Deze vakman maakt je oude dashboard weer piekfijn in orde
Of het nu gaat om een defect wijzertje, een kapotte brandstofmeter of een display dat op zwart staat, Ilgenfritz Mechatronics repareert alle soorten meters en elektronica die je in en om de trekkercabine kunt vinden. Een knap staaltje vakmanschap. TREKKER kijkt mee met deze experts.
Bij veel oudere trekkers werken de mechanische klokjes en instrumentenpanelen minder goed of helemaal niet meer, simpelweg omdat ze oud zijn of omdat er sprake is van corrosie of binnendringend vocht. Hoe meer elektronische componenten zijn geïnstalleerd, hoe groter de kans op schade door overspanning, defecte sensoren of kortsluiting, mogelijk veroorzaakt door blootliggende kabels.
Voor Ilgenfritz Mechatronics in Reichenberg (D.) zijn defecte instrumentenclusters en klokjes dagelijkse kost. Twee voorbeelden hebben we uitgewerkt, samen met sleutelaar Philipp Zehnter: het repareren van een springende wijzer op het klokje en het verwisselen van een display in een klokje (zie foto’s onderaan dit artikel).
Mechanische klokjes en meters
Sommige reparaties zijn uit te voeren met de juiste reparatiesets van Ilgenfritz. Daarover straks meer. Maar eerst iets meer over analoog. Van 1960 tot 1980 werden voornamelijk mechanische klokjes en meters gebruikt, meestal afzonderlijk als een rond instrument. Denk aan de bekende ronde meters in de dashboards waarop je toerental, snelheid en andere zaken afleest.
Het motortoerental komt direct af van een asje dat wordt aangedreven door de motor. In het display vindt vervolgens een roterende beweging plaats tussen twee schijven, waarvan de onderste dit met een magneet weer overbrengt op de wijzeras in de meter. Deze is ‘voorgespannen’ via een zogenoemde ijkspiraal. Hoe hoger de ingestelde spanning, hoe minder de wijzer doorbuigt naarmate de snelheid of het toerental toeneemt. Hierdoor kan de verhouding van het ingevoerde toerental tot het weergegeven motortoerental worden ingesteld. Omdat ook de urenteller wordt aangedreven door diezelfde ‘tacho-as’ is de telsnelheid van de urenteller bij de oude, analoge meters direct afhankelijk van het motortoerental.
Lees verder onder de foto’s; bekijk ook de voorbeeldfoto’s onderaan dit artikel

Analoog-elektrische klokjes
De situatie is anders voor klokjes met een elektrische aandrijving, zoals die in de (oude) MB-Tracs. Het display is analoog, maar een elektromotor zorgt voor de beweging van de wijzer. Deze ontvangt elektrische pulsen die via een inductieve sensor, bijvoorbeeld op het vliegwiel van de motor, worden ontvangen. De bedrijfsurenteller loopt in dat geval onafhankelijk van het motortoerental en werkt al zodra je het contact inschakelt.

Opkomst digitale displays
Op basis van laatstgenoemde analoog-elektrische klokjes werden al snel de eerste digitale displays gebruikt in plaats van wijzers. Tegelijkertijd werden steeds meer displayelementen in een combi-instrument geïntegreerd. Displayboxen verwerkten de signalen van bijvoorbeeld het toerental van de motor en de aftakas, en stuurden ze door naar het ronde klokje. Een voorbeeld hiervan zijn de instrumentenclusters van VDO, die in de Fendt Farmer 300– en Favorit 600-series zitten.
Aan het begin van de jaren negentig ging de techniek een stap verder en volgden elektronische instrumentenclusters die de vereiste gegevens kregen via de CAN-bus van de machine. Andere functies als het indicatorcircuit of diagnosesystemen werden vervolgens geïntegreerd in de weergave van verschillende foutcodes in het instrumentenpaneel.

Schakel de specialist in
- Wie de website van Ilgenfritz bezoekt, ziet pas hoe uitgebreid het aanbod is. Je kunt het zo gek niet bedenken, of je kunt displays, knoppen, hendels, tiptoetsen en joysticks laten repareren of bestellen. Wie iets ter reparatie op wil sturen, vult eerst de juiste online formulieren in.
- Defecte instrumenten kun je zelf repareren, maar de voorkeur van Ilgenfritz is om eerst een foutdiagnose te laten doen door een specialist. Stuur je een onderdeel op, dan moet je in het pakket een reparatieformulier bijsluiten met een gedetailleerde beschrijving van de klacht of reparatie. Als je het document vervolgens online op ilgenfritz.biz downloadt, is daarna ook te volgen wat de status is.
- Na ontvangst voert een medewerker een inspectie uit, eerst visueel.
- Daarna volgt een functionele test met testbanken die Ilgenfritz zelf heeft gebouwd. Deze variëren van een gesimuleerde snelheidsmeterkabel tot tests voor een geautomatiseerd display of een touchscreen. Met behulp van een virtuele knop op de computer kan de techneut ook elke functie van het instrumentenpaneel afzonderlijk testen. Tijdens de reparatie worden de afzonderlijke stappen en de gemonteerde reserveonderdelen vastgelegd in een reparatieticket. Na de reparatie ontvangt de klant een rapportage.
- In de loop der jaren bouwde Ilgenfritz een groot assortiment reserveonderdelen op. Veel onderdelen worden in eigen huis gefabriceerd, zodat de medewerkers reparaties zo snel mogelijk kunnen uitvoeren. Voorbeelden van snellopers zijn alle kunststof tandwieltjes voor mechanische klokjes, verlichtingsarmaturen en lcd-displays. Elektronische onderdelen, zoals weerstanden of IC’s, zijn ook vaak nodig, bijvoorbeeld voor het meten van temperatuur of tankmeters.
Wat kost een reparatie?
Wat zo’n reparatie kost? Voor standaardinstrumenten biedt Ilgenfritz forfaitaire reparatiepakketten aan (prijzen op ilgenfritz.biz). De kosten van een kleine reparatie aan mechanische klokjes beginnen bij € 230 inclusief btw. Grotere reparaties worden in rekening gebracht op basis van tijd en materiaal.
Auteurs: Alexander Bertling en Bas van Hattum
Gerelateerde tags: Onderhoud, werkplaats