. Toch zijn de meningen hier ook over verdeeld: er zijn ook aircospecialisten die ‘m altijd aan laten staan in de automaatstand.
Vervolgens is het goed om regelmatig je koelerpakket schoon te maken. De condensor zit vaak voorop het koelpakket en vervuilt makkelijk door stof of gras. Ben je een dag aan het aardappelen poten geweest of aan het maaien, blaas hem dan aan het eind van de dag even uit. Tegenwoordig kun je de koelers vaak makkelijk uit elkaar schuiven, en ze goed met perslucht uitblazen. Zo kan het warme gas beter afkoelen aan de omgevingslucht en veranderen in een vloeistof. Gebeurt dit niet, dan koelt-ie niet goed. Nu je toch hier bezig bent, kijk dan ook even of de riem die de aircocompressor aandrijft nog in goede staat is. Niet rafelig of poreus dus.
Zoek ook regelmatig de condenswaterafvoeren op en controleer of deze open zijn. Er ontstaat bij de verdamper namelijk condenswater en dat moet weg kunnen. Dit water ontstaat doordat warme en koude lucht met elkaar in contact komen, net als dat je condensvorming kunt zien op een ruit in een warm huis op een koude dag. Niets ernstigs, maar het moet wel wegkunnen. Kruip af en toe even onder de trekker om te controleren of de uitlopen open zijn, en voorkom schimmelvorming in je systeem met als gevolg stank en een slechte luchtkwaliteit.
Vervang verder jaarlijks de cabinefilters. Meestal wordt lucht uit de cabine en van buiten onttrokken. Voor beide ingangen zitten filters die stoffig worden en vervuilen. Maak deze tussendoor schoon als je een stoffige klus hebt gehad, zodat de ventilator makkelijk schone lucht kan pakken. Maak ze minimaal even vaak schoon als het luchtfilter van je trekker.
Lees verder onder de foto’s
De slangetjes die zorgen voor de afvoer van condenswater, raken makkelijk verstopt. Controleer deze dus regelmatig voor een goede werking.
Olie in aircosysteem verversen?
In het koudemiddel zit een synthetisch smeermiddel verwerkt dat makkelijk mengt met koudemiddelen. De olie zit in een zeer kleine hoeveelheid in het systeem om onder andere de aircocompressor te smeren en afdichtingen soepel te houden. Het is daarom raadzaam om het systeem regelmatig aan te hebben, zoals eerder besproken. Maar geen paniek, je hoeft deze olie niet jaarlijks te vervangen.
Er is eigenlijk geen interval om het gas te vervangen. Zolang het werkt, is het prima om ééns in de drie jaar het geheel door een specialist na te laten kijken op lekkages, vocht of verontreinigingen.
Daarnaast is het raadzaam om eens in de vijf jaar het systeem te verversen, om verouderde olie te vervangen. Echter, is er een lekkage, dan is het verstandig om na reparatie opnieuw koudemiddel én olie aan te laten vullen. Dit gebeurt automatisch via het vulapparaat dat specialisten bij zich hebben. Geen klusje om zelf uit te voeren, laat dit over aan iemand die weet wat-ie doet.
Airco-specialist Remko van der Linden in Dordrecht (Z.-H.) vult op locatie een airco. Hoe dichter je bij het maximale vulniveau zit, hoe beter de koeling. Neemt de vulling door een lekkage af, dan neemt ook de koelcapaciteit af. Komt het niveau onder de 70%, dan schakelen sensoren de compressor uit om schade te voorkomen.
Conditie van de filterdroger
Tussen de compressor en het expansieventiel zit meestal ook een filterdroger. De warme, samengeperste vloeistof komt in het filter dat vuil- en metaaldeeltjes opvangt. Ook zit er een wateraantrekkend droogmiddel, meestal silicagel en/of een moleculaire zeef die vocht uit het koudemiddel onttrekt. Na dit traject vervolgt het koudemiddel zijn weg naar het expansieventiel.
De filterdroger is een belangrijk onderdeel, omdat hij voorkomt dat je leidingen intern bevriezen én dat vocht schade of corrosie veroorzaakt aan de compressor. Zoek dus ook dit onderdeel af en toe op, en check of het vrij is van corrosie. Het beste is om ongeveer iedere twee jaar de filterdroger te vervangen. Kost je enkele tientjes.
Servicebeurt in het voorjaar
Hoewel trekkers vaak in de winter hun servicebeurt krijgen, is het voor een airco beter om het in het voorjaar te doen. Controle van de airco is nauwkeuriger bij milde temperaturen, aangezien de buitentemperatuur de druk van het gas kan beïnvloeden.
In de winter is het kouder, waardoor de druk in het systeem lager is en het een onrealistisch beeld kan geven. Daarbij is je systeem dan klaar voordat een intensieve periode met warm weer begint, en je niet wil dat de airco ermee stopt.
Wat kost een airco-servicebeurt?
De kosten voor een aircobeurt hangen af van de hoeveelheid gas die moet worden bijgevuld en welke filters moeten worden vervangen. Bij een trekker kun je ervan uitgaan dat je € 150 tot € 200 kwijt bent voor een bijvulbeurt.
Wil je het zelf doen, en heb je een behoorlijk aantal trekkers? Dan is het overwegen waard om een cursus te volgen en zelf een apparaat aan te schaffen. Hiervan zijn er verschillende te vinden. Ter indicatie: AircoToolTec levert er eentje vanaf € 3.600.
